Lakiery do podłogi drewnianej: rodzaje i zastosowanie
Lakierowanie posadzki z drewna to wciąż bardzo popularny sposób jej dekoracyjnego wykończenia i zabezpieczenia przed zniszczeniem. Poznajmy rodzaje lakierów do podłóg i ich właściwości.
Decydujący wpływ na wygląd i trwałość drewnianej posadzki mają odpowiedni dobór lakieru i jego nałożenie. Dlatego należy stosować lakier przeznaczony do podłóg (a nie ogólnie do drewna), który ma odpowiednią twardość i odporność na uszkodzenia związane z użytkowaniem podłogi. Dostępne na rynku lakiery są różnie klasyfikowane. Przede wszystkim są lakiery podkładowe i nawierzchniowe przeznaczone do użycia na wskazanym etapie wykańczania podłogi. Lakiery mogą się różnić spoiwem (żywicą), którego ilość i rodzaj w bardzo dużym stopniu decydują o właściwościach użytkowych powłoki zabezpieczającej drewno. Nośnikami spoiwa mogą być woda lub rozpuszczalnik, co wpływa przede wszystkim na szybkość schnięcia, a więc czasochłonność prac wykończeniowych. Lakiery mogą być jedno- lub dwuskładnikowe (z utwardzaczem), różnią się wtedy sposobem powstawania powłoki lakierniczej, a to przekłada się na jej parametry użytkowe.
Ważne kryteria wyboru lakieru do podłogi
Żeby podjąć ostateczną decyzję, należy określić, jak intensywnie będzie eksploatowana podłoga. Gdy chcemy polakierować podłogę w holu lub salonie, trzeba wybrać lakier bardziej odporny na uszkodzenia, niż gdybyśmy planowali wykończenie nim posadzki w sypialni. Wybór odpowiedniego lakieru do podłogi może być uzależniony również od użytego rodzaju i gatunku drewna. Na krajowe drewno liściaste, które może pracować, poleca się lakiery tworzące elastyczne powłoki. W przypadku gatunków zawierających garbniki i kwasy (dębina) poliuretany mogą przyciemnić drewno. Aby temu zapobiec, należy przed lakierowaniem nałożyć podkład. W przypadku drewna drzew iglastych, zanim zastosuje się lakier, należy usunąć z powierzchni żywicę za pomocą benzyny lub acetonu. W przypadku drewna z drzew egzotycznych może się okazać konieczne zastosowanie podkładu, który złagodzi działanie olejków eterycznych i innych substancji zawartych w drewnie.
Lakiery do podłóg podkładowe
Lakiery do podłóg podkładowe zwiększają przyczepność podłoża i pozwalają polakierować mniej stabilne gatunki drewna. Są również wodne lub rozpuszczalnikowe. Lakier podkładowy może zostać wykorzystany także do uzyskania efektów dekoracyjnych. Można kupić lakier podkładowy z dodatkiem barwników, co pozwala zmienić kolor drewnianej podłogi. Modny efekt wybielenia robiony za pomocą ługu i oleju można także wykonać na podłodze lakierowanej, stosując podkład z białym pigmentem, a następnie matowy lakier nawierzchniowy. Zastosowanie określonego rodzaju lakieru podkładowego pozwoli uzyskać różnicę w wyglądzie drewna. Na przykład żeby podkreślić jego usłojenie, trzeba zastosować podkład alkoholowy, rozpuszczalnikowy lub olejowy zamiast wodnego. Zastosowanie lakieru podkładowego nie zmniejsza liczby warstw lakieru nawierzchniowego.
Polecany artykuł:
Lakiery do podłóg wodne
Nośnikiem żywicy jest w nich woda, więc mają bardzo ograniczoną zawartość - od kilku do kilkunastu procent – rozpuszczalników. Lakiery wodne są ekologicznym rozwiązaniem. Ograniczona ilość LZO (lotnych związków organicznych) obecnych w rozpuszczalnikach sprawia, że nie mają one intensywnego zapachu. Dzięki temu szybko można zacząć użytkować pomieszczenia ze świeżo polakierowaną podłogą. Niektórzy producenci opracowują nowe składy lakierów, które w ogóle nie zawierają szkodliwych lotnych związków.
