Odprowadzanie ścieków: urządzenia rozdrabniająco-przepompowujące
Instalacje kanalizacyjne zwykle układa się w taki sposób, by ścieki mogły w nich przepływać grawitacyjnie. Jeśli trzeba je poprowadzić inaczej potrzebne są urządzenia rozdrabniająco-przepompowujące.
W nowo budowanych domach instalację kanalizacyjną zazwyczaj da się tak ułożyć, żeby ścieki przepływały grawitacyjnie. Wyjątek stanowią domy położone w zagłębieniach terenu, z których ścieki nie są w stanie samoistnie przepłynąć z domowej instalacji do kanału ściekowego biegnącego powyżej.
Kłopot z grawitacyjnym odprowadzeniem ścieków może być także w domach remontowanych, zwłaszcza wtedy, kiedy zmienia się w nich układ pomieszczeń (np. zamienia miejscami pokój z łazienką lub kuchnią), dobudowuje dodatkową łazienkę lub kuchnię albo zagospodarowuje pomieszczenia w piwnicy położonej poniżej poziomu gruntu na działce.
Gdyby przewodami kanalizacyjnymi płynęła wyłącznie woda, jej ruch mogłyby wymuszać zwykłe pompy. Ale w ściekach – w zależności od tego, z jakich urządzeń sanitarnych pochodzą - oprócz wody są także resztki jedzenia, fekalia, papier toaletowy. Dlatego nie wystarczy ich pompować. Trzeba wcześniej je rozdrobnić, żeby pompowanie poszło łatwiej, a przewody potrzebne do transportowania rozdrobnionej mieszaniny mogły mieć mniejszą średnicę. Do tego służą urządzenia rozdrabniająco-przepompowujące.
Urządzenia rozdrabniająco-przepompowujące zainstalowane między przyborem sanitarnym (lub grupą przyborów) a pionem kanalizacyjnym umożliwiają dowolne rozmieszczenie niezbędnych przyborów sanitarnych, bez względu na ich usytuowanie w stosunku do istniejącej instalacji kanalizacyjnej. Umożliwiają dostarczenie ścieków do przewodów kanalizacyjnych położonych nawet kilkadziesiąt metrów od przyboru sanitarnego albo kilka metrów ponad nim, ale mogą tłoczyć jedynie ścieki bytowe.
Zbiornik, rozdrabniacz i pompa
Urządzenie rozdrabniająco-przepompowujące składa się z niewielkiego zbiornika, pompy z wirnikiem wyposażonym w nóż rozdrabniający oraz włącznika pneumatycznego.
Odcinek drogi z odpływu przyboru sanitarnego do zbiornika ścieki pokonują grawitacyjnie. W pierwszej kolejności trafiają do znajdującego się w zbiorniku kosza, który chroni pompę przed zablokowaniem przez duże zanieczyszczenia, a kiedy ich ilość osiągnie określony poziom samoczynnie uruchamia się rozdrabniacz. Wirujące stalowe ostrze tnie cząstki stałe na drobniejsze elementy, które następnie wraz z brudną wodą są w ciągu kilku-kilkunastu sekund tłoczone do dalszego odcinka kanalizacji, z którego mogą już odpłynąć grawitacyjnie. Potem urządzenie samoczynnie się wyłącza. Rozdrabnianie może się odbywać przed wypompowywaniem albo w jego trakcie.
Stopień rozdrobnienia zależy od rodzaju wirnika, ale jest na tyle dobry, że ścieki mogą być tłoczone przewodem o stosunkowo niewielkiej średnicy.
Zbiornik może być wyposażony w sygnalizację wysokiego poziomu ścieków oraz filtr zapobiegający wydzielaniu się nieprzyjemnych zapachów.
Charakterystyczną cechą urządzenia jest tak zwany wolny przelot, czyli średnica przewodu między wlotem fekaliów do zbiornika a urządzeniem przepompowującym. Ścieki z miski ustępowej są doprowadzane do urządzenia rurą o średnicy 100 mm, a z innych przyborów – rurą o średnicy 50 mm. Najczęściej używa się przewodów z rur PCW łączonych klejem albo polietylenowych (wodociągowych) łączonych złączkami zaciskowymi.
Przewód tłoczny w przepompowni bez rozdrabniacza nie powinien być mniejszy niż DN80, a przelot w usytuowanym na nim zaworze zwrotnym – mniejszy niż 60 mm, w urządzeniu z rozdrabniaczem wymiary te nie powinny być mniejsze niż 32 mm.
Jeśli wśród przyborów sanitarnych obsługiwanych przez rozdrabniacz jest miska ustępowa, ścieki, nawet po rozdrobnieniu, muszą być odprowadzone do pionu o średnicy co najmniej 110 mm.
Urządzenie rozdrabniająco-przepompowujące musi być zasilane energią elektryczną. Podłącza się je do sieci bezpośrednio w puszce instalacyjnej albo – jeśli ma wtyczkę – do gniazda na napięcie 230 V.
Rozdrabniacz do WC
Rozdrabniacz do WC może być wbudowany w tylnej części stojącej miski ustępowej i tworzyć wraz z nią tak zwany kompakt. Całość jest odlana z porcelitu, przeważnie biała. Nie ma zbiornika spłukującego, tak jak w znanych wszystkim kompaktowych miskach ustępowych. Urządzenie jednorazowo zużywa do spłukiwania około 3-4 l wody.
Pompę rozdrabniającą uruchamia się przyciskiem na obudowie.
