Płyta fundamentowa - idealne rozwiązanie na trudne warunki gruntowe
Chcesz szybko i bez problemów zbudować fundamenty domu? Polecamy płytę fundamentową. Masz działkę o trudnym podłożu, niepewnym gruncie lub nierównym ukształtowaniu terenu? Płyta fundamentowa to dobre rozwiązanie.
Autor: Magdalena Niezabitowska-Krogulec
Wielką zaletą płyty fundamentowej jest układanie izolacji przeciwwilgociowej w jednej płaszczyźnie, na przykład w postaci wielkiego arkusza folii polietylenowej. Trzeba jednak ostrożnie układać zbrojenie i beton, żeby jej nie podziurawić. Najbezpieczniej zastosować na folii warstwę osłonową z chudego betonu
W budownictwie jednorodzinnym coraz częściej wznosi się domy na płycie. Pojawiła się ona jako rozwiązanie problemu posadowienia budynku na słabych gruntach. Jej zastosowanie pozwala uniknąć pracochłonnego wznoszenia ław i ścian fundamentowych oraz częstych błędów, jakie powstają podczas układania na nich izolacji przeciwwilgociowej i ocieplenia.
Sprawdź też: KOSZT fundamentów tradycyjnych i płyty fundamentowej - porównanie >>>
Dlaczego w wielu projektach nadal są tradycyjne fundamenty? Płyta fundamentowa jest pewnym wyzwaniem dla konstruktora, bo jest trudniejsza do zaprojektowania. Ławy można policzyć, używając kartki papieru i kalkulatora. Obliczeń płyty fundamentowej nie da się przeprowadzić takimi samymi przybliżonymi metodami jak w przypadku ław. Wymagają one bardziej wysublimowanego warsztatu pracy w postaci dość kosztownych programów modelujących płytę na sprężystym podłożu. Model obliczeniowy bardzo dokładnie odzwierciedla rzeczywistość, dlatego prawidłowo przygotowana płyta fundamentowa jest rozwiązaniem bezpiecznym.
Płyta fundamentowa kontra tradycyjne fundamenty
Bliższe przyjrzenie się możliwościom wykorzystania płyty fundamentowej i sposobowi jej wykonania jasno pokazuje, że ma ona więcej zalet niż ławy i ściany fundamentowe. Jednym z walorów jest proste fundamentowanie bez względu na kształt domu. Im bardziej rzut domu odbiega od kwadratu, im więcej jest ścian konstrukcyjnych, tym bilans jest korzystniejszy dla płyty fundamentowej. Wszystkie ściany zewnętrzne oraz niektóre wewnętrzne są nośne i wymagają podparcia w postaci ławy. Jeśli budynek ma bardzo rozczłonkowaną bryłę, zwiększa się liczba ścian konstrukcyjnych, pod którymi muszą znaleźć się ławy.
Jeżeli wykonujesz płytę fundamentową, to unikasz dużego nakładu pracy związanego z ławami. Płyta może wymagać jedynie pogrubienia w miejscach pod ciężkimi wewnętrznymi ścianami konstrukcyjnymi lub kominami. Możemy za to dowolnie stawiać ściany działowe, nawet murowane, ponieważ wytrzymałość mechaniczna płyty jest wysoka na całej jej powierzchni.
Możliwość posadowienia budynku na słabych gruntach
W domu o tradycyjnych fundamentach obciążenia ze ścian konstrukcyjnych przenoszone są tylko na ławy. Jeśli nastąpi miejscowe osłabienie niepewnego podłoża, ściany mogą zbyt mocno i nierówno osiadać. Istnieje wtedy niebezpieczeństwo ich popękania na pewnym obszarze. Powierzchnia płyty fundamentowej pokrywa się z kształtem domu. Obciążenia z budynku rozkładają się więc na o wiele większym obszarze niż w przypadku ław fundamentowych, a osiadania są mniejsze. Gdy zostanie naruszona stabilność podłoża, obsunie się cała płyta, ale konstrukcja budynku pozostanie stabilna.
