Drenaż rozsączający
Drenaż rozsączający to najbardziej znany rodzaj oczyszczalni dla gospodarstw domowych. W zależności od warunków gruntowo - wodnych stosuje się różne jego odmiany.
Nowoczesne rozsączanie
Drenaż rozsączający może być też układany na skrzynkach rozsączających. Są to moduły z tworzywa, które można – jak klocki – łączyć w dowolne konfiguracje. Moduły są tak skonstruowane, że błona biologiczna może się rozwijać na dużej powierzchni, przy jednoczesnym stałym dopływie tlenu. Układa się je w rzędzie, jeden za drugim. Na nich układa się rurę drenażową i mocuje na stałe drutem. Przyjmuje się, że jeden moduł może przyjąć około 125 l ścieków na dobę, czyli dla czteroosobowej rodziny będzie potrzeba pięć modułów. Nie jest więc konieczna studzienka rozdzielająca ścieki. Drenaż wraz z modułami przykrywa się geowłókniną, a następnie zasypuje gruntem rodzimym. System modułów rozsączających można układać w każdym gruncie. Rodzaj gruntu wpływa jedynie na szerokość wymaganej powierzchni filtracyjnej. Waha się ona od 0,6 m na żwirze lub piasku do około 5 m na glinie.
Autor: Agnieszka Sternicka|Marek Sternicki
Oczyszczalnia z drenażem w gruncie dobrze przepuszczalnymNajkorzystniejsze warunki do budowy oczyszczalni przydomowej z drenażem rozsączającym – duża powierzchnia działki, niski poziom wód gruntowych i dobrze przepuszczalny grunt
Drenaż rozsączający robi się z rur z tworzywa o średnicy około 110 mm. Długość i liczba ciągów drenażowych zależy od ilości dopływających ścieków, czyli od liczby stałych użytkowników oczyszczalni. Orientacyjnie przyjmuje się 12 m rury drenarskiej na miesz- kańca. Producenci zwykle określają minimalną długość drenu, która zapewnia odpowiedni stopień oczyszczania ścieków, na przykład 5 m. Równocześnie pojedynczy ciąg nie powinien być dłuższy niż 20 m (niektórzy producenci podają 25 m). W przydomowej oczyszczalni robi się zwykle trzy, rzadziej dwa lub cztery ciągi. Można je układać na wiele sposobów, dopasowując ich przebieg do kształtu działki. Najpopularniejszy jest układ równoległy. Minimalna odległość między nitkami drenażowymi to 1,5 m. Można przyjąć, że drenaż rozsączający w zależności od ilości dopływających ścieków zajmie 50-90 m².
Sprawdź też: drenaż wewnętrzny i zewnętrzny >>>
Dreny układa się w wykopie o szerokości około 50 i głębokości mniej więcej 75 cm. Dno wykopu wypełnia się 35-centymetrową warstwą żwiru i tłucznia. Najlepszy jest żwir płukany o odpowiedniej granulacji – najlepiej 12/24 lub 16/32 mm. Na warstwie żwiru układa się rury drenażowe (czyli będą one na głębokości około 40 cm pod powierzchniąterenu), ze spadkiem 0,5-1,5% zgodnie z kierunkiem przepływu ścieków. Jeśli teren jest pagórkowaty, drenaż należy umieścić na wzniesieniu. Ścieki i wody gruntowe zawsze spływają grawitacyjnie ku najniższym partiom terenu.
Rury drenażowe przysypuje się kilkucentymetrową warstwą żwiru i przykrywa geowłókniną, czyli tkaniną, która ułożona w ziemi nie gnije i pełni funkcję filtra. Zabezpiecza ona przed dostawaniem się do warstwy żwiru drobnych cząstek ziemi, które mogłyby zatkać przestrzenie pomiędzy ziarenkami żwiru i uniemożliwić przesączanie się ścieków. Tak ułożony drenaż można przykryć rodzimym gruntem.
Studzienka na początku. Drenaż rozsączający jest poprzedzony studzienką rozdzielaczową.Bezpośrednio do niej trafiają ścieki wstępnie oczyszczone w osadniku gnilnym. Zadaniem studzienki jest rozdział ścieków do poszczególnych nitek drenażowych. Jej konstrukcja powinna umożliwiać osobne podłączenie każdej z nitek drenażowych, co zagwarantuje równomierną pracę całego układu.
