Blachodachówka bez tajemnic. Na co zwrócić uwagę przy zakupie blachodachówki?
Blachodachówki to ładne, trwałe i nowoczesne pokrycie dachowe. Dzięki nowym wzorom i powłokom dekoracyjnym mogą konkurować z dachówkami. Ich wielkimi zaletami są niski koszt i szybkość układania. Na co zwrócić uwagę przy zakupie blachodachówki?
Spis treści
- Blachodachówka – co to takiego?
- Grubość blachodachówek
- Przetłoczenia blachodachówek
- Blachodachówka panelowa czy w arkuszach?
- Jak zabezpieczyć blachodachówkę przed korozją?
- Ile lat wytrzyma dach z blachodachówki?
Blachodachówka – co to takiego?
Stalowe blachodachówki to lekkie i niedrogie pokrycie. Ich oferta staje się coraz ciekawsza. Dostępne w najmodniejszych kolorach i kształtach znanych z asortymentu dachówek ceramicznych, w tym płaskich. Najlepiej sprawdzają się na dachach o stosunkowo prostej geometrii. Stosuje się je na połaciach o nachyleniu nie mniejszym niż 9º. Niektóre wzory wymagają większych spadków: 12º, 15º – moduły imitujące dachówkę płaską, a nawet 30º – arkusze udające karpiówkę. Można je też układać na bardzo stromych połaciach.
Producenci blachodachówek robią wiele, aby dorównały urodą swoim ceramicznym wzorcom. Z daleka trudno odróżnić te pokrycia. Z bliska uważni obserwatorzy czasami zauważają charakterystyczne mocowania – niewidoczne w dachówkach tradycyjnych, różnice w wyglądzie krawędzi oraz nieco inną grę światła na powierzchni dachu. Producenci wprowadzają jednak nowe modele o modnych kształtach oraz z mało widocznymi systemami mocowania. Coraz większą wagę przywiązują też do powłok ochronno-dekoracyjnych, które w dużej mierze decydują o trwałości dachu oraz zapobiegają jego szybkiemu niszczeniu, korodowaniu i blaknięciu lub odpadaniu farby.
Grubość blachodachówek
Blachodachówki tłoczy się z blachy stalowej (rzadziej aluminiowej) za pomocą specjalnych pras na liniach produkcyjnych wyposażonych w rolki. Materiał do produkcji metalowych dachówek pochodzi z kilku hut stali. Za najlepsze uchodzą blachy szwedzkie.
W Polsce blachy zazwyczaj tylko się profiluje, nadając im różne kształty imitujące klasyczne wzory dachówek ceramicznych. Krajowi wytwórcy blachodachówek w opisie swoich produktów zwykle informują, kto jest producentem blachy, z której je wytłoczono.
Grubość blachy stalowej, z której wytwarza się blachodachówki, wynosi minimum 0,4 mm (blachy z posypką). Najczęściej jest to 0,5, 0,55 lub 0,6 mm (blachy powlekane). Dachówki z delikatniejszej blachy aluminiowej mają grubość 0,6 mm. Niektóre blachodachówki o mniejszych rozmiarach ze względu na swój kształt muszą być masywniejsze – ich grubość wynosi 0,75 mm. Grubość blachy wpływa na wygląd pokrycia. Wiotka blacha w dużych arkuszach może się odkształcać. Sztywniejsze pokrycie lepiej prezentuje się na dachu.
Prosty i skomplikowany dach. Blachodachówka w dużych formatach (arkusze o szerokości mniej więcej 1 m i długości nawet 8 m) sprawdzi się na wielkich dachach o prostej konstrukcji. Gdy dach składa się z wielu połaci połączonych pod różnymi kątami, ma mansardy, wiele kominów, w trakcie jego krycia trzeba robić dużo docinek, więc lepiej jest kupić blachodachówkę modułową. Pojedynczy panel ma powierzchnię około 1 m2, a najmniejsze odpowiadają wielkością czterem-pięciu dachówkom. Panele mogą być też bardzo szerokie (do 4 m), lecz krótkie, czyli naśladować jeden rząd dachówek.