Przeczytaj też:
Parkiet czy panele: co wybrać? Porównanie zalet i wad
Lakiery do podłóg wodne tworzą elastyczną błonę w jasnym odcieniu, która nie zmienia koloru i wyrazu drewna. Ich zaletą jest szybki czas schnięcia, bo zawarta w nich woda częściowo odparowuje podczas nakładania. Bardzo istotne jest przestrzeganie zaleceń producenta co do przygotowania podłoża i warunków stosowania – zbyt szybkie wysychanie lakieru może spowodować widoczne ślady, a podniesienie włosa w drewnie - osłabienie warstwy lakierniczej. Lakiery wodne mają dobre parametry użytkowe – są odporne na stosowane w domu środki chemiczne, mają wysoką odporność na ścieranie. Występują w wersji jedno- lub dwuskładnikowej (z utwardzaczem). Te drugie są mocniejsze i odporniejsze na uszkodzenia. O jakości powłoki lakierniczej nie decyduje nośnik, ale rodzaj zastosowanego spoiwa. Lakiery wodne kiedyś uważano za gorsze od rozpuszczalnikowych, ponieważ pierwsze sprowadzane przed laty na nasz rynek miały dużą zawartość żywic akrylowych o słabej wytrzymałości. Obecnie produkowane lakiery wodne o dobrych spoiwach dorównują właściwościami użytkowymi produktom rozpuszczalnikowym, np. lakiery wodne dwuskładnikowe z czystego poliuretanu.
Lakiery do podłogi rozpuszczalnikowe
Zawierają około 50% rozpuszczalników. Nowoczesne lakiery nie zawierają formaldehydu. Są dostępne w wersjach jedno- lub dwuskładnikowej. Te pierwsze do utwardzania wykorzystują wilgoć z powietrza. Z dwuskładnikowych najpierw odparowuje rozpuszczalnik, a następnie utwardzacz wiąże lakier. Rozcieńczalnikiem w przypadku tych lakierów jest rozpuszczalnik. Z tego powodu lakier nieprzyjemnie pachnie, więc pomieszczenie można użytkować dopiero wtedy, gdy zapach się ulotni. Lakiery do podłóg rozpuszczalnikowe tworzą elastyczne powłoki o najwyższej trwałości i odporności na ścieranie oraz uderzenia. Zwykle pogłębiają naturalną barwę drewna (zwłaszcza poliuretanowe) oraz podkreślają jego usłojenie. Lakiery rozpuszczalnikowe dłużej schną (6-10 godzin), więc takie wykończenie podłogi zajmuje więcej czasu.
Lakiery do podłogi poliuretanowe
Uważa się za najlepsze pod względem właściwości użytkowych. Lakiery poliuretanowe mają często domieszkę innych żywic, np. akrylowych. Są dostępne także jako czyste poliuretany o najwyższych parametrach użytkowych. Tworzą mocne, elastyczne powłoki o wysokiej odporności na ścieranie oraz uderzenia. Mają wysoką odporność na wilgoć, nie chłoną zabrudzeń. Są produkowane jako wodne lub rozpuszczalnikowe, jedno- lub dwuskładnikowe, tak więc mogą się zdecydowanie różnić właściwościami i ceną. Warto w tej grupie szukać lakieru, jeśli chcemy wykończyć podłogę w holu, salonie, korytarzu, kuchni, na schodach. Produkty poliuretanowe są powszechnie stosowane w obiektach użyteczności publicznej.
Lakiery do podłogi ceramiczne
W celu poprawienia właściwości użytkowych lakierów stosuje się również wiele kombinacji różnych żywic. Takie lakiery są przygotowywane również z wykorzystaniem nanotechnologii, np. mają dodatek mikrogranulek ceramicznych. Ceramiczne lakiery do podłóg zawierające kopolimery (np. poliuretanowo-akrylanowe) uzyskują najwyższy stopień twardości i odporności na ścieranie. Produkty te zostały opracowane z myślą o wykorzystaniu w przemysłowych zakładach produkujących deski podłogowe w wersji już wykończonej lakierem oraz z przeznaczeniem dla profesjonalnych parkieciarzy. Są oferowane jako jedno- lub dwuskładnikowe, zależnie od tego uzyskują różne parametry końcowe. Powłoka z lakieru w wersji jednoskładnikowej jest przeznaczona do pomieszczeń prywatnych lub obiektów użyteczności publicznej średnio obciążonych. Zastosowanie lakieru dwuskładnikowego poleca się do pomieszczeń wysoko eksploatowanych (sklepy, sale taneczne, restauracje, schody).
Polecany artykuł:
Lakiery do podłogi uretanowo-alkidowe
Nie zawierają formaldehydu, ale mają w składzie dużo rozpuszczalników (50-60%). Lakiery do podłogi uretanowo-alkidowe są łatwe w nakładaniu, ponieważ są gotowe do użytku. Dobrze wnikają w drewno i z reguły nie wymagają stosowania lakierów podkładowych. Powłoka lakiernicza jest elastyczna, może pogłębiać barwę drewna i uwydatnić różnice kolorystyczne. Nie są polecane na drewno egzotyczne. Lakiery alkidowo-uretanowe stosuje się w pomieszczeniach mieszkalnych o średnim lub niewielkim natężeniu ruchu.
