Płytki ceramiczne podłogowe – jakie są, czym się różnią, jakie wybrać?
Posadzka wykończona płytkami ceramicznymi jest trwałym i praktycznym rozwiązaniem. Należy też do najlepszych rozwiązań pod względem ekonomicznym, gdy decydujemy się na instalację ogrzewania podłogowego. Do wyboru jest wiele zarówno formatów, jak i rodzajów wykończeń, także imitujących inne popularne materiały wykończeniowe – drewno czy kamień. Poznaj płytki ceramiczne podłogowe.
Spis treści
- Płytki ceramiczne podłogowe w pigułce
- Płytki ceramiczne prasowane i ciągnione
- Płytki ceramiczne kolorowe i szkliwione
- Rodzaje ceramiki podłogowej
- Płytki ceramiczne małe, duże i ogromne
- Kaliber, tonacja, jakość płytek podłogowych
- Odpowiednie podłoże pod płytki
- Klej do płytek podłogowych
- Fugowanie posadzki
Płytki ceramiczne podłogowe w pigułce
Podstawowym materiałem do produkcji płytek ceramicznych są surowce ilaste: gliny i iły. To mieszaniny wielu minerałów o zróżnicowanym składzie i właściwościach.
Te różnice są widoczne nie tylko między złożami z różnych stron świata, ale też pochodzącymi z dwóch różnych lokalizacji jednej kopalni. Stąd też bardzo ważnym etapem produkcji ceramiki jest przygotowanie masy glinianej o jednorodnej strukturze i stałym składzie, co gwarantuje podobne parametry techniczne i jednolitą kolorystykę serii produkcyjnej. Proces ten nazywa się homogenizacją i polega na dokładnym wymieszaniu glin z różnych miejsc złoża, dokładnym ich zmieleniu i oczyszczeniu z niepożądanych substancji. W trakcie przygotowania masy dodawane są substancje poprawiające jej właściwości: piasek, szamot oraz w razie potrzeby mineralne dodatki uszlachetniające i pigmenty.
Płytki ceramiczne prasowane i ciągnione
Z odpowiednio przygotowanej masy glinianej są formowane płytki i kształtki przez prasowanie lub ekstrudowanie, czyli ciągnienie. Elementy prasowane wykonuje się z przyciętych na wymiar plastrów gliny. Nadaje się im kształt na prasie przez dociśnięcie stempla prasy do formy. Technologia prasowania daje większe możliwości urozmaicenia licowej powierzchni płytki. Elementy ciągnione są przygotowywane na specjalnych prasach pasmowych, które formują glinę w postaci pasma o grubości i szerokości ustalonej wymiarami i kształtem wylotu prasy (ustnika), a następnie jest ono cięte na wymiar. Produkcja elementów o różnej formie wymaga więc wymiany ustnika formującego pasmo gliny.
Odpowiednio ukształtowane elementy ceramiczne są suszone, dekorowane (malowane, angobowane, szkliwione), a ostateczny wygląd i właściwości uzyskują w procesie wypalenia, jednokrotnego (monocottura) lub dwukrotnego (bicottura) w piecu w wysokiej temperaturze 1000-1300ºC. Strukturę materiału ceramicznego po wypaleniu określa się terminem czerepu – może on być porowaty lub spieczony. Stopień spieczenia decyduje o właściwościach technicznych i użytkowych elementów ceramicznych. Płytki o czerepie porowatym wykazują mniejszą twardość i odporność na ścieranie, są bardziej nasiąkliwe, mniej odporne na zabrudzenia, czynniki chemiczne, przebarwienia i różnice temperatur.
Element ceramiczny o czerepie spieczonym ma strukturę zbliżoną do szkła, charakteryzującą się niską nasiąkliwością, dużą twardością i odpornością na ścieranie.
