Grzejniki stalowe płytowe bez tajemnic
Jak mądrze wybrać grzejniki stalowe płytowe, i jak je dobrze zamontować albo sprawnie wymienić?
Grzejniki stalowe płytowe to najpopularniejszy rodzaj grzejników. Są produkowane w rozmaitych wymiarach, więc bez większego problemu można je dopasować do dowolnego zapotrzebowania na ciepło.
Grzejniki stalowe płytowe mają większą bezwładność cieplną niż grzejniki aluminiowe, ale znacznie mniejszą niż żeliwne członowe. Można łatwo sterować ich wydajnością w instalacjach zautomatyzowanych. Ze względu na mały przekrój kanałów wodnych wymagają jednak dużej dbałości o jakość wody w instalacji. Nie wolno ich też stosować w instalacjach systemu otwartego ani w zbudowanych z rur z tworzywa sztucznego niemających powłoki antydyfuzyjnej.
Budowa grzejnika stalowego płytowego
Pojedynczy grzejnik jest zbudowany z jednej, dwóch albo trzech płyt stalowych. Płyta czołowa ma często pionowe przetłoczenia, ale może też mieć idealnie gładką powierzchnię. Między płytami mogą być przymocowane ukształtowane faliście blachy aluminiowe. To rodzaj ożebrowania zwiększającego powierzchnię wymiany ciepła. Grzejniki bez ożebrowania mają mniejszą moc, ale łatwiej jest utrzymywać je w czystości.
Górna powierzchnia grzejnika stalowego płytowego spinająca skrajne płyty (nazywana grillem) ma liczne wąskie równoległe szczeliny, przez które przepływa ku górze powietrze ogrzane od elementów grzejnika. Boki są obudowane podobnymi, ale pełnymi osłonami.
Grzejniki stalowe płytowe mają stosunkowo dużą płaską powierzchnię, przez którą wypromieniowują do 35% ciepła. Resztę oddają na drodze konwekcji.
Przeczytaj także:
Moc grzejnika stalowego płytowego zależy od wielkości i liczby płyt oraz liczby blach konwekcyjnych, dlatego dość łatwo można go dopasować do miejsca, w którym ma być zamontowany. Zbliżoną moc można uzyskać, wybierając grzejnik wysoki i krótki albo niższy, ale o odpowiednio większej długości lub takiej samej długości, lecz większej liczbie płyt i/lub ożebrowań. Czasem lepiej zamiast jednego „grubego” grzejnika płytowego zastosować dwa mniejsze.
Oznaczenia grzejników stalowych płytowych
Grzejniki płytowe są przez producentów oznaczane symbolami składającymi się z cyfr i liter. Cyfry pierwsza i druga oznaczają odpowiednio liczbę płyt grzejnych i liczbę elementów konwekcyjnych (ożebrowań). Model oznaczony symbolem 10 składa się z jednej nieożebrowanej płyty grzejnej, a liczbą 22 – z dwóch płyt i dwóch elementów konwekcyjnych.
Litery V albo CV oznaczają zwykle model z wbudowanym przewodem przyłączeniowym i zaworem regulacyjnym umożliwiającymi podłączenie grzejnika od dołu. Grzejniki zasilane od dołu mają wbudowany zawór termostatyczny, do którego trzeba dokupić głowicę. Litera C oznacza grzejniki bez wbudowanego zaworu termostatycznego, przeznaczone do połączenia z instalacją poprowadzoną z boku lub po ścianie.
Podłączenie grzejnika stalowego płytowego do instalacji
Najlepszy efekt uzyskamy wtedy, gdy rury instalacji będą wyprowadzone ze ściany za grzejnikiem (a nie z podłogi). Podłączenie grzejnika do tak przygotowanej instalacji będzie najłatwiejsze i estetyczne – niemal niewidoczne.
Grzejniki płytowe składające się z dwóch lub trzech płyt przy zastosowaniu specjalnych uchwytów szelkowych stają się grzejnikami uniwersalnymi. W takiej sytuacji nie ma znaczenia, która z płyt podczas montażu grzejnika znajdzie się od strony ściany, a która od strony pomieszczenia. Taki grzejnik z podłączeniem bocznym dolnym może być zasilany z lewej lub prawej strony.
Grzejniki trzypłytowe mają podejście usytuowane niesymetrycznie w stosunku do grubości. Jeśli zależy nam, by zachować tę samą odległość płyty czołowej grzejników od ściany, do grzejników z podejściem prawym trzeba przewidzieć gałązki o innej długości niż do takich samych, ale z podłączeniem lewym. Grzejniki stalowe płytowe mogą mieć podłączenie środkowe. Jest wygodne ze względu na łatwość uzyskania centralnego położenia grzejnika na przykład pod oknem i możliwość zmiany jego długości nawet w trakcie wykonywania prac instalacyjnych. W każdej sytuacji symetria grzejnika w stosunku do podłączenia zostanie zachowana.
Grzejniki stalowe płytowe o długości przekraczającej 2 m albo takie, których stosunek wysokości do długości przekracza 4 : 1, należy łączyć z instalacją tak zwanym połączeniem krzyżowym, umożliwiającym uzyskanie równomiernego rozkładu temperatury na całej długości grzejnika.
Przeczytaj też:
Najpopularniejsze są dziś grzejniki płytowe z podłączeniem dolnym, ale dostępne są również modele z podłączeniem bocznym, wygodne zwłaszcza do stosowania jako zamienniki starych grzejników w instalacjach prowadzonych w sposób tradycyjny pionami i gałązkami – bez potrzeby ich przerabiania.
Grzejnik płytowy o popularnej wysokości 550 mm i rozstawie przyłączy 500 mm (odpowiedni do wnęki pod parapetem umieszczonym na standardowej wysokości), z dwiema płytami, ma przy parametrach 75/65/20oC wydajność cieplną 1273 W. Jego całkowita pojemność wodna wynosi 4,88 l, a masa (bez wody) – 24,48 kg. Może pracować w instalacji o ciśnieniu roboczym 10 barów i maksymalnym 13 barów. Temperatura wody w instalacji grzewczej nie może przekroczyć 110ºC.
Montaż grzejników stalowych płytowych
Podczas prowadzenia prac instalacyjnych na budowie wiele się dzieje i do rur instalacji nierzadko dostają się rozmaite zanieczyszczenia. Zanim więc zainstaluje się grzejniki stalowe płytowe, które mają wąskie kanaliki do przepływu wody, należy dokładnie wypłukać instalację.
Parametry wody, jaką powinna być napełniona instalacja, określa zarówno producent rur, jak i grzejników. Przestrzeganie tych zaleceń jest zwykle podstawą utrzymania gwarancji na grzejniki. Szczegółowe wymagania można znaleźć w wytycznych producentów grzejników, w ogólnodostępnych warunkach gwarancyjnych na stronach internetowych oraz w materiałach technicznych.
Modernizacja instalacji c.o.
Gdy modernizuje się instalację c.o. w budynku, który został ocieplony, i elementem tej modernizacji jest także wymiana grzejników, moc nowych grzejników zwykle powinna być inna niż tych pracujących dotychczas. Z jednej strony, mamy często obniżenie temperatury wody zasilającej instalację grzewczą w wyniku zastąpienia starego kotła nowym, niskotemperaturowym źródłem ciepła, czyli potrzebę zastosowania grzejników o większych wymiarach. Z drugiej – docieplenie budynku zmniejszające jego zapotrzebowanie na ciepło, do zaspokojenia którego wystarczą grzejniki o mniejszej mocy. W takiej sytuacji najlepiej zlecić projektantowi wykonanie obliczeń uwzględniających nowe warunki i dobranie grzejników.
Grzejniki dobiera się z katalogów producentów. Szuka się takich, których moc jest najbardziej zbliżona do podanej w projekcie lub (gdy nie ma projektu) wyznaczonej w sposób przybliżony. Producenci podają w swoich tabelach tak zwaną moc katalogową wyznaczoną przeważnie dla parametrów 70/55/20°C i 55/45/20°C (temperatura zasilania/temperatura powrotu/temperatura w pomieszczeniu). Jeśli parametry instalacji, w której grzejnik będzie pracował, są inne, nie można dobrać wielkości grzejników wprost z tabeli, lecz dopiero po pomnożeniu zapotrzebowania na moc przez współczynnik korekcyjny. Tabele współczynników korekcyjnych można znaleźć również w katalogach producentów.
Jeżeli wymieniamy grzejniki i nie zmieniamy instalacji, powinniśmy najpierw ustalić, dla jakich parametrów wody była zaprojektowana stara instalacja, określić obliczeniową moc cieplną i jeśli nowe parametry mają być inne, spróbować przeliczyć moc starych grzejników na nowe parametry.
Często wymienia się stare grzejniki żeliwne na stalowe płytowe. Jeden człon (żeberko) grzejnika żeliwnego nr 1 (typowego – o wysokości 60 cm, instalowanego pod parapetem okna) ma moc cieplną 130 W. Łatwo więc ustalić moc całego grzejnika. Jeśli nie dysponuje się innymi obliczeniami, można dobierać nowe grzejniki, posługując się mocą ustaloną właśnie w ten sposób. W katalogu producenta można odszukać grzejniki o podanej mocy, uwzględniając jeszcze nowe parametry pracy instalacji.
Producenci grzejników stalowych płytowych mają w ofercie tak zwane grzejniki renowacyjne o wysokości 550 mm, z króćcami przyłączeniowymi o rozstawie identycznym z rozstawem króćców grzejników żeliwnych.
Regulacja mocy grzejnika stalowego płytowego
Moc grzejnika zainstalowanego w pomieszczeniu musi być taka, aby mógł on dostarczyć potrzebną ilość ciepła do ogrzania w warunkach obliczeniowych, czyli przy minimalnej temperaturze zewnętrznej (od -20 do -24oC w zależności od regionu kraju). Taka temperatura nie zdarza się jednak często, a jeśli się pojawia, to zwykle na kilka, góra kilkanaście dni podczas całego, trwającego blisko 5 miesięcy sezonu grzewczego. A to oznacza, że przez większość czasu pełna moc grzejnika nie jest ani wykorzystywana, ani potrzebna. Dlatego tak ważna jest możliwość jej regulacji i dostosowywania do rzeczywistego zapotrzebowania na ciepło, zmieniającego się wraz ze zmianami temperatury na zewnątrz oraz innymi czynnikami, np. dodatkowymi zyskami ciepła w pomieszczeniu.
Przeczytaj też:
Moc grzejników reguluje się zaworami wyposażonymi w głowice termostatyczne. Jest to lokalne, precyzyjne sterowanie będące uzupełnieniem centralnego sterowania temperaturą wody opuszczającej źródło ciepła.