Do odprowadzenia rozdrobnionych ścieków wystarczy cienka rurka poprowadzona w dowolny sposób (niekoniecznie ze spadkiem).
Jeśli nie chcemy kupować nowego kompaktowego WC z rozdrabniaczem, możemy wybrać urządzenie wolno stojące i podłączyć je do zwykłej miski ustępowej z odpływem uniwersalnym. Zbiornik takiego rozdrabniacza jest z tworzywa sztucznego i ma podobne wymiary do klasycznego zbiornika spłukującego (tak zwanego dolnopłuka). Ustawia na go na podłodze bezpośrednio za sedesem.
Zbiornik przeznaczony do wiszących misek ustępowych zabudowuje się w ścianie za stelażem instalacyjnym.
Urządzenia rozdrabniająco-przepompowujące do WC są przeznaczone do rozdrabniania fekaliów i papieru toaletowego. Nie wolno do nich wrzucać środków higieny osobistej i papieru innego niż toaletowy, bo mogłoby to doprowadzić do ich uszkodzenia.
Moc silnika w urządzeniach do zastosowań domowych nie przekracza 500 W. Zbyt twarde i trudne do pocięcia materiały mogą zablokować nóż, a nieusunięte w porę mogą doprowadzić do spalenia silnika. Urządzenia trzeba od czasu do czasu czyścić i odkamieniać przy użyciu specjalnych preparatów w płynie, zwłaszcza gdy korzysta się z wody o wysokim stopniu twardości.
Filtr z węglem aktywnym zamontowany we wnętrzu zbiornika i będący dodatkowym zabezpieczeniem przed nieprzyjemnymi zapachami warto od czasu do czasu wymienić.
Do urządzenia obsługującego WC nie wolno podłączyć innych przyborów sanitarnych, nawet umywalki ani wanny, mimo że jest z nich odprowadzana wyłącznie brudna woda bez innych zanieczyszczeń.
Urządzenie rozdrabniająco-przepompowujące do kilku przyborów sanitarnych
Urządzenie zdolne obsłużyć jednocześnie dwa, trzy lub większą liczbę przyborów sanitarnych ma kilka króćców przyłączeniowych ulokowanych z boku lub u góry zbiornika. Wykorzystuje się te, które są potrzebne, a pozostałe zaślepia. Urządzenie może jednocześnie odprowadzać ścieki z kilku przyborów, ale nie może tego robić w trybie ciągłym.
Jeżeli wśród przyborów sanitarnych wymagających odprowadzania ścieków za pośrednictwem urządzenia przepompowującego jest brodzik, jego dno z odpływem musi się znajdować co najmniej 20 cm wyżej niż poziom podłogi, na której zostanie ustawione urządzenie.
Woda odprowadzana z pralki i zmywarki, a czasem także ze zlewozmywaka może mieć niekiedy bardzo wysoką temperaturę (80-90°C), ale zbiorniki urządzeń rozdrabniająco-przepompowujących są z materiałów odpornych na taką temperaturę. Producenci zastrzegają jednak, że temperatura ścieków nie może przekraczać 100oC.
Gdy wiadomo, że urządzenie będzie obsługiwało przybory sanitarne, wśród których nie będzie miski ustępowej, można wybrać takie bez noży tnących.
Do całego domu
Kanał ściekowy zwykle układa się na takiej głębokości, żeby ścieki ze znajdujących się w jego zasięgu domów mogły być odprowadzane grawitacyjnie. Ale jeśli teren nie jest płaski, może się zdarzyć, że część działek będzie usytuowana poniżej poziomu kanału i ścieki z wybudowanych tam domów trzeba będzie pompować i potrzebna jest przepompowania.
Przepompownia ścieków działa na podobnej zasadzie jak łazienkowy rozdrabniacz. Instalację kanalizacyjną w domu robi się w klasyczny sposób, czyli jako grawitacyjną. W jej najniższym punkcie instaluje się hermetyczny zbiornik przepompowni, do którego spływają ścieki ze wszystkich przyborów sanitarnych. Gdy ich ilość osiągnie określony poziom, automatycznie włącza się pompa z wirnikiem rozdrabniającym i ścieki są najpierw mielone, a potem tłoczone do kanału ściekowego.
Wielkość urządzenia (pojemność zbiornika, moc pomp) dobiera się do rodzaju i liczby urządzeń sanitarnych, które mają być obsługiwane. Przepompownia musi być podłączona do instalacji elektrycznej na napięcie 230 V.
Jak dobrać urządzenie rozdrabniająco-przepompowujące
Urządzenie rozdrabniająco-przepompowujące może obsługiwać określony rodzaj i ustaloną liczbę przyborów sanitarnych.
Parametry pracy urządzeń rozdrabniających, czyli ich:
- wydajność,
- wysokość podnoszenia,
- moc silnika
- napięcie zasilania
- średnica króćca tłocznego
- pojemność zbiornika
...znajdują się w katalogach i zwykle na stronach internetowych producentów oraz dystrybutorów. Zawsze są to jednak maksymalne wartości wydajności i wysokości podnoszenia, które nie występują jednocześnie. W miarę zwiększania wysokości lub odległości, na jaką urządzenie musi przetłoczyć ścieki, maleje jego wydajność. Hałas towarzyszący pracy urządzenia (zwykle nie przekracza 60 dB) zależy od tego, ile ścieków oraz jak daleko i wysoko musi ono przepompować. Urządzenie o większej wydajności szybciej przepompuje ścieki, więc będzie pracowało krócej i krócej hałasowało, ale może być nieco głośniejsze od takiego o mniejszej wydajności.