Lakiery do podłogi chemoutwardzalne
To tanie, wychodzące z użycia produkty zawierające formaldehyd. Lakiery tego typu mają silnie drażniący zapach, który może się utrzymywać nawet kilka miesięcy. Określa się je jako lakiery utwardzane kwasowo. Są bliższe produktom rozpuszczalnikowym niż wodnym. Są dostępne w postaci dwuskładnikowej – utwardzaczem jest kwas rozpuszczony w rozcieńczalniku, który działa jak katalizator. Składniki miesza się na krótko przed użyciem w proporcji 1:10. Podczas wiązania lakieru wydziela się szkodliwy formaldehyd. Na drewnie tworzy się twarda i sztywna powłoka. Lakiery chemoutwardzalne mogą wchodzić w reakcję z drewnem egzotycznym albo poddanym obróbce termicznej.
Lakiery do podłogi akrylowe
Stopniowo znikają z rynku wypierane przez lakiery poliuretanowe o znacznie lepszych właściwościach użytkowych. To tanie produkty tworzące elastyczne powłoki o umiarkowanej odporności mechanicznej i chemicznej. Można je stosować w pomieszczeniach mało uczęszczanych.
Stopień połysku
Powierzchnie lakierowane kojarzą się nam z połyskiem. Jednak coraz więcej lakierów jest dostępnych również w wersjach matowych. Za stopień połysku odpowiadają krzemionki i woski, których zawartość w lakierach wynosi 1-5%. Żeby określić stopień połysku powłoki lakierniczej, bada się, ile światła się od niej odbija pod określonym kątem (60o). Wyróżniamy 3 podstawowe stopnie połysku:
- mat
- półmat (satyna)
- połysk
Lakier matowy utrzymuje naturalny wygląd drewna. Pozwala zamaskować niedoskonałości czy uszkodzenia parkietu. Wykorzystywany jest w pomieszczeniach często uczęszczanych i narażonych na wpływ czynników zewnętrznych. Są nawet lakiery supermatowe czy ultramatowe, a także określane jako naturalne, które odbijają jeszcze mniej światła. Wykorzystując takie produkty, można uzyskać efekt surowego drewna - podłoga jest polakierowana, a wygląda tak, jakby w ogóle nie nanoszono na nią żadnych warstw wykończeniowych. Lakier połyskujący powoduje, że parkiet wygląda, jakby był powleczony lśniącą błoną. Taka powłoka odbija dużo światła, dzięki czemu pozwoli znacząco rozświetlić pomieszczenie. Taki wariant można więc wykorzystać w pokojach o niewielkim metrażu i małym dostępie światła. Minusem lakierów tworzących powierzchnie błyszczące jest to, że dobrze widać na nich zarysowania i innego rodzaju uszkodzenia. Lakier półmatowy nadaje drewnu niewielki połysk, ale nie zmienia jego naturalnego wyglądu.
Autor: Bona
Posadzka pokryta lakierem dającym efekt surowego drewna może wyglądać tak, jakby nie była wykończona
Odporność lakieru do podłogi na ścieranie
To parametr, który szczególnie interesuje inwestorów. Na powłoce lakieru mogą się pojawić pojedyncze zarysowania, większe przetarcia, z czasem lakier może w wielu miejscach zupełnie zniknąć z podłogi i będzie ona wymagała generalnej naprawy. Jest to kłopotliwe, bo wiąże się z usunięciem mebli, cyklinowaniem i ponownym lakierowaniem. Lepiej jest robić to jak najrzadziej. Wybór taniego lakieru (30 zł/l) o gorszym spoiwie może skutkować koniecznością remontu za kilka lat. Bardzo drogie lakiery mogą kosztować ponad 100 zł za litr. Na rynku jest wiele produktów o średniej cenie i różnych spoiwach, jednak trudno jest je pod tym względem porównać. Nie ma jednej klasyfikacji obowiązującej wszystkich producentów. Na rynku mamy wiele lakierów importowanych z różnych państw oraz produkcji krajowej. W ich dokumentacji nie zawsze można znaleźć dane dotyczące odporności na ścieranie, a jeśli nawet je znajdziemy, jest ona określana na podstawie różnych norm w odmiennych jednostkach. Wygodnie jest się posiłkować opisem klas, jeśli są podane.
Wydajność lakieru do podłogi
Jednym litrem lakieru można pomalować mniej więcej 10 m2 podłogi drewnianej, nanosząc go w jednej warstwie. A nanieść trzeba co najmniej dwie warstwy. Ale wydajność może być też wyższa - są produkty, w przypadku których producenci deklarują nawet 14 m2/l. To, ile lakieru zużyjemy do pomalowania podłogi, zależy od wielu czynników, nie tylko od gęstości, rozlewności czy lepkości lakieru. Drewno słabo wysezonowane albo miękkie bardziej chłonie lakier niż drewno dobrze wysuszone lub gatunków twardych. Zastosowanie lakieru podkładowego ograniczy chłonność podłoża, więc mniej zużyjemy lakieru nawierzchniowego. Również narzędzie decyduje o zużyciu – więcej lakieru nanosi się wałkiem niż szpachlą parkieciarską.
Polecany artykuł:
