Jakie instalacje pod fundamenty? Sprawdź, co przed wylaniem fundamentów trzeba zaplanować
O elementach instalacji wodnej, kanalizacyjnej, a nawet elektrycznej i napowietrzeniu kominka trzeba pamiętać już na etapie fundamentów. Wtedy też wykonuje się uziom instalacji elektrycznej oraz instalację odgromową. Jakie instalacje pod fundamenty trzeba zaplanować?
Spis treści
- Instalacja wodna pod fundamentem
- Uziemienie i instalacja odgromowa
- Rura napowietrzająca do kominka
- Instalacja kanalizacyjna
- Kiedy potrzebny jest drenaż?
Naprawa nieprawidłowo wykonanych instalacji w strefie posadowienia i pod podłogą na gruncie jest trudna i kosztowna, bo do elementów instalacji nie ma bezpośredniego dostępu. Dlatego wszystkie prace trzeba prowadzić bardzo starannie.
Instalacja wodna pod fundamentem
Rury instalacji wodnej znajdujące się w gruncie muszą być ułożone poniżej głębokości przemarzania, dlatego aby wprowadzić je do wnętrza domu, trzeba je przepuścić pod ławą fundamentową. Najczęściej lokuje się tam peszel, czyli dość dużą giętką rurę, do której na późniejszym etapie wkłada się właściwą rurę doprowadzającą wodę. Od zewnętrznej strony budynku peszel powinien wystawać ponad grunt, od wewnętrznej – ponad później wykonywaną płytę z chudego betonu. Końcówka peszla musi się znajdować w miejscu planowanego przyłącza.
Uziemienie i instalacja odgromowa
Kolejnymi elementami instalacji, o które trzeba zadbać przed ułożeniem betonu w fundamentach, są uziom elektryczny oraz instalacja odgromowa. Do ich zrobienia wykorzystuje się stalowe pręty zbrojenia fundamentów, do których spawa się lub mocuje zaciskami bednarkę, czyli stalowy płaskownik. Bednarkę przeznaczoną do uziomu wystawia się z fundamentu w miejscu, gdzie jest planowana rozdzielnica, a te do wykonania instalacji odgromowej wyprowadza się na zewnątrz w narożach budynku.
Rura napowietrzająca do kominka
Jeśli w domu przewidziano kominek, to podczas wznoszenia ścian fundamentowych nie można zapomnieć o zapewnieniu dopływu powietrza do paleniska. Otwór do przeprowadzenia rury napowietrzającej najlepiej zrobić w ścianie zachodniej, bo z tego kierunku najczęściej wieje wiatr. Rura powinna być możliwie prosta i krótka.
Instalacja kanalizacyjna
Przed wykonaniem płyty z chudego betonu pod podłogę na gruncie należy w warstwie zagęszczonego piasku rozprowadzić instalację kanalizacyjną. Poziome odcinki rur kanalizacyjnych układa się zawsze ze spadkiem w kierunku odpływu ścieków. Spadek powinien wynosić 2-3%. Zarówno zbyt mały, jak i zbyt duży spadek mogą spowodować zaburzenie pracy instalacji odpływowej. Jeśli na przykład będzie on za mały, to w rurach odłoży się osad. Zakręty rur powinny tworzyć jak najmniejsze opory spływu.
Do instalacji trzeba podłączyć wszystkie elementy wymagające odpływu wody i ścieków, czyli urządzenia sanitarne, odpływ w garażu, odprowadzenie skroplin z kotła grzewczego oraz odpływy techniczne. Należy też przewidzieć rewizje, które na wypadek awarii ułatwią naprawę instalacji. Wykonanie rewizji często pozwala uniknąć odkuwania warstw podłogi na gruncie. Elementy instalacji powinny być szczelnie połączone.
Rury łączy się na wcisk z użyciem uszczelek (do montażu stosuje się mydło w płynie ułatwiające wciskanie elementów). Należy też dążyć do ograniczenia liczby złączek.Wszelkie rury wyprowadzone ponad poziom płyty powinny być zabezpieczone, na przykład kołnierzami zrobionymi z rur o większej średnicy niż średnica rury instalacyjnej. Brak ochrony instalacji wystającej z płyty może zniweczyć jej prawidłowe wykonanie. Niezamknięte i niezabezpieczone wloty do rur są narażone na zabrudzenie i zatkanie materiałami budowlanymi.
Przed betonowaniem płyty pod podłogę na gruncie należy również sprawdzić szczelność połączeń instalacji kanalizacyjnej. Aby to zrobić, zamyka się odpływ i wypełnia się instalację wodą. Woda powinna się utrzymywać na stałym poziomie. Jeśli opada, oznacza to, że instalacja kanalizacyjna jest nieszczelna.
- Przeczytaj: Kanalizacja w domu krok po kroku. Z czego składa się instalacja kanalizacyjna i jak ją zbudować?
Przejście rury przez ścianę musi być elastyczne, aby uniknąć pęknięcia przewodu podczas pracy rurociągu przy osiadaniu budynku, a także szczelne, żeby zapobiec zamakaniu ścian fundamentowych przez wody gruntowe albo opadowe. Można je wykonać na dwa sposoby.
