Drewno na dach. Najlepszy materiał na więźbę dachową
Więźby dachowe buduje się przeważnie z wysuszonej tarcicy z drewna iglastego. Dobrym materiałem na więźbę jest też drewno czterostronnie strugane i suszone komorowo oraz drewno klejone. Drewno na dach musi być dobrze przygotowane – zaimpregnowane, o odpowiedniej wilgotności i klasie wytrzymałości. Sprawdź, jakie powinno być drewno na więźbę oraz co oferują tartaki.
Autor: Wiktor Greg
Jakie drewno na więźbę
To, z którego będzie wykonywana nasza więźba, musibyć odpowiedniej jakości, a o niej decydują trzy główne czynniki:
- gatunek drewna – każdy gatunek drewna ma inną trwałość. Najtrwalszymi i najtwardszymi z polskich drzew są dąb, modrzew, cis, wiąz i grochodrzew. Wytrzymują one bez szwanku 8-12 lat (bez konieczności impregnowania). Do budowy konstrukcji więźby wykorzystuje się jednak tańsze drewno, głównie sosnowe, ewentualnie świerkowe lub jodłowe. Niektóre firmy oferują też tarcicę z daglezji – jednego z najbardziej wytrzymałych gatunków drewna iglastego;
- wilgotność drewna – najlepiej, żeby wilgotność drewna na więźbę mieściła się w przedziale 15-18%. Dotyczy to wilgotności na całym przekroju elementu, a nie tylko powierzchniowej. Najlepiej wybierać drewno suszone komorowo;
- obróbka drewna – tarcica obrzynana ma chropowatą powierzchnię, czterostronnie strugana z fazowanymi krawędziami jest gładka. Struganie zapewnia elementom większą dokładność i odporność na ogień.
Tarcica na więźbę nie powinna też być zainfekowana pleśnią lub grzybem domowym. Najlepsza jest ta o małej ilości sęków, bez spękań i wypaczeń, o gęstym, równomiernym usłojeniu.
Klasy drewna na więźbę
Klasa drewna określa jakość i wytrzymałość sortowanego drewna. Dla tarcicy, czyli wstępnie obrobionego drewna, stosuje się czterostopniową klasyfikację jakości – od I do IV. Im wyższa klasa, tym drewno ma mniej sęków, wad budowy i obróbki. W tartakach w zależności od klasy drewno oznaczane jest kolorowymi kropkami. Klasa I oznaczana jest kolorem niebieskim. Klasa druga, najpopularniejsza do zastosowania konstrukcyjnego – kropkami zielonymi. Kropki czerwone i żółte informują, że drewno ma klasę odpowiednio III lub IV.
Drewnu konstrukcyjnemu przyznaje się też klasy wytrzymałości – C 18, C 22, C 27, C 30, C 35 i C 40. Cyfra oznacza wytrzymałość na zginanie drewna o wilgotności 12%. Im jest wyższa, tym drewno jest bardziej wytrzymałe. W budownictwie jednorodzinnym do konstrukcji stosuje się zwykle drewno klasy C 27, C 30, C 35 i ewentualnie C 40.
Z czego robi się więźbę dachową
Póki drewna jest pod dostatkiem i ma ono przystępną cenę, w dziedzinie więźb dachowych nic mu nie zagrozi. Drewno jest tradycyjnym materiałem do wznoszenia konstrukcji dachów i mimo że trudno nazwać je produktem idealnym, sprzedaje się świetnie.
Drewniane elementy konstrukcyjne na więźbę dachową kupujemy bezpośrednio w tartakach, firmach produkujących materiały drewniane z tarcicy lub w firmach handlujących drewnem.
A oto, z czego buduje się drewniane więźby.
1. Tarcica obrzynana
Tarcica obrzynana to najtańszy materiał na więźbę powstający z przetarcia, czyli wycięcia z pni długich elementów o przekroju prostokątnym lub kwadratowym.
Tarcica obrzynana jest później suszona, najczęściej na świeżym powietrzu pod zadaszeniem.