Płytki ceramiczne kolorowe i szkliwione
Możliwości zdobienia wyrobów ceramicznych są dzisiaj nieograniczone. Stosowane są zarówno tradycyjne, sprawdzone metody, jak i współczesne technologie. Jednokrotnie wypalane płytki uzyskują kolor, na jaki zabarwiła się mieszanka ceramiczna. Może on wynikać z naturalnej zawartości związków chemicznych w glinie lub być efektem wprowadzenia mineralnego barwnika ceramicznego. Kolorystyka jest obecnie nieograniczona – od bieli przez wszystkie barwy aż po czerń. Wyroby mogą też mieć cieniowaną barwę, co jest wynikiem zmieszania mas glinianych o różnym składzie chemicznym. Zaletą tego rodzaju płytek jest jednorodna struktura czerepu w całym przekroju płytki, dzięki czemu nie zmienią one barwy w wyniku wycierania; są niemal wieczne. Dodatkowo płytki mogą mieć ozdobną fakturę w postaci delikatnych wyżłobień, zarysowań i nierówności na stronie licowej. Ten efekt uzyskuje się najczęściej w przypadku płytek prasowanych, ale spotyka się także w płytkach ekstrudowanych (nad taśmą z ułożonymi płytkami przetacza się walec, na którego powierzchni tocznej znajduje się odpowiedni wzór, który odciska się na płytkach).
Do najbardziej rozpowszechnionych metod zdobienia płytek należą angobowanie i szkliwienie, czyli pokrywanie wierzchniej strony dekoracyjnymi powłokami ceramicznymi i szkłem. Obie techniki nie tylko zmieniają wizualnie powierzchnię licową, lecz także poprawiają właściwości użytkowe. Płynne angoby z pigmentami ceramicznymi nakładane są na wysuszone płytki przed wypaleniem i dopiero w wysokiej temperaturze uzyskują właściwy kolor. Dzięki nim można uzyskać różnego typu efekty w rodzaju przecierek, przetarć i przenikania się kolorów. W ten sposób licowa strona może upodobnić się do kamienia lub drewna; wzmocnieniem może być nadanie także odpowiedniej faktury (przed suszeniem) poprzez wytłoczenie.
Szkliwo pozwala uzyskać bardzo gładką i estetyczną kolorową, przezroczystą lub półprzezroczystą powłokę, a dodatkowo zmienia parametry eksploatacyjne płytki, na przykład wytrzymałość na ścieranie, odporność na zmiany temperatur, działanie czynników chemicznych oraz wilgoci i wody.
Przy wypalaniu jednokrotnym szkliwem powleka się płytki w końcowej fazie procesu suszenia, przy wypalaniu dwukrotnym jest ono nakładane dopiero po pierwszym wypale. Stosowane są również specjalne techniki szkliwienia, na przykład dodawanie granulatu szkliwa w procesie formowania płytek lub posypywanie nim rozżarzonych płytek w trakcie ich wypalania.
Płytki mogą być również ozdobione farbami ceramicznymi. Kiedyś wzory były malowane ręcznie, ale dzisiaj w produkcji seryjnej stosuje się techniki drukarskie (wcześniej sitodruk, obecnie laserowy druk cyfrowy). W ten sposób powstają popularne, wzorzyste płytki patchwork z wzorami imitującymi hiszpańską, portugalską czy marokańską ceramikę. Płytki są pokrywane wzorami już po wypaleniu, a następnie ponownie trafiają do pieca, by farba uzyskała właściwy kolor i utrwaliła się na powierzchni płytki.
Czasami na wzór przed drugim wypałem lub w jego trakcie nakładana jest warstwa szkliwa. Niektóre typy ceramiki po wypaleniu można również polerować.
Płytki barwione lub jednokolorowe dzięki polerowaniu upodabniają się wyglądem do zmatowionych tafli szklanych. Polerowane lub naturalnie wypalone płytki o żyłowym lub ziarnistym wzorze do złudzenia imitują płyty granitowe lub marmurowe.
To handlowa nazwa, którą przyjęli polscy dystrybutorzy materiałów wykończeniowych na określenie wielkoformatowych płyt z gresu porcelanowego. Materiał tak nazywany jest wytwarzany w taki sam sposób i z tych samych materiałów, co elementy z gresu. Wyróżniają go jedynie duże wymiary i technologia wypalania, dzięki której elementy nie ulegają deformacjom w wysokiej temperaturze pieca – największe płyty mają długość ponad 3 m. Wielkoformatowa ceramika pozwala wykończyć duże powierzchnie bez spoin, dzięki czemu wyglądają niczym z litego kamienia
Rodzaje ceramiki podłogowej
Ceramikę podłogową można podzielić na wyroby kamionkowe i te z gresu porcelanowego. Kamionka to: terakota, klinkier, cotto i gres czerwony. Może mieć czerep spieczony lub porowaty. To materiał o wysokiej wytrzymałości mechanicznej, dużej odporności na działanie kwasów i zasad oraz niskiej ścieralności. Kamionkę stosuje się w miejscach narażonych na duże obciążenia, takich jak posadzka w kuchni, gdzie często przebywają domownicy, chodząc lub stojąc ciągle w tych samych miejscach. Musi wytrzymać obciążenia pochodzące od ustawionych tu ciężkich szafek i urządzeń. Jest również narażona na upadek ciężkich przedmiotów i zabrudzenia tłuszczem. Prawie codziennie też jest zmywana środkami chemicznymi w postaci płynów, past czy proszków.