Gwarancja techniczna i estetyczna. To najlepszy wskaźnik przewidywanej trwałości pokrycia. Można znaleźć blachodachówki z ochroną tylko 10-letnią, ale i nawet 50-letnią. Najwięcej jest blachodachówek, na które producenci dają 20- 30 lat gwarancji. Często ten sam wzór – zależnie od powłoki wykończeniowej – ma inną cenę i długość gwarancji. Należy również rozróżniać gwarancję techniczną (na rdzę oraz perforację blachy) i estetyczną (na łuszczenie się powłoki, zmianę koloru). Aby móc skorzystać z gwarancji, w pokryciu należy wykorzystać komplet produktów danej firmy. Ponadto dach powinien być co kilka lat poddawany przeglądowi i odpowiednio konserwowany.
Kształt blachodachówek. Warto zwrócić uwagę na związany z tym aspekt ekonomiczny. Odległość między sąsiednimi przetłoczeniami to długość modułu. Zwykle wynosi 35- 40 cm, co odpowiada zakresowi standardowego rozstawu łat. Przy nazwach blachodachówek są podane oznaczenia liczbowe, na przykład 350/15, 400/20. Wielkości te podane są w milimetrach i opisują długość i wysokość przetłoczenia. Większa wartość to długość modułu – odpowiednio 35 i 40 cm. Wartość mniejsza to wysokość przetłoczenia – odpowiednio 1,5 i 2 cm.
Elementy o wysokich przetłoczeniach wyglądają bardzo plastycznie i są sztywniejsze niż te o niższej fali. Jednak wyższa fala to więcej blachy zużytej na profilowanie. W konsekwencji takie arkusze mają zwykle mniejszą szerokość krycia i są droższe.
Metr całkowity i metr krycia. Blachodachówkę układa się na zakład. Rzeczywisty, całkowity wymiar elementu jest większy od powierzchni, jaką pokryje on na dachu. Podając wymiary i ceny blachodachówek, producenci używają dwóch określeń: 1 m całkowity i 1 m krycia (czasem też 1 m efektywny, użytkowy). Cena za 1 m całkowity (czyli przed montażem) jest niższa. Cena za 1 m krycia to faktyczny koszt materiałów potrzebnych do zrobienia 1 m2 połaci. Dlatego jeśli chcielibyśmy porównać ceny kilku blachodachówek, trzeba wziąć pod uwagę cenę za 1 m2 efektywnego krycia.
Akcesoria. Wraz z blachodachówką należy kupić gąsiory, blachy koszowe, obróbki okapowe, wiatrownice oraz elementy funkcyjne, na przykład z kominkiem wentylacyjnym lub przejściem antenowym. Dobrze jest znaleźć model, do którego producent oferuje dużo takich akcesoriów. Wtedy dach będzie wyglądał spójnie. Wszystkie te elementy można wykonać też z tak samo wykończonej blachy płaskiej, ale dekarze będą wtedy mieli więcej roboty.
Anna Kazimierowicz
Przetłoczenia blachodachówek
Najnowsze wzory dachówek stalowych podążają za modą, są inspirowane kształtem dachówek płaskich, rzymskich oraz karpiówek. Wysokie (do 6 cm) i liczne przetłoczenia blachy sprawiają, że pokrycia stają się bardziej plastyczne i trójwymiarowe. Przetłoczenia nadają też materiałowi sztywność, poprawiają szczelność dachu oraz umożliwiają coraz szybsze odprowadzanie wody.
Na arkuszach wytłacza się rowki kapilarne ułatwiające spływ wody i niedopuszczające do jej wpłynięcia pod pokrycie. Podczas montażu kolejnych arkuszy rowki się łączy. Przednie krawędzie blachodachówek mają wysokie podgięte noski ułatwiające odrywanie się kropel wody.
Niektóre nowe blachodachówki mają fabrycznie przygotowane otwory montażowe, które ułatwiają mocowanie wkrętów, dzięki czemu montaż jest szybszy oraz zmniejsza się ryzyko zniszczenia blachy. Część modeli ma wzmocnienia wzdłużne między falami oraz poprzeczne wzdłuż przetłoczeń, które sprawiają, że pokrycie jest idealnie równe i sztywne.
Blachodachówka panelowa czy w arkuszach?