2. Drewno czterostronnie strugane i suszone komorowo
Drewno czterostronnie strugane i suszone komorowo jest bardzo dobrym produktem na więźbę. Czterostronne struganie czyni powierzchnie elementów gładkimi, co zwiększa odporność na ogień.
Suszenie mechaniczne (suszenie komorowe) zapewnia niską wilgotność na całym przekroju oraz wyjaławia drewno, dzięki czemu staje się mniej podatne na działanie różnych szkodników.
W sprzedaży jest też tarcica KVH (Konstruktionsvollholz, czyli drewno konstrukcyjne wzdłużnie klejone) – są to elementy z drewna czterostronnie struganego, suszonego komorowo, z fazowanymi krawędziami, które jest łączone na długości na tak zwane mikrowczepy. Elementy z KVH mogą więc osiągać znaczne rozpiętości – do 16 m.
Autor: Robert Szarapka
Więźby dachowe buduje się przeważnie z wysuszonej tarcicy z drewna iglastego. Tradycyjną tarcicę trzeba zabezpieczyć poprzez impregnację. Zaimpregnowane drewno będzie miało zielonkawy kolor
3. Drewno klejone
Drewno klejone powstaje ze sklejania kilku warstw podłużnych listewek drewnianych lub pasków forniru. Uzyskuje się w ten sposób elementy konstrukcyjne (belki, kantówki) długości nawet do 40 m. Są one czterostronnie strugane, a jeśli zachodzi taka potrzeba – frezowane i impregnowane.
Z drewna klejonego wytwarza się elementy konstrukcyjne o nietypowych kształtach (łukowe, trapezowe). Materiałem najczęściej używanym do jego produkcji jest sosna, świerk lub świerk skandynawski. Tradycyjną tarcicę przewyższa między innymi wytrzymałością. Jest łatwe w obróbce. Ma niedużą wilgotność – 10-12%. Wykonane z niego konstrukcje nie paczą się.
Elementy z drewna klejonego są sprzedawane prawie wyłącznie na zamówienie. Często są one fabrycznie polakierowane bądź pokryte bejcą i zafoliowane na czas transportu. Drewno klejone jest drogie, dlatego robi się z niego przeważnie tylko takie fragmenty więźby, których kształt byłby trudny do uzyskania z drewna litego.
4. Drewniane belki dwuteowe
Belki dwuteowe składają się ze środnika w postaci podłużnego pasa sklejki lub płyty OSB i drewnianych stopek. Te ostatnie są zamocowane do dłuższych krawędzi środnika. W przekroju taka belka ma kształt podobny do metalowej belki dwuteowej. Niekiedy zamiast pasem sklejki stopki są łączone metalowymi krzyżulcami.
Belki dwuteowe bywają wykorzystywane tylko jako niektóre samodzielne elementy więźby dachowej – krokwie lub płatwie. Belki podwalinowe, murłaty, słupy, kleszcze i inne elementy trzeba wykonywać z tarcicy. Podstawową zaletą belek jest ich niewielka waga (3-6 kg/m) i duża wytrzymałość.
Co oferuje tartak
Pierwszym etapem przygotowania konstrukcji dachowej jest wstępna obróbka drewna w tartaku. Zamówiona tarcica może tam zostać zaimpregnowana ciśnieniowo lub wysuszona komorowo, czterostronnie ostrugana i przycięta na wymiar.
Niektóre tartaki oferują już przygotowane, typowe elementy więźb dachowych (krokwie, łaty, kontrłaty). Można też zlecić wykonanie zaciosów, wrębów oraz wywiercenie otworów pod łączniki.
Sporo tartaków dysponuje ciężarówkami do przewozu tarcicy. Można więc zamówić drewno z dostawą do domu. Koszt naliczany jest od kilometra. Najlepiej więc znaleźć tartak niedaleko miejsca budowy. Warto też dowiedzieć się, jaką pojemność ma samochód wożący drewno (średnio od 12 do 30 m3) – pozwoli to określić, ile kursów z tartaku na budowę będzie musiał wykonać i ile to będzie kosztowało. Po tarcicę można też przyjechać własnym środkiem transportu.
Do tartaku można również zgłosić się z własnym drewnem, aby je ostrugać, dosuszyć lub zaimpregnować.
