Adaptacja mieszkania dla osoby niepełnosprawnej

Podpowiadamy, jak dostosować mieszkanie dla niepełnosprawnych i jakie udogodnienia wprowadzić. Osoby niepełnosprawne skazane są na codzienne pokonywanie przeszkód, ale nie muszą i nie powinny robić tego u siebie w mieszkaniu. Można je tak zaprojektować i wyposażyć, by domowa przestrzeń pomagała zapomnieć o ułomności. Na rynku jest wiele przedmiotów i urządzeń, które mogą to ułatwić: specjalne siedziska prysznicowe, umywalki, kabiny prysznicowe i uchwyty dla niepełnosparwnych. Zatem do dzieła...

Mieszkania z reguły nie są dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. Nie dotyczy to tylko starych mieszkań w blokach, kupowanych na rynku wtórnym. Nawet w nowo projektowanych budynkach mieszkalnych deweloperzy rzadko poświęcają uwagę ewentualnej niepełnosprawności domowników – ograniczają się do tego, co narzucają przepisy. Rynek mieszkaniowy zdaje się najwolniej podążać z duchem czasów. Niestety, przeprojektowywanie mieszkań dla osób poruszających się na wózkach staje się czymś zwyczajnym i… koniecznym. 
Jest to duże wyzwanie, ponieważ z reguły niezbędne okazuje się wyburzenie części ścian działowych i wybudowanie nowych tak, aby uzyskać większą przestrzeń. Prawie zawsze potrzebne jest też wyrównanie poziomu podłóg, aby zniwelować różnice wysokości pomiędzy nimi. 
Z reguły niezbędna jest pomoc architekta. Zanim jednak zlecimy przystosowanie mieszkania dla osoby poruszającej się na wózku inwalidzkim, spróbujmy sami teoretycznie przygotować się do rozwiązania problemu, abyśmy wiedzieli, czego możemy oczekiwać i na co zwracać szczególną uwagę.


Mieszkanie dla niepełnosprawnych: usuwanie barier


Usunięcie wszystkich utrudnień w remontowanym mieszkaniu jest niemal niemożliwe, ale trzeba się postarać, aby jak najłatwiej było z niego korzystać. 
Na początku najważniejszą rzeczą jest odpowiedź na pytanie, czy osoba niepełnosprawna mieszka sama, czy z kimś zdrowym. Jeśli sama, to całe mieszkanie musi być przystosowane tylko dla jej wygody, jeśli nie, to musi mieć możliwość wykonywania wszystkich czynności, które są dla niej niezbędne, kiedy nie ma w domu pomocnej ręki. Najważniejsze jest poruszanie się po domu, korzystanie z łazienki i z kuchni. Ważne jest też wygodne miejsce do odpoczynku. Konsultujmy wszystkie zmiany na bieżąco z osobą niepełnosprawną, każdy ma przecież własne przyzwyczajenia i potrzeby. Przykładowo dla niektórych kuchnia będzie miejscem do zrobienia kanapek i herbaty albo odgrzania gotowych potraw, dla innych przestrzenią do przygotowania wykwintnych obiadów.


Projekt mieszkania dla niepełnosprawnych: ważne odległości i wysokości

Jest bardzo dużo warunków, które muszą zostać spełnione, aby osoba poruszająca się na wózku mogła swobodnie korzystać z mieszkania. Najpierw zajmijmy się podstawowymi. Należy pamiętać, że nie są one przygotowane konkretnie dla naszej drobnej babci czy dla postawnego wujka. To są zasady ogólne i w każdym przypadku trzeba je personalizować. 
Z pewnością bardzo ważne są wskazówki dotyczące komunikacji. Oto ważne wymiary:

• szerokość drzwi - co najmniej 90 cm,
• wysokość progów - nie więcej niż 2 cm (najlepiej, gdyby ich wcale nie było)
• miejsce do zawracania wózkiem - okrąg o średnicy przynajmniej 130 cm, ale najlepiej – 150 cm.

W ostatnim przypadku duże znaczenie mają wymiary wózka, które mogą się różnić. Standardowy ma 56,5-69 cm szerokości i 112 cm długości. Jednak są modele mniejsze.

Sprawdź też:

Jak zaprojektować przedpokój i drzwi, aby nie były za wąskie dla osoby na wózku >>>

W mieszkaniu osoby niepełnosprawnej istotna jest także:

• wysokość na jakiej będą umieszczone klamki i włączniki – powinny być najwyżej 80-90 cm nad podłogą.


W kuchni blaty robocze należy umieszczać na wysokości 70-80 cm, a pod nimi pozostawić wolną przestrzeń, żeby mógł tam wjechać wózek. Jeżeli są jakieś szafki stojące, powinny mieć podcięcie (na stopy) wysokości 15-20 cm i głębokości około 25 cm. Wisząca zabudowa kuchenna nie może mieć górnej półki wyżej niż 130 cm, chyba że zastosujemy szafki opuszczane na siłownikach elektrycznych.


Rozwiązania w mieszkaniu osoby niepełnosprawnej, które ułatwią życie


Bogatsi o tę wiedzę, zaangażujmy osobę, dla której będzie wykonany ten trudny remont, i sprawdźmy krok po kroku, czego potrzebuje. 
Pamiętajmy o tym, aby poruszanie się na wózku w mieszkaniu było jak najwygodniejsze. Nie stawiajmy w korytarzach żadnych mebli, które zawężą już i tak wąską przestrzeń; zorganizujmy miejsce, w którym osoba na wózku będzie mogła wygodnie zawrócić. Zastosujmy na drzwiach specjalne uchwyty zastępujące klamkę, ułatwiające ich otwieranie i zamykanie, lub pomyślmy o drzwiach otwieranych czujnikiem, na przykład przesuwanych.
 W kuchni precyzyjnie ustalmy przede wszystkim, na jakiej wysokości należy umieścić blat kuchenny oraz szafki i półki nad blatem. Muszą być dostosowane do wysokości osoby siedzącej na wózku. Już różnica kilku centymetrów może przesądzić o komforcie. Nowoczesne rozwiązania, takie jak opuszczane elektrycznie szafki czy blaty robocze, są dostępne, ale drogie. Niewątpliwie byłyby bardzo pomocne, jednak można się bez nich obejść. 
Na pewno prace kuchenne ułatwi dodatkowy, umieszczony niżej blat roboczy. Pamiętajmy też o dobrym oświetleniu blatu roboczego – tego podstawowego i wysuwanego. 
Bardzo ważny jest także rodzaj zabudowy kuchennej. Nie mogą to być standardowe szafki, ponieważ osoba niepełnosprawna nie schyli się, aby coś z nich wyjąć. Powinny być takie, w których cała zawartość jest wysuwana na zewnątrz.
Uwaga! Należy pamiętać o tym, że zasięg dłoni osoby na wózku to zakres od około 40 do 150 cm nad podłogą – zatem wszystkie przedmioty, do których musi mieć dostęp, nie mogą być umieszczone poza tą przestrzenią. 


Dofinansowanie
 na likwidację barier w mieszkaniu

Można starać się o częściowy zwrot kosztów na likwidację barier w mieszkaniu. W rozporządzeniu ministra pracy i polityki społecznej z 25 czerwca 2002 r. w sprawie określenia rodzajów zadań powiatu, które mogą być finansowane ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (j.t. DzU z 2015 r. poz.926), określono między innymi warunki i sposób dofinansowania likwidacji barier architektonicznych).