Łatwa w budowie
Prace ziemne zajmują znacznie mniej czasu niż przed budowaniem ław i ścian fundamentowych. Płytkie posadowienie płyty (często już na głębokości 50 cm) pozwala na zminimalizowanie robót ziemnych, co przyspiesza jej wykonanie i wpływa na zmniejszenie kosztów. Grubość płyty wynosi z reguły około 25 cm, dlatego powierzchnia deskowania jest mała. Szalunki mogą być niskie, zrobione z prefabrykowanych elementów brzegowych, co przyspiesza ich montaż.
Zbrojenie płyty fundamentowej
Proste zbrojenie płyty siatkami stalowymi nie wymaga dużego nakładu pracy i doświadczenia. Ale trzeba pamiętać, że zbrojenie musi być wykonane w dwóch warstwach (górnej i dolnej) ułożonych na stojakach dystansowych, gdyż w czasie betonowania górna warstwa musi unieść kilku ludzi, którzy będą układać i zagęszczać beton. Trzeba także zrobić zbrojenie brzegowe płyty, bo tam występują największe obciążenia. To jest rozwiązanie optymalne. Na budowach często stosuje się metody prostsze. Żeby uniknąć przesunięcia warstw zbrojeniowych, układa się beton ze zbrojeniem rozproszonym w postaci włókien polimerowych lub stalowych albo układa się jedną warstwę siatek zbrojeniowych i beton ze zbrojeniem rozproszonym.
Płyta fundamentowa: szczelna izolacja przeciwwilgociowa
W przypadku tradycyjnego fundamentowania trudno zachować szczelność izolacji, zwłaszcza na łączeniach warstwy poziomej i pionowej. Izolacja płyty fundamentowej jest prostsza, więc wymóg szczelności jest łatwiejszy do osiągnięcia. Na płycie ma ona postać płaskiej warstwy preparatów bitumicznych, papy termozgrzewalnej lub polietylenowej folii fundamentowej. Materiały mogą być różne. Ważne jest, aby miały dobre właściwości izolacyjne i wystarczającą wytrzymałość mechaniczną.
Sposób wykonania izolacji jest najprostszy z możliwych – trzeba nanieść pędzlem jednorodną warstwę bitumów lub rozwinąć i nałożyć na siebie z zakładem, a najlepiej szczelnie skleić, proste pasy papy lub folii fundamentowej. Masz do wyboru kilka miejsc jej położenia: pod płytą fundamentową, bezpośrednio na warstwie wyrównawczej lub na płycie fundamentowej. W przypadku budowy płyty na terenie o wysokim poziomie wód gruntowych, zagrożonym intensywnym podciąganiem kapilarnym albo zalaniem należy użyć betonu wodoszczelnego.
Dobra izolacja termiczna fundamentów
Ocieplenie zawsze powinno się znaleźć pod płytą, zgodnie z zasadą, że umieszcza się je na zewnątrz przestrzeni ogrzewanej. Jest to ważne dla ochrony cieplnej budynku. Dodatkową zaletą jest to, że pojemność cieplna płyty jest włączona do wnętrza budynku – płyta stanowiąca kilkadziesiąt metrów sześciennych betonu znajduje się wewnątrz powłoki termicznej budynku i ma temperaturę wnętrza. Od czasu wynalezienia takich materiałów jak polistyren ekstrudowany (XPS) czy szkło piankowe kwestia ściśliwości materiału izolacyjnego i jego odporności na czynniki biologiczne nie stanowi problemu i można bezpiecznie stosować takie rozwiązanie.
Płyta fundamentowa: zużycie materiałów
Już samo zużycie betonu i stali zbrojeniowej sprawia, że płyta jest nieco droższa od tradycyjnych fundamentów. Większa ilość betonu i stali to fakt. Jeżeli przyjmiesz prosty model domu, na przykład na planie kwadratu 12 x 12 m, to do wykonania ścian fundamentowych o grubości 24 cm i ław o wymiarach 50 x 40 cm potrzeba około 20 m3 betonu, a do zrobienia podłogi na gruncie grubości 15 cm – 20 m3. Razem daje to około 40 m3. Na płytę fundamentową o grubości 25 cm wraz z fartuchem potrzebujesz 42 m3 betonu plus 7 m3 na 5-centymetrową warstwę wyrównawczą. To około 9 m3 betonu więcej, co przy cenach 300-350 zł/m3 (wraz z kosztami dodatkowymi) generuje mniej więcej 3000 zł dodatkowych kosztów. Zużycie stali też jest nieco większe.
