Wiąz do ogrodu: jakie wybrać gatunki i odmiany tego drzewa?
Wiąz kojarzy nam się z dostojnym drzewem leśnym lub parkowym. Co warto wiedzieć o wiązach i jakie gatunki i odmiany wiązów sprawdzą się w ogrodzie?
Znane w naszym kraju od stuleci gatunki drzew doczekały się także ciekawych odmian ogrodowych, które zawsze stanowią atrakcyjny akcent w ogrodzie.
Wiąz w Polsce: gatunki
W botanicznej rodzinie wiązowatych (Ulmaceae), do której wiązy należą występuje ponad 30 gatunków wiązów. Na terenie naszego kraju spotkamy w naturalnych warunkach 3 gatunki, które powszechnie występują w różnego rodzaju zadrzewieniach:
- Wiąz polny, pospolity (Ulmus minor)
Wiąz polny, pospolity dorasta do 30 m wysokości; charakterystyczne są odwrotnie jajowate lub podłużne liście, z wydłużonym wąskim wierzchołkiem i skośną, asymetryczną nasadą. Brzeg liścia jest niewyraźnie podwójnie piłkowany albo karbowany. Owocami są odwrotnie jajowate lub podłużne skrzydlaki, a orzeszek znajduje się wyraźnie powyżej środka. Wrażliwy na groźną chorobę tego gatunku - holenderską chorobę wiązów. Wiąz polny często używany jest do tworzenia strzyżonych form, także bonsai.
- Wiąz szypułkowy (Ulmus laevis)
Wiąz szypułkowy dorasta do 35–40 m, a jego cechą charakterystyczną jest pień, który u drzew wolno stojących często u podstawy bywa rozdzielony na kilka odnóg o dość sporych rozmiarach (tzw. przypory). Liście wiązu szypułkowego są silnie asymetryczne u nasady, z krótkim ogonkiem (ok. 5 mm). Z wierzchu są one gładkie lub nieco szorstkie, od spodu miękko omszone. Owocem jest płaski orzeszek, umieszczony pośrodku otaczającego go pergaminowego skrzydełka; zwisający na długiej i cienkiej szypułce.
- Wiąz górski, brzost, wiąz szorstki (Ulmus glabra)
Wiąz górski, brzost, wiąz szorstki - osiąga spore rozmiary – do 40 m wysokości, a jego pień jest rozwidlony na liczne, grube i masywne, często skręcone konary. Można rozpoznać go także po skrętolegle ułożonych liściach (na krótkich, mocnych ogonkach), które u nasady są asymetryczne, a z wierzchu wyraźnie szorstkie. Brzeg blaszki jest podwójnie piłkowany, z ząbkami skierowanymi ku przodowi. Owoce (orzeszki) osiągają do 2 cm szerokości, dojrzewają na początku czerwca i podobnie jak w przypadku innych gatunków wiązów, otoczone są błonkowatymi skrzydełkami.
Polecany artykuł:
Ciekawe odmiany wiązów do ogrodu
Na szczęście miłośnicy wiązów nie muszą mieć ogromnych ogrodów, aby cieszyć się z ich obecności. Wyhodowano kilka odmian wiązów i ich mieszańców, które nie osiągają sporych rozmiarów, można uprawiać je zarówno w gruncie, jak i w pojemnikach i są bardzo dekoracyjne. Warto wspomnieć o kilku z nich, dobrze już zadomowionych w polskich ogrodach.
- Wiąz górski (Ulmus glabra) 'Camperdownii'
Wiąz górski (Ulmus glabra) 'Camperdownii' – odmiana zwykle szczepiona na pniu na wysokości od 150 do 200 cm (dzięki czemu nie rośnie już wzwyż), tworzy niewielkie drzewo z malowniczą, parasolowatą koroną. Wszystkie gałęzie i liście zwieszają się do dołu, a korona nawet po opadnięciu liści tworzy ciekawy kształt. Po latach korona może osiągnąć średnicę do 10 m. Liście są duże i szorstkie, gęsto ułożone na pędach. Odmiana wiązu górskiego 'Camperdownii' preferuje stanowiska słoneczne, ale i półcieniste oraz wymaga żyznych i dostatecznie wilgotnych gleb. Warto także wiedzieć, że dobrze znosi zanieczyszczenie powietrza, a więc i warunki miejskie. Charakterystyczny, płaczący pokrój drzewa, wolny wzrost i niewielkie rozmiary, sprawiają, że wiąz górski odmiana 'Camperdownii' jest polecany do małych ogrodów, zarówno do tworzenia kompozycji z innymi roślinami, jak i pojedynczy element dekoracyjny.
Polecany artykuł:
- Wiąz holenderski (Ulmus ×hollandica) 'Wredei'
Wiąz holenderski (Ulmus ×hollandica) „WREDEI” – odmiana mieszańcowa o wolnym wzroście i wąskiej, stożkowatej lub jajowatej koronie. Atrakcją są gałęzie skierowane pionowo ku górze i młode liście, które są jasnożółte - starsze żółte i żółtozielone. Po latach osiąga do 8-10 m wys. i 4-5 m szer. Lubi stanowisko słoneczne, ale urośnie także w półcieniu. Wiąz holenderski odmiana „WREDEI” jest wytrzymały na suszę i ma niewielkie wymagania glebowe. Wykorzystywany jest chętnie do kompozycji kolorystycznych, szczególnie w ogrodach przydomowych, ale także stosowany w zieleni miejskiej.
- Wiąz drobnolistny (Ulmus parviflora) 'Geisha'
Wiąz drobnolistny (Ulmus parviflora) 'Geisha' – zwykle krzewiasta forma o zaokrąglonym pokroju i powolnym wzroście, dorasta do kilku metrów wysokości. Liście są drobne, dekoracyjne - delikatnie biało obrzeżone, drobno ząbkowane (każdy ząbek wybarwiony na biało). Preferuje żyzne gleby, od umiarkowanie kwaśnych do lekko zasadowych. Szczególnie polecany do małych ogrodów (także ogrodów w stylu japońskim) lub do pojemników. Nadaje się do formowania i tworzenia kompozycji w stylu bonsai. Wiąz drobnolistny odmiana 'Geisha' często oferowany jest w formie małego drzewka, szczepionego na niskim pniu.
- Wiąz holenderski (Ulmus × hollandica) 'Jacqueline Hillier'
Wiąz holenderski (Ulmus × hollandica) 'Jacqueline Hillier' - tworzy szeroki, zwarty krzew o ciekawym, nieregularnym pokroju i wolnym zroście. Po ponad 20 latach dorasta do około 3,5 m wys. i 5 m szer. Liście są małe i ciemnozielone. Wymaga stanowiska słonecznego lub lekko zacienionego. Podobnie jak poprzednia odmiana, wiąz holenderski 'Jacqueline Hillier' najlepiej rośnie na glebach żyznych, umiarkowanie kwaśnych do alkalicznych. Również bardzo często można spotkać go w sprzedaży w formie szczepionej na pniu. Wiąz holenderski 'Jacqueline Hillier' może być stosowany jako ozdobna roślina pojemnikowa lub element ogrodów skalnych lub w stylu japońskim.
