Izolacja przeciwwilgociowa i termoizolacyjna fundamentów oraz piwnic. Jaka izolacja na fundament, jaka na ściany piwniczne?
Podczas projektowania domu przyjmuje się konkretne rozwiązanie posadowienia w gruncie, albo tradycyjne fundamenty, albo płyta fundamentowa. W domach z piwnicą ławy bądź płytę posadawia się zwykle znacznie głębiej niż w tych bez piwnic. Podziemne części budynku trzeba chronić przed wodą i wilgocią znajdującą się w przylegającym do nich gruncie. Osłania się je także termoizolacją, by ograniczać ucieczkę ciepła ogrzewanych części domu. Rodzaj izolacji dobiera się do gruntowo-wodnych warunków panujących na działce.
Autor: Andrzej Szandomirski
Pierwszą warstwę hydroizolacji układa się na ławach fundamentowych. Najczęściej wykorzystuje się papę termozgrzewalną
Spis treści
- Izolacje na ławach fundamentowych
- Izolacje na ścianach podziemnych
- Izolacja na ścianach piwnicznych
- Ocieplenie ścian podziemnych
- Izolacja pod płytą fundamentową
- Izolacja płyty fundamentowej pod piwnicą
- Izolacja przejść instalacyjnych
Izolacje na ławach fundamentowych
Pierwsze prace izolacyjne prowadzi się już na ławach fundamentowych, zanim rozpocznie się wznoszenie ścian. Izoluje się ich górną powierzchnię, co zapobiega kapilarnemu podciąganiu wody gruntowej do budowanych na ławach ścian. Jeśli warunki gruntowe są dobre, wykorzystuje się do tego papy termozgrzewalne albo grube folie płaskie, układając je w jednej warstwie. W przypadku fundamentów budowanych w gruntach przepuszczalnych boków ław przeważnie się nie izoluje. Ale przy wysokim poziomie wód gruntowych oraz gruncie spoistym, który nie przepuszcza wody, jest to konieczne.
Izolacje na ścianach podziemnych
W tradycyjnych rozwiązaniach ściany fundamentowe izoluje się przez dwukrotne pomalowanie ich masą bitumiczną, najczęściej dyspersyjną (wodną), by nie weszła w reakcje z mocowanym do ścian styropianem. Izolację pionową trzeba zrobić po obu stronach muru. Wtedy ściany będą chronione zarówno przed wilgocią gromadzącą się w gruncie wokół budynku, jak i tą z gruntu użytego do wykonania podbudowy pod podłogę na gruncie. Na dole trzeba ją dokładnie połączyć z hydroizolacją na ławie, a górą wyprowadzić kilkadziesiąt centymetrów ponad powierzchnię terenu.
Izolacja na ścianach piwnicznych
Ściany piwniczne izoluje się jedynie od strony zewnętrznej, stosując izolację przeciwwilgociową lub przeciwwodną, zależnie od poziomu wody gruntowej. Jeśli grunty są przepuszczalne, a poziom wody gruntowej znajduje się poniżej posadowienia, wystarczy ta pierwsza, z masy bitumicznej bądź mineralnej. Izolacja przeciwwodna będzie niezbędna w sytuacji, gdy poziom wody gruntowej jest wysoki i wypada nad poziomem posadzki piwnicy. Musi bowiem sprostać naporowi hydrostatycznemu, który woda wywiera na ściany. Stosuje się do tego masy, folie i papy, układając je wielowarstwowo.
Przed zasypaniem wykopów izolacje trzeba osłonić, żeby na skutek uszkodzeń mechanicznych w trakcie robienia obsypki nie przerwać ciągłości tej warstwy. Tę ochronną funkcję pełni układana na podziemnych ścianach termoizolacja.
Ocieplenie ścian podziemnych
Izolację termiczną ścian robi się nie tylko wtedy, gdy dom ma ogrzewane piwnice, ale również w domach bez piwnic. Ocieplenie układa się na całej powierzchni ścian fundamentowych, ale w cieńszej warstwie niż na ścianach nadziemnych. Materiały, które się do tego wykorzystuje, powinny być przystosowane do kontaktu z gruntem – odporne na jego napór i zawartą w nim wilgoć. Zazwyczaj są to płyty z polistyrenu ekstrudowanego (XPS) lub twarde, hydrofobowe płyty styropianowe. Od pewnego czasu konkuruje z nimi zamkniętokomórkowa natryskowa piana poliuretanowa.
Ocieplone ściany bardzo często osłania się folią kubełkową, która oddziela termoizolację od gruntu, chroniąc ją przed jego negatywnym wpływem, a także umożliwia odparowanie wilgoci gromadzącej się na powierzchni ściany.