Co jeszcze wpływa na koszt płyty fundamentowej?
Płyta fundamentowa jest obliczana indywidualnie do każdej inwestycji. Innego fundamentowania wymaga lekka konstrukcja szkieletowa z drewna, a innego z ciężkich materiałów silikatowych. Jej koszt zwiększy się w każdej nietypowej sytuacji, na przykład gdy będzie przeznaczona do budynku o rozbudowanej, skomplikowanej bryle.
Dużo zależy od gruntu na działce. Na terenach niestabilnych trzeba przygotować dodatkowe wzmocnienia w postaci warstw stabilizujących. A gdy na działce jest spadek, należy na przykład zrobić podsypki wyrównujące i murki oporowe. Ważny jest też sposób wykonania izolacji termicznej płyty, czyli to, jaki współczynnik przenikania ciepła U ma uzyskać podłoga na gruncie. Płyta z 20 cm polistyrenu ekstrudowanego kosztuje około 400 zł/m2. Ale w domu pasywnym można zastosować nawet 40 cm izolacji termicznej i wtedy taka płyta będzie kosztować nawet 500 zł/m2. Dla przyspieszenia prac można kupić gotowe odpowiednio wyprofilowane kształtki spodnie, krawędziowe i narożniki pozwalające łatwo zbudować nieckę stanowiącą warstwę izolacyjną płyty o grubości 25 cm. Koszt takich elementów wynosi 120-170 zł/m2 płyty.
Autor: Artur Wiloch
Płyta fundamentowa umożliwia płytkie posadowienie domu. Czasem wystarczy tylko odsłonić grunt rodzimy, ale zawsze należy utwardzić podłoże
A co z przemarzaniem gruntu?
W przypadku budynków niepodpiwniczonych pozostaje jeszcze problem przemarzania gruntu pod obrzeżem płyty fundamentowej. Zależnie od głębokości przemarzania odpowiedniej dla strefy klimatycznej miejsca budowy należy zabezpieczyć brzeg płyty przed możliwością zamarzania gruntu pod nią. Rozwiązania mogą być różne. Można przygotować płytę z fartuchem żelbetowym, czyli na każdym brzegu wykonać ścianę skierowaną w dół stanowiącą jego pionowe zamknięcie. Płyta będzie mieć wtedy kształt wanny odwróconej do góry nogami.
Inne rozwiązania są mniej pracochłonne, a ich wybór zależy od konkretnych warunków miejsca budowy. Najprościej można osłonić brzeg płyty warstwą polistyrenu ekstrudowanego o grubości mniej więcej 10 cm. Na terenie ze znaczącym spadkiem konieczne jest lokalne pogrubienie płyty w tych miejscach, które będą znajdować się powyżej poziomu planowanego terenu. Sposób rozwiązania zależy od warunków gruntowych i nachylenia powierzchni terenu.
Dodatkowe wykorzystanie płyty fundamentowej
Pojemność cieplna betonu płyty fundamentowej pozwala na wykorzystanie jej do ogrzewania budynku. Bardzo popularne jest stosowanie w domach ogrzewania podłogowego. Sens jego instalowania w płycie lub w warstwie podkładu podłogowego zależy od tego, czy podłogówka będzie jedynym systemem grzewczym, czy będzie ona wspierana przez grzejniki lub inne urządzenia. Ważny jest także stopień szczelności budynku. Ułożenie instalacji w warstwie płyty fundamentowej jest związane z dużą bezwładnością takiego ogrzewania.
Płytę można także wykorzystać do ogrzewania lub chłodzenia powietrza pobieranego do wentylacji budynku. Warunkiem koniecznym jest tutaj wystarczająca jej wielkość i grubość. W płycie są zatopione kanały, w których krąży powietrze ogrzewane agregatem. Latem ta sama instalacja, w której krąży zimne powietrze, służy do obniżania temperatury w budynku.