Blachodachówkę sprzedaje się w arkuszach ciętych na wymiar o długości nawet kilku metrów (4,5- 6,5 m) oraz w mniejszych elementach, tak zwanych modułach lub panelach. Jeżeli połać jest dłuższa niż 6- 7 m, arkusze dzieli się w taki sposób, aby zachować wzór całej dachówki i żeby dach wyglądał estetycznie.
Długie arkusze blachy trudno się transportuje. Trzeba uważać, aby się nie wygięły oraz nie przesuwały, bo może to spowodować uszkodzenie powłoki. Szerokość arkuszy wynosi nieco ponad 1 m (na przykład 108, 119 cm). Blachy w dużych arkuszach najlepiej sprawdzą się na prostych dachach dwuspadowych. Na czterospadowych podczas docinania arkuszy powstaje dużo odpadów, przez co wzrasta koszt materiału. Blachodachówki w panelach mają powierzchnię mniej więcej 0,8- 0,9 m2 (na przykład 1189 x 735 mm). Są dość szerokie – od 1 do 4 m – ale za to mają wysokość równą jednemu modułowi przetłoczenia, czyli odpowiadającą pojedynczemu rzędowi dachówek – około 30 cm. Najmniejsze panele zastępują tylko cztery dachówki ceramiczne i po ułożeniu bardziej niż blachodachówki w arkuszach przypominają to pokrycie.
Są też znacznie lżejsze – jeden moduł waży mniej niż 4 kg. Dzięki temu łatwiej jest nimi manewrować, wygodniej się je transportuje i układa.
Blachodachówka panelowa jest odporniejsza na naprężenia występujące w konstrukcji dachowej niż jej wielkoformatowa siostra. Moduły mniej odkształcają się pod wpływem temperatury niż duże arkusze i w mniejszym stopniu przesuwają się na dachu, a przy ich układaniu nie powstaje tyle odpadów. W dach pokryty blachodachówką modułową łatwiej jest wstawić okno połaciowe, bo nie trzeba demontować całych dużych arkuszy, tylko mniejsze elementy. Pod względem wykończenia panele nie różnią się od blachodachówki w arkuszach, w podobny sposób są zabezpieczane antykorozyjnie i wykańczane. Powłoka niektórych z nich jest jednak wzbogacona posypką z kruszywa ceramicznego, kwarcowego albo skalnego. W ich przypadku trzeba sprawdzić u producenta parametry surowca, z którego została wykonana. Istotna jest zwłaszcza zawartość cynku w blasze – powinna być zgodna z obowiązującą normą i wynosić minimum 275 g/m2.
Wraz z blachodachówkami najczęściej kupuje się obróbki niezbędne do wykonania dachu, takie jak blachy kalenicowe, koszowe, pasy podrynnowe i nadrynnowe, wiatrownice, gąsiory. Niektórzy producenci oferują gąsiory modułowe, które mają przetłoczenia pasujące do wzoru blachodachówek, oraz elementy przydatne przy obróbce szczytu. Część obróbek robią też dekarze na budowie, używając do tego arkuszy z blachy powlekanej.
- Przeczytaj też: Czy wyłaz dachowy jest oknem? Jakie okno wyłazowe wybrać na poddasze? Jakie do dachu płaskiego?
Jak zabezpieczyć blachodachówkę przed korozją?
Najpoważniejszym wrogiem stali i przyczyną niszczenia dachów pokrytych blachodachówkami jest korozja. Powstaje ona na skutek reakcji stali z tlenem zawartym w powietrzu. Aby ochronić blachę przed korozją, najczęściej pokrywa się ją z obu stron powłoką cynkową lub stopem cynku z innym metalem, na przykład aluminium (alucynkiem) albo magnezem. Takie powłoki chronią też dodatkowo krawędzie cięte blach. Minimalna masa powłoki cynkowej powinna wynosić 275 g/m2. Powłoki ze stopów są nieco cieńsze.
