Żelbet podczas budowy domu - gdzie warto zastosować pręty zbrojeniowe?
Budując dom, nie można się obejść bez żelbetu, czyli prętów zbrojeniowych zatopionych w betonie. W ten sposób wykonuje się płyty, stropy, belki i słupy. W domu murowanym żelbetowe są nadproża okienne i drzwiowe, wieńce stropowe oraz ławy fundamentowe. Zobacz, gdzie konkretnie stosuje się żelbet w domu.
Autor: Mariusz Bykowski
Zbrojenie żelbetowego wieńca ułożone w deskowaniu
Autor: Mariusz Bykowski
Zbrojenie żelbetowego wieńca ułożone w deskowaniu
W projekcie konstrukcyjnym domu – na rysunkach, w kosztorysie lub zestawieniu materiałów potrzebnych do jego budowy – podane są wszystkie informacje przydatne przy zakupie prętów zbrojeniowych. Są to przede wszystkim: klasa i gatunek stali, z jakiej pręty powinny być wykonane, ich wymiary (długość i średnica), opis kształtu. Wszystko to określa konstruktor na podstawie obliczeń i norm budowlanych. Dlatego też ani inwestor, ani wykonawca nie powinien na własną rękę, bez ustalenia z konstruktorem lub inspektorem nadzoru, kupować prętów innych niż zapisano w projekcie.
Czasami zdarzają się jednak problemy z zakupem konkretnych prętów. Wtedy po konsultacji z projektantem lub inspektorem nadzoru można je zastąpić innymi. Zanim jednak podejmiemy decyzję o zmianach w projekcie, warto wiedzieć, po co w ogóle są pręty w betonie oraz jakie są rodzaje prętów i z jakiego gatunku stali mogą być wykonane.
Co się zbroi prętami?
Z betonu zbrojonego, czyli żelbetu, wykonuje się całe konstrukcje albo tylko ich części. Prawie każdy dom jednorodzinny ma chociaż kilka elementów wykonanych z żelbetu.
Fundamenty domów (także drewnianych): ławy, stopy lub płyty fundamentowe wykonane są właśnie z żelbetu. Część z nich ma też żelbetowe ściany fundamentowe. Nawet jeśli dom budowany jest z innego materiału: cegieł, bloczków lub pustaków ceramicznych albo z betonu komórkowego, bardzo często jego najbardziej obciążone elementy konstrukcji są wykonywane z żelbetu. Bezpośrednio na budowie wykonuje się z niego całe stropy: podciągi, żebra i płyty.
W domach jednorodzinnych żelbetowe mogą być też nadproża, wieńce i słupy, a nawet całe ściany. Wykonuje się z niego również schody, tarasy i balkony.
Nie tylko elementy konstrukcji domu wymagają zbrojenia. Prętami lub drutami wzmacnia się na przykład gładź cementową, czyli wykończeniową i wyrównawczą warstwę podłogi. Zapobiega się w ten sposób jej pękaniu na skutek skurczu betonu podczas wiązania. Taka zazbrojona gładź jest bardzo mocna. Prętów zbrojeniowych używa się także do wykonywania nawierzchni narażonych na duże obciążenia, na przykład podjazdy. Uwaga! Poprawne zaprojektowanie elementów żelbetowych nie zawsze pokrywa się z tym, co podpowiada nam intuicja. (Dla przykładu: jeśli damy więcej prętów lub użyjemy grubszych niż te, które ułożył w swoim stropie sąsiad, nie oznacza to wcale, że nasz będzie lepszy i mocniejszy). Dlatego zbrojenie musi być zaprojektowane przez konstruktora i nie powinno być bez jego zgody zmieniane ani modyfikowane.
Co można, a czego nie wolno robić, wykonując zbrojenie:
- Jeśli mamy trudności z kupnem takich prętów, jakie przewiduje projekt, czasami możemy zastosować inne. Pamiętajmy jednak, by wszelkie zmiany koniecznie uzgadniać z projektantem lub inspektorem nadzoru. Na własną rękę nie należy kupować prętów ze stali innej klasy czy gatunku, niż zapisano w projekcie. Nie można też zamiast prętów żebrowanych kupować gładkich.
- Do zbrojenia betonu nie powinno się stosować prętów zatłuszczonych, zardzewiałych ani pomalowanych farbą. Takie pręty nie będą miały odpowiedniej przyczepności do betonu.
- Pręty nie powinny być łączone w tych miejscach konstrukcji, w których jest ona rozciągana. Na przykład nie wolno łączyć zbrojenia dolnego belek i płyt w środku ich rozpiętości, a górnego – nad podporą. Dlatego jeśli chcemy zastosować pręty krótsze niż przewidziano w projekcie i połączyć je na zakład, koniecznie trzeba to skonsultować z projektantem.
- Pręty muszą mieć odpowiednią otulinę z betonu, która będzie je chronić przed ogniem w razie pożaru i zabezpieczać przed korozją. Powinna ona wynosić co najmniej 2-2,5 cm, nie może być też mniejsza niż średnica pręta.
- W żelbecie odległości pomiędzy prętami w elemencie nie powinny być zbyt małe, bo nie da się dobrze ułożyć między nimi betonu: pomiędzy prętami pozostaną puste, nie zabetonowane miejsca, tak zwane „raki”. Odległość między prętami nie może być mniejsza niż 2 cm, niż średnica pręta i niż grubość największych ziaren w mieszance betonowej plus 5 mm.
