Dom czysty jak łza: sposoby na czysty dach i elewację
Wkładamy ogromny wysiłek w budowę i wykończenie domu po to, by nas cieszył i był reprezentacyjny. Do pełnego efektu niezbędne jest, by ściany i dach domu były zawsze czyste. Podpowiadamy, jak o to zadbać.
Autor: BRAAS
Niektóre farby elewacyjne, np. silikonowe, są farbami hydrofobowymi, co oznacza, że nie wchłaniają wody. Dzięki ich zastosowaniu zwiększa się trwałość elewacji i zmniejsza podatność ścian na zabrudzenia
Zacznijmy od projektu
Architektura domu może sprzyjać utrzymaniu elewacji w czystości lub je utrudniać. Na dachu dwuspadowym nie będzie miejsc, w których mogłyby zalegać zanieczyszczenia. Rozbudowany dach wielopołaciowy łatwiej się brudzi, trudniej też umyć pokrycie w koszach.
Bryła domu z licznymi występami i załamaniami ścian to więcej miejsc, w których gromadzą się zanieczyszczenia. Trudno dostępne zakamarki w narożnikach wewnętrznych, a także w gzymsach i obramieniach okien sprzyjają rozwojowi mchów, glonów, grzybów czy pleśni.
Balkon na elewacji jest szczególnie podatny na działanie czynników atmosferycznych, w wyniku którego może gromadzić się na nim brud. Płytę balkonu trzeba czyścić o każdej porze roku – wiosną i latem zanieczyszczają ją pylące rośliny, jesienią liście, a zimą śnieg – a jest to bardziej uciążliwe i bardziej zagraża czystości ścian i okien niż sprzątanie tarasu na parterze. Opady mogą być też źródłem zacieków na czole płyty balkonowej i elewacji.
Przejrzyste okna
Modne obecnie duże przeszklenia wymagają więcej zachodu w utrzymaniu ich w czystości. Żeby umyć okno o wysokości dwu kondygnacji i trudniej dostępne przeszklenia ogrodów zimowych, często trzeba wynająć specjalną ekipę myjącą. Szczególne trudności w czyszczeniu sprawiają okna rozetowe z drobnymi podziałami oraz małe naświetla w drzwiach zewnętrznych.
Mycie okien ułatwiają szyby pokryte z zewnątrz cienką powłoką z fotokatalitycznego i hydrofilnego materiału mineralnego. Jest ona zintegrowana z szybą, więc nie ma obawy co do jej trwałości. Dzięki niej brud w mniejszym stopniu przylega do okna. Pod wpływem działania promieni UV powłoka powoduje rozluźnienie cząstek brudu i kruszy je – deszcz czy spłukanie szyby wodą wystarczy do jej dokładnego oczyszczenia. Światło słoneczne aktywuje także właściwości hydrofilne powłoki. Pojawiająca się na powierzchni szyby rosa oraz krople deszczu tworzą cienką, równomierną warstwę, która nie pogarsza jej przejrzystości. Ponadto woda rozpływa się po powierzchni takiego szkła równomiernie i odparowuje, nie tworząc zacieków. Zdolności hydrofilne powłoki pozostają aktywne również w nocy i w przypadku opadów deszczu nie dopuszczają do powstania śladów kropel na szybie. Szyby z taką powłoką warto wybrać w oknach trudno dostępnych. Niektórzy producenci oferują okna z szybami hydrofilnymi w standardzie.
Jeśli w projekcie są okna połaciowe, warto wybrać modele obrotowe i uchylno-obrotowe, z możliwością obracania skrzydeł o 180°. Pomocna jest też zasuwka, dzięki której okno można zablokować w pozycji wygodnej do mycia.
Schludne ściany zewnętrzne
Wybierając odpowiedni materiał elewacyjny, należy zwrócić uwagę na to, czy jest on odporny na brud i zanieczyszczenia. Odporność na czynniki zewnętrzne – opady, słońce, wiatr i mróz, a także przypadkowe uszkodzenia mechaniczne – ma bowiem ogromny wpływ na trwałość tynku.
