Uzdatnianie wody z własnej studni: domowe urządzenia do uzdatniania
Jakość wody czerpanej z własnej studni często pozostawia wiele do życzenia. Łatwo ją jednak polepszyć, stosując domowe urządzenia do uzdatniania wody.
Jakość wody z indywidualnego ujęcia nie jest urzędowo kontrolowana, ale można i warto samodzielnie zlecić jej badanie przed rozpoczęciem eksploatacji nowej lub długo nieużywanej studni, po zalaniu studni wodami opadowymi albo jej podtopieniu oraz wtedy, gdy zauważymy zmianę zabarwienia wody, jej mętności, smaku lub zapachu.
Badania wody, także na zlecenie indywidualnych odbiorców, są przeprowadzane w stacjach sanitarno-epidemiologicznych oraz prywatnych laboratoriach.
Próbkę wody do badania trzeba pobrać i dostarczyć do laboratorium samodzielnie. W badaniu ogólnym oznacza się parametry fizyko-chemiczne wody (barwę, zapach, mętność, pH, zawartość związków organicznych), utlenialność i przewodność elektryczną, w mikrobiologicznym wykrywa ewentualne zakażenie groźnymi dla zdrowia bakteriami. Koszt analizy (350-400 zł) zależy od zakresu badań.
Twardość wody można sprawdzić samodzielnie, używając do tego dostępnych w sprzedaży testów paskowych lub dokładniejszego od nich testera kropelkowego.
Jak uzdatniać wodę z własnej studni
W zależności od rodzaju zanieczyszczeń wodę można oczyszczać na:
- filtrach z wymiennymi wkładami (całą lub tylko tę przeznaczoną do picia),
- osmotycznych (tylko wodę pitną),
- lub za pomocą kolumn filtracyjnych (całą).
Filtrowanie pozwala usunąć z wody niepożądane chemikalia, zanieczyszczenia bakteryjne i mechaniczne, zmiękczanie – pozbyć się nadmiernej twardości.
Woda czerpana ze studni może potrzebować uzdatniania w postaci filtrów mechanicznego i mikrobiologicznego oraz zmiękczania.
Do uzdatniania wody często stosuje się filtry z wymiennymi wkładami, które można łączyć szeregowo po dwa lub trzy. Materiał, z jakiego jest zrobiony wkład, decyduje o rodzaju usuwanych zanieczyszczeń, a gęstość wypełnienia odpowiada za efekt filtrowania (ilość zatrzymywanych zanieczyszczeń).
Filtrowanie i zmiękczanie wody mogą być realizowane przez osobne urządzenia albo przez domowe stacje uzdatniania łączące te funkcje. Do polepszenia jakości wody czerpanej z własnego ujęcia może być konieczne zastosowanie stacji ze złożem multifunkcyjnym, które umożliwi pozbycie się z wody nie tylko żelaza i manganu, ale także obniżenie twardości oraz wyrugowanie amoniaku i substancji organicznych.
W zależności od jakości wody wymagającej uzdatniania stosuje się złoża piaskowo-żwirowe, aktywne złoża katalityczne, żywicę jonowymienną albo granulowany węgiel aktywny. Kolumna ze złożem piaskowo-żwirowym usuwa tylko związki żelaza, a wypełniona aktywnym złożem katalitycznym – także manganu. Urządzenie z żywicą jonowymienną pozbawia wodę nadmiaru jonów wapnia i magnezu (zmiękcza ją), a zawierające granulowany węgiel aktywny – usuwa związki organiczne, zawiesinę oraz poprawia smak i zapach wody. Po wyczerpaniu zdolności filtracyjnych kolumnę płucze się, przepuszczając przez nią wodę w przeciwnym kierunku. Niektóre żywice trzeba regenerować.