Ponieważ żywotność cynku również jest ograniczona – od strony zewnętrznej niszczą go na przykład kwaśne deszcze – stal jest dodatkowo powlekana powłokami ochronno-dekoracyjnymi. Są to powłoki organiczne z tworzyw sztucznych. Od spodu na warstwę cynku nanosi się lakier lub warstwę akrylu. Powłoki zewnętrzne chronią również blachę przed uszkodzeniami mechanicznymi oraz wpływem promieni UV. Mogą mieć różny skład i grubość. Producenci blach chętnie operują nazwami własnymi powłok, co sprawia, że czasami trudno się zorientować w ich parametrach i rodzaju. Minimalna grubość powłok ochronnych to 25 µm (mikronów), jednak niektóre ich rodzaje są o wiele grubsze.
Najbardziej rozpowszechnione są powłoki poliestrowe, tworzące błyszczącą, gładką powierzchnię (na przykład Classic, Purex). Odmianą powłok poliestrowych są poliestrowe matowe. Nie mają połysku i są lekko chropowate oraz nieco grubsze (mają 30- 35 µm). Taka powierzchnia nieco lepiej imituje wygląd tradycyjnych dachówek. Zwane są potocznie matem gruboziarnistym (na przykład Granite Deep Mat, Pladur, w której rdzeń blachy jest zabezpieczony stopem cynku i magnezu). Nieco mocniejsze i grubsze są powłoki poliuretanowe (na przykład Pural, Purlak, Durasol, Granite HDX) o grubości 50 µm, które również mogą być w wersji matowej (na przykład Purmat, Pur Text). Kolejnym rodzajem są powłoki z polichlorku winylu, czyli tak zwany plastizol. To materiał dobrze chroniący przed korozją. Ich wadą do tej pory była mniejsza odporność na promienie UV. Obecnie producenci starają się, aby najnowsze typy powłok z plastizolu coraz lepiej znosiły mocne nasłonecznienie. Powłoki z plastizolu są grube – mają grubość do 200 µm (na przykład Colorcoat HPS200). Najtrwalsze powłoki są zrobione z polifluorku winylu z akrylem PFV2 (PVDF). Jest to materiał wytrzymały i niezmieniający barwy pod wpływem słońca, jego grubość wynosi 27 µm. To dość kosztowna powłoka. Najlepiej udają oryginały blachodachówki z posypką mineralną z naturalnego kruszywa. Jest ono nanoszone na warstwę akrylu i dodatkowo zabezpieczane lakierem. Ten typ blachodachówek jest najcięższy – elementy ważą około 7 kg/m2. Posypka mineralna ma też bardzo dobre właściwości tłumiące hałas.
Ile lat wytrzyma dach z blachodachówki?
Aby dach z blachodachówki długo zachował estetyczny wygląd, należy go odpowiednio konserwować. Co kilka lat warto sprawdzać jego stan i w porę reagować na uszkodzenia powłoki. Nie dojdzie wówczas do rozwoju korozji. Zauważone usterki trzeba od razu naprawiać. Niektórzy producenci zalecają co kilka lat renowacyjne malowanie dachu i od tego uzależniają gwarancję na swoje produkty. Należy zwrócić uwagę na to, co jest nią objęte. Najlepiej, aby dotyczyła zarówno kolorystyki (i innych wad estetycznych powłoki), jak i perforacji blachy. Pod tym ostatnim kryje się powstanie dziury na jej powierzchni. Gwarancja nie obejmuje ewentualnej korozji pojawiającej się w miejscu mocowania. Długość i rodzaj gwarancji są ściśle związane z rodzajem powłoki ochronnej, którą pokryta jest blacha (na przykład Poliester, Purex i Pural Mat mają gwarancję techniczną odpowiednio na 30, 40 i 50 lat, a estetyczną, czyli na odbarwienie i łuszczenie się farby, na 10, 15 i 20 lat).
- Przejdź do galerii: Najciekawsze projekty domów nowoczesnych. Zobacz zdjęcia projektów z kolekcji Muratora
Autor: Katalog Murator Projekty
U góry po lewej: Szczęśliwy - wariant III, autor: arch. Katarzyna Słupeczańska. Po prawej: Nieszablonowy, autor: arch. Grzegorz Kaliciak. Na dole po lewej: Dom oszczędny - wariant I, autor: arch. Piotr Lewandowski. Po prawej: Dom z klimatem - wariant II, autor: arch. Katarzyna Słupeczańska.