Wśród tynków elewacyjnych znajdziemy produkty mniej lub bardziej odporne na brud. O takiej odporności decyduje spoiwo. Występuje tu bowiem zjawisko przyjmowania na stałe zanieczyszczeń – tynk, który na słońcu robi się lepki (tak jest np. w przypadku tynku akrylowego, którego spoiwem są żywice), przyciąga brud i wchłania go, a więc skleja się z nim na stałe.
Elewacje domów szczególnie narażonych na zabrudzenia, czyli tych znajdujących się np. przy ruchliwej ulicy, często wykańcza się tynkiem silikonowym, silikatowym lub mineralnym. Tynk silikonowy oprócz odporności na zabrudzenia długo utrzymuje kolor (nie blaknie pod wpływem promieni słonecznych) i łatwo się go czyści – elewacje można myć nawet myjką ciśnieniową. Tynk silikatowy jest odporny na kurz, spaliny, kwaśne deszcze, a ze względu na rodzaj stosowanego spoiwa – także na korozję mikrobiologiczną. Tynk mineralny będzie bardzo odporny na zabrudzenia, jeśli zostanie wykończony dobrą farbą silikonową. Jego zaletą jest to, że łatwo się go myje.
Często przyczyną nieestetycznego wyglądu elewacji jest korozja biologiczna. Aby tynk był na nią odporny, dodaje się do niego preparat biologicznie czynny uniemożliwiający rozwój glonów i grzybów. Tynk możemy także zaimpregnować po jego nałożeniu i wyschnięciu – najczęściej czynność tę wykonuje się dwukrotnie. Jeśli nie zadbamy o ochronę przed korozją biologiczną, tynk już po kilkunastu miesiącach może się pokryć szarozielonym nalotem, w którym rozwijają się mikroorganizmy.
Szczególnej dbałości wymagają elewacje drewniane. Ich dobrym zabezpieczeniem jest szeroki okap dachu oraz systematyczna konserwacja. Impregnacja nie pozwoli na rozwój na ich powierzchni grzybów, pleśni, a nawet owadów. Utrudnia także przedostanie się wody w głąb drewna. Za najskuteczniejszą uważa się impregnację drewna metodą ciśnieniową. Przed wodą i słońcem, korozją biologiczną, uszkodzeniami mechanicznymi (ścieraniem i zadrapaniem) ochroni drewno także lakierowanie.
Również kamień, chociaż jest trwałym materiałem elewacyjnym, wymaga odpowiednich zabezpieczeń. Decydując się na wykończenie elewacji granitem lub wapieniem, warto wybrać materiały lakierowane, szlifowane i wygładzane. Czynności te zmniejszą ilość porów i nasiąkliwość kamienia, dzięki czemu w jego powierzchnię nię będą wnikały zanieczyszczenia.
Impregnacji wymagają kamienie takie jak piaskowiec czy wapienie lekkie, które wchłaniają brud, a także marmury, które łatwo się plamią. Cegły elewacyjne, np. klinkierowe oraz licowe, są odporne na brud (zwłaszcza te gładkie i lekko błyszczące, na których osiada mniej kurzu). Natomiast szybciej brudzą się te naśladujące ręcznie formowane. Sposobem na zabezpieczenie cegieł o dużej nasiąkliwości (powyżej 6%) jest impregnowanie.
Zadbany dach
Wybierając materiał na dach, warto zainteresować się, w jaki sposób jest on zabezpieczony przed promieniowaniem UV, kwaśnymi deszczami, mrozem, a także brudem czy porostami. Czynniki te mają bowiem bardzo duży wpływ na trwałość pokrycia dachowego oraz jego estetykę. Gdy dom stoi w pobliżu lasu, w miejscu zacienionym i niezbyt przewiewnym, dach może być szczególnie narażony na porastanie glonami. W tym przypadku warto zwrócić szczególną uwagę, aby pokrycie dachowe było przed tym zabezpieczone. Można je także już po ułożeniu zagruntować odpowiednim preparatem zmniejszającym chłonność powierzchni i utrudniającym porastanie glonami.