Terakota to płytki formowane przez prasowanie, szkliwione i wypalane jednokrotnie. Klinkier to płytki formowane przez ciągnienie, nieszkliwione lub szkliwione, wypalane jednokrotnie. Mają różnokolorowy czerep. Charakterystyczny dla klinkieru bardzo mocny spiek sprawia, że płytki są mało nasiąkliwe, odporne na ścieranie, twarde oraz wytrzymałe na obciążenia. Ma wysoką odporność chemiczną i na występowanie biologicznych nalotów. Jest odporny na działanie olejów, rozpuszczalników organicznych, benzyny, kwasów i zasad.
Klinkier jest także stosowany na nawierzchnie i okładziny zewnętrzne. Podobny do klinkieru jest gres czerwony. Charakteryzuje się spieczonym czerepem o czerwonej barwie. Płytki formowane są przez prasowanie. Zazwyczaj nie jest szkliwiony. Stosowany jest na zewnątrz i wewnątrz pomieszczeń. Płytki cotto są wytwarzane przez ciągnienie, mają czerwony, porowaty czerep i nie są szkliwione.
Gres porcelanowy zdobył wielką popularność ze względu na swoje cechy użytkowe i dekoracyjność, którymi przewyższa wyroby z kamionki. Ma czerep bardzo spieczony, dzięki czemu cechuje go najmniejsza nasiąkliwość ze wszystkich materiałów ceramicznych. Jest również najbardziej odporny na ścieranie; praktycznie tylko płytki gresowe przechodzą testy na V klasę ścieralności. Charakteryzuje się bardzo dużą wytrzymałością i odpornością chemiczną.
Gres porcelanowy zawdzięcza nazwę białej barwie czerepu, chociaż najczęściej zmienia się ją przez dodanie barwników mineralnych. Pigmenty mogą nie tylko barwić masę płytki, ale również nadawać jej strukturę imitującą naturalny kamień. Popularnym sposobem wykończenia płytek z gresu porcelanowego jest polerowanie, dzięki czemu uzyskujemy bardzo gładką i efektowną stronę licową. Na podłogi jednak polecane są wyroby półpolerowane o większej odporności na zmatowienie i porysowanie. Powszechnie stosowany jest do wykończenia podłóg w łazienkach i pokojach kąpielowych. Ze względu na swoje właściwości jest popularnym materiałem w korytarzach, na schodach, traktach komunikacyjnych – wszędzie tam, gdzie powierzchnie są najbardziej narażone na duże obciążenia mechaniczne i ścieranie. Jest również powszechnie używany na posadzki przemysłowe i w budynkach użyteczności publicznej.
- Dowiedz się także: Jaki klej do podłogi drewnianej? Jaki klej najlepszy do parkietu? Jaki do litej deski?
Płytki ceramiczne małe, duże i ogromne
Płytki są oferowane w różnych wariantach wymiarowych. Niegdyś standardem były te 30 x 30, 30 x 20, 30 x 15, 20 x 20 cm, ale dzisiaj modne są większe rozmiary 60 x 90, 90 x 90 czy 120 x 240, a nawet 160 x 320 cm. Popularne są również płytki o kształcie wydłużonego prostokąta, na przykład 20 x 60 cm, których licowa powierzchnia odwzorowuje deszczułki lub deski. Posadzka ułożona z takich elementów do złudzenia przypomina podłogę z drewna. Spośród płytek o mniejszych rozmiarach wciąż popularne są mozaiki. Maleńkie ceramiczne elementy o różnych kształtach są ułożone w jednokolorowe lub wielobarwne wzory na siatce montażowej, która ułatwia układanie. Producenci oferują często płytki w zestawach obejmujących różne wymiary do ułożenia wzoru, na przykład popularnej układanki rzymskiej, na którą składają się elementy w czterech różnych rozmiarach.
Kaliber, tonacja, jakość płytek podłogowych
Ceramika jest materiałem naturalnym, dlatego płytki w trakcie procesu wypalania ulegają niewielkim deformacjom. Ich wymiary produkcyjne zwane kalibrem mogą się nieco różnić od wymiarów nominalnych. Ma to szczególne znaczenie w przypadku płytek o czerepie spieczonym, które – wypalane w wyższych temperaturach – mają tendencję do większych zniekształceń wymiarowych. Płytki są więc selekcjonowane w partie o tym samym kalibrze, czyli wymiarze, jaki uzyskały po wypale. Na opakowaniu podawana jest zarówno wartość kalibru, określająca partię produkcyjną, jak i wymiar nominalny. Przykładowo wskazany wymiar nominalny może wynosić 30 x 30 cm, a kaliber 297 x 297 mm.
Dzisiaj coraz częściej producenci oferują płytki rektyfikowane, których krawędzie są po wypaleniu szlifowane na określony wymiar z dokładnością do 0,1 mm; w ich przypadku nie występują różnice wymiarowe.
Płytki po wypaleniu mogą różnić się też tonacją barwną, gdyż nie jest możliwe uzyskanie całkowicie jednolitej barwy całej serii. Dopuszczalna jest więc pewna tolerancja. Wyroby selekcjonuje się pod względem barwy i grupuje w zestawy o tej samej tonacji. Płytki danego wzoru i koloru występują czasem w różnych tonacjach barwnych, które określa się symbolem na opakowaniu, przykładowo ton A i ton B.
Płytki tego samego wzoru mogą też być oferowane w trzech różnych gatunkach jakościowych. Mogą bowiem mieć przebarwienia, nierówności lub inne wady estetyczne, które nie dyskwalifikują ich właściwości technicznych. Pojęcie gatunku i określające go warunki nie są jednak dokładnie sprecyzowane i mogą być dla każdego producenta inne.
Aby dobrze dobrać ceramiczne elementy posadzkowe do rodzaju pomieszczenia, trzeba zwrócić uwagę na ich podstawowe parametry: nasiąkliwość, klasę ścieralności i antypoślizgowość.
Nasiąkliwość. Według normy europejskiej są trzy grupy nasiąkliwości: poniżej 3%, 3-10% i powyżej 10%. Oznaczenie poziomu nasiąkliwości musi znajdować się na każdym opakowaniu płytek. Wyroby o nasiąkliwości poniżej 3% są klasyfikowane jako mrozoodporne i nadają się na zewnątrz. Do wnętrz wystarczą te o wyższej nasiąkliwości, najlepiej z zakresu 3-10%. Niska wartość to gwarancja, że w strukturę płytek razem z wodą nie wnikną zanieczyszczenia.
Odporność na ścieranie. Określana jest czterema (według normy EN 154) lub pięcioma (według ISO 10545-7) klasami ścieralności. W mieszkaniach – tam, gdzie chodzi się tylko w miękkim obuwiu lub boso – stosuje się płytki z I i II klasą ścieralności. Na posadzki w korytarzach, przedpokojach i kuchniach zalecane płytki są przynajmniej klasy III. Te klasy IV mogą być używane do pomieszczeń o dużym natężeniu ruchu i zanieczyszczeniu powierzchni, na przykład na klatkach schodowych. Klasa V oznacza najwyższą wytrzymałość na czynniki wywołujące wycieranie się powierzchni płytki. Płytki o takiej ścieralności można stosować nawet na powierzchniach obiektów przemysłowych i publicznych ciągów komunikacyjnych.
Antypoślizgowość. To cecha, która powinna mieć bardzo duże znaczenie przy wyborze płytek podłogowych, szczególnie do miejsc, gdzie może pojawić się woda. Antypoślizgowość jest określana symbolami od R9 do R13. Płytki klasy R9 i R10 można zastosować w miejscach suchych, ale chodzenie po nich bosą stopą niesie ryzyko poślizgnięcia. Do kuchni nadają się płytki R11, chociaż z pewnością większe bezpieczeństwo zapewnią te wyższych kategorii. W łazienkach i wiatrołapach, gdzie nawierzchnia bywa mokra, powinno się stosować płytki R13.
Odpowiednie podłoże pod płytki
Płytki ceramiczne – jak wszystkie posadzki – wymagają podkładu podłogowego. Najbardziej uniwersalne są wylewki cementowe i cementowo-żywiczne (polimerowe) oraz płyty cementowo-włóknowe, ponieważ można na nich układać płytki w każdym pomieszczeniu. W garażu, gdzie na podłoże działają duże siły nacisku, najlepiej sprawdzi się wylewka cementowo-polimerowa. Wszystkie podłoża przed ułożeniem ceramiki trzeba zagruntować, a pominięcie tej czynności grozi brakiem dobrej przyczepności posadzki i odspajaniem się płytek. W pomieszczeniach narażonych na wodę i wilgoć podkłady podłogowe należy zabezpieczyć warstwą izolacji przeciwwilgociowej, na przykład folii w płynie.
- Sprawdź też: Posadzka żywiczna w domu - na jakie podłoże się nadaje? Czy się rysuje? Ile kosztuje za metr?
Klej do płytek podłogowych
Wybór zaprawy klejowej zależy od typu podłoża, rodzaju ceramiki, a także jej rozmiarów oraz miejsca zastosowania. Zazwyczaj do płytek ceramicznych tradycyjnych wymiarów cotto, gresu czerwonego, terakoty oraz mozaiki układanych na podkładach wylewanych najczęstszym wyborem będzie zaprawa cementowa. W przypadku jasnych płytek z gresu porcelanowego może być potrzebne zastosowanie zaprawy z białego cementu, aby na ich licu nie powstały przebarwienia. Do płytek gresowych i klinkierowych, które mają bardzo niską nasiąkliwość, trzeba zastosować materiały o wysokiej przyczepności, a więc kleje dyspersyjne do pomieszczeń mieszkalnych i kleje cementowe z dodatkami poprawiającymi przyczepność, stosowane do łazienek i kuchni. W przypadku niektórych miejsc montażu, takich jak korytarze, schody czy toalety, ważne jest, aby można je było użytkować w szybkim czasie. To decyduje o zastosowaniu klejów szybkowiążących.
Przy montażu dużych płyt, przeważnie gresowych, ważnym czynnikiem wyboru jest równomierne rozprowadzenie zaprawy – tak, aby dokładnie cała powierzchnia płyty przylegała do podłoża. Trzeba w tym wypadku wybrać klej o dużej elastyczności, przyczepności, a dodatkowo o rzadkiej konsystencji (zaprawa samorozlewna), która ułatwi utworzenie warstwy o jednakowej grubości na dużej powierzchni. Jeśli płytki będą przyklejone na podłożu z ogrzewaniem podłogowym, trzeba zastosować zaprawę wysokoodkształcalną.
Fugowanie posadzki
Dzisiaj w modzie są ceramiczne płyty wielkoformatowe rektyfikowane, które umożliwiają bezfugowy montaż posadzek. Taka powierzchnia z gresów półpolerowanych lub szkliwionych matowo wygląda niezwykle efektownie. W zasadzie jednak określenie „bezfugowy” nie jest precyzyjne, gdyż pomiędzy elementami robi się niewielkie spoiny, o szerokości około 1 mm. Są prawie niezauważalne w porównaniu z rozmiarami płyt, zwłaszcza gdy wypełni się je materiałem o barwie podobnej do reszty płaszczyzny. Płytki tradycyjnych rozmiarów kładzie się z pozostawieniem spoin o szerokości dostosowanej do wielkości elementów, najczęściej 1-3 mm. Spoiny wypełnia się zaprawami do fugowania. Do łazienek i kuchni trzeba wybrać fugi odporne na wilgoć, a na podłogę w kabinie prysznicowej bez brodzika – wodoszczelne. Do szczelin dylatacyjnych i na połączeniach podłogi z elementami armatury łazienkowej czy kuchennej stosowane są spoiny elastyczne – akrylowe, akrylowo-silikonowe lub silikonowe. Na posadzkę z ogrzewaniem podłogowym należy użyć fugi z uelastyczniającym dodatkiem polimerów.
Listen to "Schody - żelbetowe czy drewniane. MUROWANE STARCIE" on Spreaker.- Przejdź do galerii: Szary dach domu – zdjęcia. Zobacz inspiracje
Autor: Andrzej Szandomirski
Zaletą dachów mansardowych, oprócz ciekawego wyglądu, jest większa kubatura poddasza. Brak ostrych skosów daje też większą swobodę w jego aranżacji