Wariant minimum uzdatniania wody
Na podstawowy wariant uzdatniania wody składają się filtracja wstępna oraz zmiękczenie. Kiedy woda przepływa przez kolumnę filtracyjną wypełnioną jonitem, znajdujące się w niej jony wapniowe i magnezowe są wymieniane na jony sodowe. Taki proces trwa do momentu, aż jonit się nasyci i trzeba go zregenerować. Podczas regeneracji jony wapnia i magnezu są wymywane z żywicy i usuwane do kanalizacji, a ich miejsce ponownie zajmują jony sodowe. Proces odbywa się automatycznie. Cykle zmiękczania i regeneracji mogą się wielokrotnie powtarzać, bo złoża jonitowe mają wysoką wydajność i długą żywotność, w czasie której zachowują niemal niezmienną sprawność. Od czasu do czasu trzeba jedynie kontrolować ilość soli do regeneracji jonitu i w razie potrzeby ją uzupełniać.
Przeczytaj też:
W obudowie stacji uzdatniania znajdują się zwykle zbiornik ze złożem jonitowym, zbiornik na sól i solankę, zawór do regulacji twardości wody, zawór obejścia oraz sterownik zarządzający pracą urządzenia. Sterowanie jest realizowane na podstawie założonego planu zużycia wody albo pomiaru jej rzeczywistego przepływu. Przed uruchomieniem urządzenia należy zmierzyć twardość wody i zapisać ją w pamięci sterownika. Na tej podstawie sterownik ustali, kiedy ma nastąpić regeneracja.
W wyniku zmiękczania na jonitach w wodzie zamiast soli wapniowych i magnezowych pojawiają się sole sodowe i zwiększa się jej kwasowość, co w połączeniu z tlenem zwiększa zagrożenie korozją instalacji z rur stalowych. Duże stężenie kwaśnego węglanu sodowego może być też szkodliwe dla osób z nadciśnieniem krwi, więc powinno się pilnować, by nie przekroczyło 200 mg/l.
Jak wybrać odpowiednią stację uzdatniania wody
Podstawami doboru stacji uzdatniania są twardość wody oraz jej dzienne i maksymalne chwilowe zużycie, które można ustalić na podstawie liczby pomieszczeń sanitarnych i ich wyposażenia oraz liczby osób stale korzystających z wody w gospodarstwie domowym. Jeśli woda zawiera dużą ilość żelaza i manganu, dobrze jest przepuścić ją przez odżelaziacz, bo w przeciwnym razie okres eksploatacji żywicy znacznie się skróci.
Wielkość złoża powinna być dobrana tak, aby jego regeneracja odbywała się nie częściej niż raz na dobę, np. w nocy, kiedy nie korzysta się z wody. Wygodne są urządzenia, które mają dwa zbiornikami z żywicą jonowymienną, pracujące na zmianę. Wówczas przerwa na regenerację nie jest potrzebna. Do domów jednorodzinnych zwykle wystarczą zmiękczacze o wydajności 1-2 m3/h.
Gdzie umieścić stację uzdatniania
Stację uzdatniania montuje się na przyłączu wodociągowym w pobliżu wodomierza, zaraz za filtrem mechanicznym i za odgałęzieniem instalacji doprowadzającym wodę do podlewania ogrodu lub kranu ogrodowego (jeśli są takie), bo nie ma potrzeby jej uzdatniać. Zwykle więc znajduje się w pomieszczeniu technicznym lub kotłowni razem z kotłem, rekuperatorem czy odkurzaczem centralnym.
Stację uzdatniania dobrze jest zainstalować na specjalnie wykonanym obejściu (by-passie). Dzięki temu jego konserwacja lub awaria nie spowodują przerwy w dopływie wody do baterii i urządzeń sanitarnych.
Stacja uzdatniania wymaga podłączenia do instalacji kanalizacyjnej (w celu odprowadzania wody po regeneracji złoża) i elektrycznej. Za pomocą głowicy sterującej można zaprogramować płukanie i regenerację złoża.