Bezpośrednio w otworze. To rozwiązanie wybiera się zwykle w przypadku ścian murowanych, które po wykuciu otworu mogą być nierówne. Średnica otworu musi być o kilka centymetrów większa niż przewodu kanalizacyjnego, aby umożliwić jego odkształcanie się bez ryzyka pęknięcia. Rurę w środkowej części okleja się wodoszczelną opaską, która zabezpieczy styk przed naporem wód gruntowych. Dobrze sprawdzają się taśmy bentonitowo-kauczukowe – silnie pęcznieją pod wpływem wody i dzięki temu dokładnie przylegają nawet do nierównych powierzchni. Osadzając rurę w otworze, należy nadać jej odpowiedni spadek oraz zadbać o to, aby w żadnym miejscu nie stykała się ze ścianą. Zostawia się wokół niej przestrzeń szerokości przynajmniej 1 cm, którą wypełnia się szczelnie bezskurczową zaprawą cementową. Ma ona dobrą przyczepność do podłoża i jest elastyczna, a więc umożliwia odchylanie rurociągu. Kiedy zaprawa stwardnieje, całość przejścia izoluje się przeciwwilgociowo. Można umieścić na rurze specjalny mankiet przyklejony do ściany albo rozsmarować na fragmencie rury oraz ścianie wokół niej masę wodoszczelną, tworząc ciągłą izolację styku. Na tak przygotowanym podłożu można układać standardową izolację ściany fundamentowej lub piwnicznej, szpachlując masą izolacyjną wszystkie krawędzie i zakłady, przez które mogłaby się przedostawać woda. Zaletami zrobienia przejścia bezpośrednio w otworze są wygoda i łatwość jego wykonania. Wadą natomiast – niepraktyczność w razie awarii. Aby wymienić uszkodzony fragment rury, trzeba bowiem rozkuwać ścianę.
W tulei przepustowej. Prowadzenie rury w tulei jest wygodne w razie awarii instalacji, bo wystarczy wysunąć przewód bez konieczności rozkuwania ściany. Średnica tulei (mierzona wewnątrz) powinna być przynajmniej o 2 cm większa niż zewnętrzna średnica rury. Tuleję osadza się w otworze ze spadkiem 2% albo poziomo – wtedy rurę wsuwa się pod określonym kątem. W przypadku ścian monolitycznych tuleję umieszcza się w odpowiednim miejscu jeszcze na etapie deskowania. Aby po zabetonowaniu wokół tulei pozostał luz szerokości przynajmniej 1 cm, otula się ją nakładką, którą po stwardnieniu betonu można wyjąć. Przestrzeń wokół tulei, podobnie jak przy bezpośrednim prowadzeniu rury, uzupełnia się bezskurczową zaprawą cementową. Z zewnątrz dodatkowo zabezpiecza się ją trwale elastycznym kitem, masą wodoszczelną lub kołnierzem uszczelniającym.
Karolina Matysiak-Rakoczy
Kiedy potrzebny jest drenaż?
Drenaż to instalacja ze specjalnych rur, które zbierają wodę dostającą się w pobliże fundamentów i odprowadzają ją bezpiecznie poza budynek – do kanalizacji deszczowej lub ogólnospławnej bądź do studzienek chłonnych. Teoretycznie nie jest on potrzebny tam, gdzie grunty są przepuszczalne, a poziom wody gruntowej bardzo niski. W pozostałych przypadkach powinniśmy go uwzględnić. Pamiętajmy też, że warunki gruntowe nie zawsze są stałe i czasem na działce, na której dotąd woda nie podchodziła ku powierzchni terenu, może się to zdarzyć. Wystarczy na przykład, że zakończy działalność jakiś okoliczny zakład produkcyjny zużywający dotąd znaczną ilość wody pobieranej z własnych ujęć.
Drenaż będzie też niezbędny, jeśli nasz dom ma stanąć na skarpie. Wtedy, gdyby nie drenaż, spływająca z góry woda zatrzymywałaby się na ścianach piwnicznych i doprowadziła do ich zamoknięcia.
Rury układa się na odpowiednio przygotowanym podłożu wyłożonym geowłókniną, na której znajdzie się podsypka żwirowa. W tradycyjnym drenażu przyściennym spód rur powinien się znajdować minimum 20 cm poniżej górnej krawędzi ław fundamentowych. Rury nie mogą się wtedy znaleźć poniżej poziomu posadowienia, bo woda, zanim zostanie odprowadzona, zdąży podmyć ławy.
Rury układa się z zachowaniem spadku w kierunku odpływu. Różnica wysokości powinna wynosić 5 cm na odcinku 10 m.
Autor: Katalog Murator Projekty/arch. Katarzyna Słupeczańska/arch. Grzegorz Kaliciak/arch. Bartłomiej Szymańczuk/arch. Ewa Dziewiątkowska
U góry po lewej: Jasna przestrzeń, arch. Katarzyna Słupeczańska. Po prawej: Nieszablonowy, arch. Grzegorz Kaliciak. Na dole po lewej: HomeKONCEPT-103, arch. Bartłomiej Szymańczuk. Po prawej: Dla rodziny 1G1, arch. Ewa Dziewiątkowska.
