Wentylacja mechaniczna z rekuperacją – czy warto? Jakie są koszty wykonania?
Jak działa wentylacja mechaniczna nawiewno-wywiewna z rekuperacją? Gdzie najlepiej zamontować rekuperator? Ile kosztuje instalacja? Warto wiedzieć, że wentylacja mechaniczna z rekuperacją zapewnia świeże i czyste powietrze w domu, a zimą pozwala zmniejszyć koszty ogrzewania.
Spis treści
- Wentylacja mechaniczna nawiewno-wywiewna z rekuperacją
- Zalety wentylacji mechanicznej z rekuperatorem i GWC
- Co to jest rekuperator i jak działa?
- Gdzie zamontować rekuperator?
- Rekuperator zimą
- Ile kosztuje wentylacja mechaniczna z rekuperacją?
- Czystsze powietrze
- Czy rekuperację można zrobić w remontowanym domu?
Wentylacja mechaniczna nawiewno-wywiewna z rekuperacją
Zapewnia wymianę powietrza na świeże i przefiltrowane, dostarczane w ilości odpowiedniej dla komfortu domowników. Dodatkowo zimą umożliwiają wykorzystywanie ciepła z powietrza usuwanego z domu do podgrzania powietrza nawiewanego. Dzięki temu do wnętrz napływa powietrze od razu cieplejsze o kilka, a nawet kilkanaście stopni Celsjusza, więc zmniejszają się koszty ogrzewania domu. System wentylacji mechanicznej z rekuperacją zapewni odpowiednią ilość oraz jakość świeżego powietrza, gdy dopasuje się go do warunków w konkretnym budynku, czyli zaprojektuje z uwzględnieniem wielkości pomieszczeń oraz liczby mieszkańców.
Zalety wentylacji mechanicznej z rekuperatorem i GWC
W większości nowych domów jednorodzinnych wciąż stosowany jest najprostszy z możliwych system wentylacji, w którym wymiana powietrza odbywa się dzięki naturalnej sile wyporu. Jego największe zalety to niski koszt wykonania i prostota - nie ma w nim mechanizmów, które mogłyby się zepsuć, ani żadnych urządzeń wymagających zasilania energią elektryczną.
System wentylacji mechanicznej z urządzeniem do odzysku ciepła - rekuperatorem - jest droższy i bardziej skomplikowany, ale zdobywa popularność dzięki innym zaletom. Użytkownicy rekuperatorów są zadowoleni z komfortu, jaki zapewniają te urządzenia dzięki stałej wymianie określonej ilości powietrza w pomieszczeniach bez względu na warunki atmosferyczne, chwalą też efekt chłodzenia pomieszczeń latem, uzyskiwany dzięki zastosowaniu dodatkowego gruntowego wymiennika ciepła (GWC). Już to wystarczy, żeby uznać taką inwestycję za dobrą.
Atrakcyjność zastosowania takiego systemu wynika jednak przede wszystkim z rekuperacji, czyli odzyskiwania ciepła z powietrza usuwanego z pomieszczeń. Dzięki temu zapotrzebowanie na energię do ich ogrzewania jest mniejsze o kilkadziesiąt procent niż w przypadku zastosowania tradycyjnej wentylacji grawitacyjnej. Sprawia to, że wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła stała się nieodłącznym elementem domów energooszczędnych.
Co to jest rekuperator i jak działa?
Centrala wentylacyjna z odzyskiem ciepła jest głównym elementem nowoczesnego systemu wentylacyjnego. Zapewnia usuwanie z wnętrza domu zużytego powietrza oraz dostarczanie do pomieszczeń powietrza świeżego i oczyszczonego. W rekuperatorze najważniejszy jest wymiennik ciepła, w którym strumienie powietrza – wywiewany z domu i nawiewany do niego – przepływają obok siebie. Powietrze cieplejsze – wywiewane – ogrzewa to nawiewane z zewnątrz.