Autor: Brinkmann Consulting
W płytko posadowionych płytach fundamentowych hydroizolację układa się we wnętrzu polistyrenowej formy. Wykorzystuje się do tego duże płachty grubej folii lub membrany
Izolacja pod płytą fundamentową
W domach niepodpiwniczonych, w których płyta fundamentowa znajduje się dość płytko (czasem na poziomie gleby urodzajnej, a czasem nawet wyżej), wszystkie warstwy izolacyjne umieszcza się pod nią. Mimo że jest znacznie mniej narażona na działanie wód gruntowych niż tradycyjne fundamenty, nie można zrezygnować z wykonania hydroizolacji. Najczęściej jednak na podbudowie najpierw rozkłada się izolację termiczną, czasem na folii kubełkowej lub płaskiej (zależnie od warunków gruntowych). Wybiera się do tego materiały, które mają bardzo dużą wytrzymałość na obciążenie, bo ta warstwa musi przenieść całe obciążenie z budynku, które przekaże jej żelbetowa płyta. Najpopularniejszym materiałem termoizolacyjnym są płyty XPS, które poza wysoką wytrzymałością charakteryzuje znikoma nasiąkliwość. W domach jednorodzinnych pod płyty stosuje się także twarde styropiany – CS(10)200 i CS(10)250.
Materiał układa się zwykle w kilku warstwach. Żeby nie było ryzyka powstania mostków termicznych na stykach płyt, w kolejnej warstwie układa się je z przesunięciem spoin. Z termoizolacji tworzy się formę dla żelbetowej płyty. Popularność zyskały kształtki brzegowe z XPS-u, ale można do tego wykorzystać odpowiednio przycięte płyty polistyrenowe.
Jeśli pod płytą została wykonana przepona z folii, w formie można rozłożyć zbrojenie, niezbędne instalacje i całość zabetonować (w takim rozwiązaniu zwykle skleja się ze sobą warstwy z płyty termoizolacyjnych). Ale częściej dno i boki termoizolacyjne formy wyściela się folią hydroizolacyjną lub membraną. Ta warstwa chroni też przed wnikaniem mieszanki betonowej w spoiny ocieplenia.
Izolacja płyty fundamentowej pod piwnicą
W domu podpiwniczonym często robi się inny układ warstw w płycie fundamentowej. Żelbetową płytę robi się w wykopie bez podbudowy gruntowej, lecz na warstwie chudego betonu. Ocieplenie układa się na płycie (kolejność warstw jest podobna jak w podłodze na gruncie). Istotne jest wtedy zrobienie odpowiedniej hydroizolacji – powłokowej albo zasypki, która skrystalizuje w rozłożonym na niej betonie i doszczelni ewentualne rysy, bądź zastosowanie betonu wodoszczelnego.
Taka wersja układu warstw jest ekonomiczna, bo zamiast termoizolacji o wyśrubowanych parametrach wytrzymałościowych wystarczą materiały, które stosuje się w podłogach. Nie trzeba się obawiać, że traci się istotny walor tej technologii – możliwość utworzenia ciągłej warstwy termoizolacyjnej wokół całej ogrzewanej kubatury budynku. W przypadku domu z piwnicą jest to nieistotne, bo poniżej strefy przemarzania temperatura gruntu jest stabilna, zwykle dodatnia (im głębiej, tym wolniej się zmienia).
Izolacja przejść instalacyjnych
Przeprowadzając rury instalacyjne przez otwory w ścianach fundamentowych i piwnicznych, trzeba zadbać o poprawne zaizolowanie ich styku z murem. Są to bowiem miejsca, w których ciągła warstwa hydroizolacji fundamentu zostaje przerwana. Otwory zawsze są większe niż średnica przewodu, a ułożone wokół nich uszczelnienie musi być elastyczne, by kompensować zarówno ruchy spowodowane odkształceniami termicznymi instalacji, jak i osiadaniem budynku. Są dostępne różne rozwiązania systemowe. Można zastosować izolację z mas KMB, z których formuje się wokół rur fasety wzmocnione zatopioną w masie siatką z włókna szklanego. Jeśli warunki gruntowe są gorsze, sięga się po kołnierze rurowe z mankietem uszczelniającym.
Przeprowadzając rury instalacyjne przez płytę fundamentową albo ścianę monolityczną, zwykle stosuje się tuleje przepustowe. Ich wewnętrzna średnica powinna być kilka centymetrów większa niż średnica rur. Osadza się je w odpowiednim miejscu przed ułożeniem mieszanki betonowej. Aby wokół tulei pozostał po zabetonowaniu luz szerokości przynajmniej 1 cm, otula się ją nakładką, którą wyjmuje się po stwardnieniu betonu. Przestrzeń tę wypełnia się bezskurczową zaprawą cementową, a w ścianach dodatkowo zabezpiecza trwale elastycznym kitem, masą wodoszczelną albo kołnierzem uszczelniającym.
