Olej do drewna czy lakier? Czym wykończyć podłogę drewnianą?
Podłogi drewniane możesz wykończyć lakierem lub olejem do drewna. Który z nich lepiej się sprawdzi w bardziej eksploatowanych miejscach? Jak wykonać olejowanie, a jak lakierowanie podłogi? Jakie możliwości aranżacyjne dają?
Autor: Mariusz Bykowski
Zarówno lakier, jak i olej zmieniają wygląd drewna. Wpływają też korzystnie na jego odporność.
Jak lakier i olej do drewna zmienią jego wygląd?
Lakiery do drewna dają więcej możliwści kreowania wyglądu podłóg drewnianych. Pozwalają zachować naturalną barwę i rysunek słojów (lakiery wodne) albo nadać mu ciepły, złoty odcień i podkreślić rysunek słojów (lakiery rozpuszczalnikowe). Poza tym lakier zabezpieczający drewno może sprawić, że będzie ono miało powierzchnię matową, półmatową, satynową, błyszczącą, albo stać się niewidzialny – drewno wygląda wtedy naturalnie. Wybór stopnia połysku lakieru nie wpływa na jego wytrzymałość. Obiegowa opinia, że lakiery matowe są mniej odporne na uszkodzenia niż błyszczące, nie ma nic wspólnego z prawdą.
Oleje do drewna – podobnie jak lakiery rozpuszczalnikowe – sprawiają, że drewniana posadzka zyskuje ciepłą barwę. W większym stopniu wydobywają rysunek słojów i potrafią nadać drewnu bardziej wyrazisty kolor. Przy tym drewno olejowane może być matowe lub mieć delikatny aksamitny połysk. Pierwszy efekt osiąga się, stosując oleje naturalne, drugi – oleje wzbogacone niewielką ilością wosku.
Jaki rodzaj lakieru lub oleju wybrać?
Zarówno lakiery, jak i oleje są dostępne jako rozpuszczalnikowe lub wodne.
Rodzaj rozpuszczalnika nie wpływa na jakość lakieru do drewna. O wytrzymałości lakieru decyduje natomiast rodzaj dodanych do niego żywic. Za najlepszy uchodzą lakiery zawierające żywice poliuretanowe, które są nie tylko bardzo wytrzymałe, ale także elastyczne i dzięki temu wspaniale współpracują z drewnem. Lakiery epoksydowe także mają doskonałe własności mechaniczne, jednak są mniej popularne od poliuretanowych, ponieważ podczas nanoszenia wydzielają toksyczne substancje. Mimo bardzo dobrej elastyczności i odporności na ścieranie, wilgoć i uderzenia jeszcze mniejszą popularnością od epoksydowych cieszą się lakiery chemoutwardzalne, które toksyczne opary wydzielają z reguły przez wiele miesięcy po lakierowaniu. Choć ich stężenie według obowiązujących norm nie jest uznawane za szkodliwe dla człowieka, niewiele osób decyduje się na ich użycie.
Odmiennie niż w przypadku lakierów rozpuszczalnik zastosowany w olejach do drewna decyduje o odporności zabezpieczanego nim drewna. Oleje rozpuszczalnikowe głębiej wnikają w drewno niż wodne. Dzięki temu lepiej je zabezpieczają i są zalecane na tarasy. Lepiej też chronią podłogi – szczególnie w miejscach intensywnie eksploatowanych. Jednak drażniący zapach rozpuszczalnika zniechęca wiele osób od stosowania ich w domu. Mimo drażniącego zapachu oleje rozpuszczalnikowe nie są toksyczne. Poza tym z reguły zanika on już po trzech dniach.
Autor: Marta Znój
Lakierowana drewniana podłoga może być wykończona na wysoki połysk
Lakierowanie czy olejowanie podłogi – która metoda jest tańsza?
Najtańsze jest olejowanie. Za zabezpieczenie olejem do drewna 1 m2 posadzki trzeba zapłacić blisko 9 zł. Jednak jest to rozwiązanie drogie w eksploatacji – przez sześć miesięcy po olejowaniu podłogę trzeba czyścić specjalnymi preparatami zalecanymi przez producenta oleju.
Droższe jest lakierowanie. Jeżeli zdecydujesz się na zastosowanie lakieru rozpuszczalnikowego, będziesz musiał zapłacić blisko 14 zł/m2 więcej niż za olej. Jednak pielęgnacja i konserwacja tak zabezpieczonej podłogi będzie tania. Najdroższe jest wykańczanie drewna lakierem wodnym. Za zabezpieczeniem takim preparatem 1 m2 posadzki trzeba zapłacić blisko 24 zł więcej niż za olej i 10 zł więcej niż za lakier rozpuszczalnikowy. Koszt zabiegów pielęgnacyjnych będzie taki sam jak w przypadku drewna zabezpieczonego lakierem rozpuszczalnikowym.