Strumienie nie mieszają się ze sobą. Powietrze nawiewane jest oczyszczane na filtrach. To ważne nie tylko dla komfortu, lecz także dla zdrowia domowników. Odpowiedni ciąg wytwarzają wentylatory nawiewny i wywiewny, których prędkością można sterować tak, żeby zapewniły wymaganą wymianę powietrza.Wszystkie elementy rekuperatora są zamknięte w prostopadłościennej trwałej, dobrze zaizolowanej i szczelnej obudowie ze stali lub tworzywa sztucznego. Są wyposażone w cztery króćce przyłączeniowe służące do podłączenia przewodów:
- czerpiącego świeże powietrze z zewnątrz;
- nawiewającego do wnętrza świeże powietrze podgrzane w wymienniku;
- pobierającego z domu powietrze zużyte;
- wywiewającego je na zewnątrz po uprzednim oddaniu ciepła w wymienniku rekuperatora.
Gdzie zamontować rekuperator?
Rekuperator montuje się z dala od pomieszczeń, w których spędzamy dużo czasu. Może to być pomieszczenie techniczne, nieużytkowane albo garaż.
W kanałach nawiewnym i wywiewnym umieszcza się filtry powietrza. Obudowa otwiera się z dwóch stron, co zapewnia do nich łatwy dostęp podczas montażu albo konserwacji. Rekuperator można zamontować poziomo lub pionowo, na podłodze, na ścianie lub pod sufitem. Wiele modeli rekuperatorów można zamówić w odpowiedniej konfiguracji (z króćcami wyprowadzonymi na przykład po bokach albo na górze obudowy), dopasowanej do warunków montażowych w domu. Jeżeli przestrzeń przeznaczona na rekuperator jest bardzo ograniczona, trzeba zwrócić na to uwagę podczas wybierania modelu rekuperatora. Ważne jest też miejsce wyprowadzenia nawiewu, bo od tego zależy możliwość prawidłowego poprowadzenia instalacji.
Rekuperator zimą
Rekuperacja jest potrzebna zwłaszcza zimą. Praca wymiennika ciepła jest wtedy najbardziej efektywna, bo podgrzewa on powietrze nawiewane do pomieszczeń. Jednak przy ujemnej temperaturze może dojść do zaszronienia, a nawet zamarznięcia wymiennika i ustania jego pracy. Żeby temu zapobiec, standardowo montuje się nagrzewnicę wstępną, której zadaniem jest podgrzewanie wymiennika. Innym sposobem na rozwiązanie problemu jest zmniejszenie obrotów wentylatora nawiewnego lub jego wyłączanie i włączanie na krótki czas albo zwiększanie obrotów wentylatora wywiewnego, żeby wymiennik ogrzał się od wywiewanego powietrza.
W centrali wentylacyjnej montuje się też nagrzewnice wtórne, które dogrzewają powietrze nawiewane, gdy nie ma ono zadanej temperatury. Warto pamiętać, że problem z zamarzaniem nie występuje w wymiennikach obrotowych, ponieważ te nieustannie wirują.
Ile kosztuje wentylacja mechaniczna z rekuperacją?
Dobrej klasy rekuperator do domu jednorodzinnego przeciętnej wielkości kosztuje ok. 10 tys. zł. Rekuperatory o najlepszych parametrach są jednak jeszcze droższe - kosztują nawet 18-20 tysięcy złotych. Do tego trzeba jeszcze dodać koszt wykonania instalacji wentylacyjnej – około 10-14 tys. zł.
Decydując się na system wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła warto uzupełnić go jeszcze o gruntowy wymiennik ciepła (GWC). Dzięki niemu wyraźnie zwiększa się sprawność odzysku energii, bo zasysane do rekuperatora powietrze ma zawsze dodatnią temperaturę i nie zamarzają w nim skropliny (gdy na skutek chłodzenia wywiewanego powietrza wykrapla się z niego para wodna).