Decydując się na dachówki ceramiczne, warto wybrać te, które pokryte są angobą kwarcową lub szlachetną bądź szkliwem. Proces angobowania i szkliwienia oprócz walorów estetycznych dodatkowo uodparnia pokrycie na czynniki atmosferyczne, promieniowanie UV i zanieczyszczenia.
Producenci nowoczesnych dachówek cementowych pokrywają je drobnoziarnistą warstwą – dzięki której mają one gładką powierzchnię i są nienasiąkliwe, a ponadto odporne na zabrudzenia oraz porastanie glonami – jak również powłoką nadającą im ostateczny wygląd (trwały kolor), która charakteryzuje się dużą odpornością na działanie czynników atmosferycznych oraz promieni UV.
Popularnym materiałem pokryciowym są kolorowe blachy. Są to blachy stalowe ocynkowane ogniowo i powlekane powłokami organicznymi. Decydując się na takie pokrycie, warto wybrać blachę powlekaną, która ma znacznie dłuższą trwałość niż blacha jedynie ocynkowana. Najlepiej, jeśli blacha będzie pokryta powłoką pural – jest ona polecana do stosowania w rejonach o dużym zanieczyszczeniu środowiska. Powłoki pełnią funkcję wykończeniową oraz stanowią warstwę ochronną, która chroni blachę przed korozją i poprawia jej odporność na szkodliwe działanie czynników zewnętrznych.
Blacha powlekana nie wymaga szczególnej konserwacji, gdyż zanieczyszczenia spływają z niej wraz z deszczem. Trwalsze od blachy powlekanej są blachodachówki z posypką ceramiczną. Pokryte są posypką mineralną – z kwarcu lub łupka naturalnego – albo granulatem ceramicznym. Niektórzy producenci posypkę zabezpieczają dodatkowo żywicą akrylową z domieszką środków grzybobójczych, która chroni dach przed porastaniem mchem i uszkodzeniami mechanicznymi.
Decydując się na pokrycie dachu gontami bitumicznymi, warto wybrać te najtrwalsze oraz najbardziej odporne na zabrudzenia. Są to np. gonty pokryte folią miedzianą, która patynując się, nabiera szlachetnego wyglądu, a równocześnie nie traci nic ze swoich walorów użytkowych.
Jak zabezpieczyć cokół?
Dolny fragment ściany zewnętrznej to miejsce szczególnie narażone na uszkodzenia mechaniczne oraz zabrudzenia. Odbijające się od powierzchni gruntu krople deszczu osadzają na ścianach cząsteczki gruntu. Cokół powinien więc sięgać do wysokości co najmniej 30 cm ponad poziom gruntu. Materiał na cokół powinien być trwały, nienasiąkliwy, niewchłaniający brudu i łatwy do czyszczenia. W tej roli dobrze sprawdzą się m.in. płytki klinkierowe, kamienne oraz tynk mozaikowy.
Czysto na wejściu
Ogrodzenie pełne jest śluzą dla zanieczyszczeń z ulicy, ale bywa też zachętą do pokrycia go trudnym do usunięcia graffiti. Ażurowe płoty trudniej zabrudzić, jednak nie są przeszkodą dla rozpryskiwanego przez samochody ulicznego błota czy innych zanieczyszczeń. Wysokie ogrodzenie to bariera dla przechodniów chcących się pozbyć swoich śmieci.
Ważne jest też, z czego będzie wykonana nawierzchnia wokół domu. Materiał do utwardzenia podjazdów powinien być mało nasiąkliwy – łatwo utrzymać w czystości kostkę granitową, bruk klinkierowy czy specjalnie zabezpieczone nawierzchnie betonowe.
Zewnętrzna strefa wejścia – schody i podest – to wizytówka domu, choć czasem o tym zapominamy. Niektórzy traktują ją jako barierę dla brudu chroniącą wnętrze domu i pozostawiają tam zabłocone buty, worki ze śmieciami – wszystko, co zakłóca czystość wnętrz. Aby tego uniknąć, warto zaplanować dostępne z zewnątrz pomieszczenie gospodarcze lub rozbudowany garaż. Schody i podest najlepiej wykończyć klinkierem szkliwionym, mrozoodpornym gresem porcelanowym lub płytkami granitowymi.