Jeśli do jednego wylotu studzienki podłączymy kilka nitek, drenaż będzie nierównomiernie obciążony i stracimy kontrolę nad jego funkcjonowaniem.
Wszystkie nitki drenażowe podłącza się na tej samej wysokości, a studzienkę trzeba dokładnie wypoziomować. Robi się to po to, aby żadna z nitek nie była bardziej od innych obciążona ściekami.
Rura doprowadzająca ścieki z osadnika do studzienki rozdzielaczowej powinna być tak ułożona, aby ścieki przepływały grawitacyjnie, wystarczy mniej więcej 2-procentowy spadek w kierunku studzienki.
Studzienka jest od góry zamknięta pokrywą (powinno się ją umieścić równo z poziomem terenu) i powinna mieć tak zwane przedłużki, które pozwolą dopasować jej wysokość do zagłębienia nitek drenażowych.
Aby nie dochodziło do podmywania studzienki i przemieszczania się jej w gruncie, początkowy odcinek każdej nitki drenażowej powinien być wykonany z rury pełnej – bez perforacji.
Kominek na końcu. Na końcu drenażu rozsączającego montuje się kominki napowietrzające, zwane też studzienkami napowietrzającymi. Kominek może być wspólny dla wszystkich nitek drenażowych albo może być ich kilka – po jednym na zakończeniu każdego ciągu drenarskiego. Zadaniem kominków jest zapewnienie dopływu powietrza niezbędnego do prawidłowego oczyszczania ścieków. Zbiorczy kominek, podobnie jak studzienkę rozdzielającą, trzeba wypoziomować, a zamykającą go pokrywę zrównać z powierzchnią terenu. W pokrywie montuje się wywiewkę, która wystaje około 0,5 m nad poziom terenu. Ułatwia ona napływ powietrza do układu jesienią i zimą, gdy teren przykrywa warstwa liści lub śniegu. Pojedynczy kominek to wyprowadzona pionowo w górę (również około 0,5 m na poziom terenu) rura zakończona wywiewką. Studzienki napowietrzające umożliwiają kontrolę poziomu ścieków.
Kopiec z drenażem
Co zrobić, gdy powierzchnia działki jest na tyle duża, że zmieści się na niej drenaż rozsączający, ale poziom wody gruntowej jest wysoki? Można wówczas ułożyć ciągidrenażowe w nasypie, zwanym też kopcem filtracyjnym. Wysokość kopca musi być tak dobrana, aby ułożone w nim dreny znajdowały się co najmniej 1,5 m ponad poziomem wód gruntowych. Kopiec zwykle robi się z piasku, można też użyć rodzimego gruntu, jeśli jest dobrze przepuszczalny. Dreny układa się identycznie jak w klasycznym drenażu rozsączającym. W celu ochrony przed mrozem i wodami opadowymi kopiec przykrywa się blisko 40-centymetrową warstwą ziemi. Aby ścieki dopływały do niego bez przeszkód, zwykle konieczne jest zamontowanie pompy. Można ją umieścić w osadniku wstępnym albo w oddzielnej studzience.
Wygląd kopca filtracyjnego można uatrakcyjnić, zakładając na nim ogródek skalny z roślinnością o płytkim systemie korzeniowym (trawy, wrzosy).
Złoże z piaskiem
Oczyszczalnie z filtrem piaskowym (ewentualnie piaskowo-żwirowym) stosuje się przede wszystkim wówczas, gdy na działce jest grunt o nieodpowiedniej przepuszczalności, ale również wtedy, gdy poziom wody gruntowej jest wysoki. Złoże piaskowe jest bowiem całkowicie odizolowane od otoczenia – dno powierzchni przeznaczonej pod filtr wykłada się grubą nieprzepuszczalną folią. Ścieki są doprowadzane do filtra piaskowego w podobny sposób jak do klasycznego drenażu,czyli przez studzienkę rozdzielającą, i są rozsączane w jego górnej warstwie. Przepływając przez warstwę piasku, oczyszczają się i następnie są zbierane w dolnej części filtra przez drugi układ drenów (drenaż zbierający).
Przepływ ścieków możebyć pionowy lub poziomy. Zebrane oczyszczone ścieki muszą być dalej odprowadzane do pobliskiego rowu melioracyjnego, poprzez studnię chłonną do gruntu albo do wód powierzchniowych. Warunkiem budowy oczyszczalni z filtrem piaskowym jest znalezienie odbiornika oczyszczonych ścieków.