Ponieważ lód blokuje przepływ powietrza, trzeba go usuwać, a odbywa się to automatycznie przez wstrzymanie pracy wentylatora. Wtedy rośnie temperatura wymiennika i lód się topi, ale dzieje się tak dlatego, że przestaje być odzyskiwane ciepło. Wyeliminowanie tej niedogodności przez wykonanie GWC, czyli konstrukcji umożliwiającej przepłynięcie powietrza pod powierzchnią gruntu, na głębokości, na której jest zawsze dodatnia temperatura, kosztuje nawet blisko 10 000 zł. Na taki wydatek warto się zdecydować nie tyle ze względu na oszczędności energii do ogrzewania, ile na efekt chłodzenia pomieszczeń latem, gdy gorące powietrze oddaje ciepło do chłodniejszego gruntu.
W sumie system do domu jednorodzinnego kosztuje od 20 do nawet 30 tys. zł. To niewątpliwie więcej niż trzeba wydać na kominy i nawiewniki okienne potrzebne do działania wentylacji naturalnej. Jednak jeżeli zdecydujemy się na wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła odpowiednio wcześnie (przed rozpoczęciem budowy), możemy jeszcze oszczędzić kilka tysięcy złotych rezygnując z kominów i nawiewników, które nie są potrzebne w systemie wentylacji mechanicznej.
Czy warto inwestować w system droższy o co najmniej kilka tysięcy złotych? Trzeba przecież brać pod uwagę także to, że do działania wentylacji mechanicznej, a konkretnie wentylatorów w rekuperatorze, jest potrzebna energia elektryczna, za którą przy stale działającym urządzeniu przyjdzie płacić kilkaset złotych rocznie.
Czystsze powietrze
Przewagą wentylacji mechanicznej nad grawitacyjną jest to, że świeże powietrze, zanim trafi do pomieszczeń, przepływa przez filtr w rekuperatorze zatrzymujący nawet bardzo drobne zanieczyszczenia.
Każdy rekuperator jest wyposażony w filtr, który oczyszcza powietrze z pyłu. Standardowy zwykle zatrzymuje cząstki o średnicy 0,5 mm, co zapobiega przedostawaniu się do pomieszczeń na przykład zarodników grzybów i pyłków roślin. To na pewno duża zaleta systemu wentylacji z odzyskiem ciepła. Nie wolno zapominać o tym, że filtr zatrzymujący nawet najdrobniejsze zanieczyszczenia wymaga regularnego czyszczenia (mniej więcej raz w miesiącu), a co kilka miesięcy wymiany na nowy.
Czy rekuperację można zrobić w remontowanym domu?
Rekuperację stosuje się coraz częściej w nowo budowanych domach. Decyzję o zastosowaniu wentylacji z odzyskiem ciepła najlepiej podjąć już na etapie projektowania budynku. To pozwoli zrezygnować z niepotrzebnych elementów, na przykład kominów wentylacyjnych czy nawiewników w oknach i zaoszczędzone w ten sposób pieniądze przeznaczyć na rekuperator.
Kanały wentylacyjne trzeba zbudować na etapie stanu surowego zamkniętego, podczas rozprowadzania innych instalacji (układa się je pod posadzkami, na stropach lub pod nimi, za przedścianką na poddaszu), rekuperator można kupić i zainstalować podczas wykańczania domu.Systemy z rekuperacją można instalować także w remontowanych domach, pod warunkiem że uda się rozprowadzić w nich kanały wentylacyjne. Wygodnie można to przeprowadzić na przykład podczas adaptacji poddasza na mieszkalne. Taka inwestycja to element działań termomodernizacyjnych, umożliwiających podwyższenie standardu energetycznego domu. Dlatego na rekuperację można uzyskać dofinansowanie w ramach programu Czyste powietrze albo skorzystać z ulgi termomodernizacyjnej i zmniejszyć wysokość podatku dochodowego w rozliczeniu PIT.