Wykończenie podłogi: lakier połysk czy półmat – jaki wybrać?
Wybierając zabezpieczenie podłogi drewnianej lakierem, mamy najczęściej do wyboru trzy wersje wykończenia powierzchni – błyszczącą, półmatową i matową. Czy wybór ten jest kwestią jedynie estetyki, czy idą za nim także właściwości użytkowe całej podłogi?
Połysk, czyli parametr odpowiedzialny za odbijanie światła, ma ogromny wpływ na wygląd nie tylko podłogi, lecz także całego mieszkania. Błyszczący parkiet sprawia wrażenie luksusowego. Najlepiej pasuje do wnętrz eleganckich i nowoczesnych. Nie jest natomiast polecany w miejscach, gdzie zależy nam na intymnej, przytulnej atmosferze lub w pomieszczeniach małych, w których będzie wyglądać po prostu sztucznie. Błyszcząca drewniana podłoga odbija powyżej 70% światła, dzięki czemu optycznie powiększa wnętrza.
Wykończenie półmatowe jest uniwersalne – pasuje do większości wnętrz. Łączy w sobie naturalny efekt i zdrowy, subtelny błysk. Nie rzuca się w oczy i pozwala docenić wygląd samego drewna. Stopień odbicia światła w tym wypadku jest dość mocno zróżnicowany i zależy od konkretnego rozwiązania produktowego. Na rynku mamy więc produkty określane jako półmat, które odbijają 40% światła, jak również takie, które gwarantują bardziej satynowy efekt i odbijają około 20% światła. W przypadku lakierów Domalux półmatowych ich stopień odbicia światła to około 25%.
Wykończenie podłogi drewnianej błyszczące, pozbawione dodatków matujących (woski, krzemionki), ma wyższe parametry wytrzymałościowe, szczególnie w zakresie odporności na ścieranie. Dlatego ten rodzaj wykończenia polecany jest w przypadku miejsc mocno eksploatowanych, takich jak przedpokoje, wnętrza hotelowe czy hale sportowe. Idealnie gładkie powierzchnie, trwale utrzymują przypisany powłokom stopień poślizgu. Natomiast główną przewagą wykończenia podłogi w półmacie czy macie jest mniejsza widoczność zarysowań i innych drobnych uszkodzeń, których nie da się uniknąć podczas użytkowania podłogi. Ten typ wykończenia pozwala również ukryć mankamenty samego drewna i błędy w jego obróbce, np. powstałe na etapie cyklinowania. W codziennej eksploatacji ważne jest też to, że na półmatowej podłodze dużo mniej widać kurz i inne zabrudzenia.
Konserwacja drewna lakierowanego i olejowanego
Podłogi lakierowane wymagają znacznie mniej zabiegów pielęgnacyjnych niż te zabezpieczone olejem. Lakierowane drewno z reguły wystarczy przetrzeć wilgotną ścierką. Dopiero gdy straci połysk lub satynowy blask, warto je przetrzeć preparatem zalecanym przez producenta lakieru. Czas, po którym należy przeprowadzić renowację, zależy od rodzaju lakieru i sposobu użytkowania. Jeżeli wybierzesz odporny na ścieranie lakier poliuretanowy, renowacja podłogi w holu będzie konieczna dopiero po 5-6 latach.
Podłogi olejowane wymagają znacznie częstszej pielęgnacji. Przez pierwsze pół roku po olejowaniu trzeba raz w miesiącu czyścić je specjalnymi preparatami zalecanymi przez producenta. Wciera się je w drewno i poleruje. Wprawdzie powierzchnie olejowane wymagają bardziej uciążliwej pielęgnacji niż lakierowane, ale łatwiej na nich wykonywać miejscowe naprawy – nie trzeba cyklinować całej podłogi. Po 3-4 latach eksploatowania olejowane drewno wymaga gruntownego odnowienia. Być może nie trzeba będzie go cyklinować, jednak z pewnością konieczne okaże się przemycie go zmywaczem do podłóg olejowanych, naniesienie warstwy oleju do drewna i wypolerowanie.
Podłogi drewniane do pokoju dziecięcego
Tu lepiej zrezygnować z oleju do drewna, ponieważ po jego zastosowaniu podłoga na początku eksploatacji łatwo się plami. Plamy te trudniej usunąć niż z drewna lakierowanego. Niekiedy nawet trzeba szlifować drewno i powtórnie nanieść olej. W przypadku lakieru wystarczy miejsce zabrudzenia przetrzeć ścierką zwilżoną wodą z detergentem. Do pokoi dziecięcych najlepiej wybrać specjalny lakier zalecany dla alergików lub spełniający normę europejską PN-EN 71-3, nazywaną też Normą Bezpieczeństwa Zabawek. Dobrym rozwiązaniem jest także położenie lakieru nowej generacji zawierającego nanocząsteczki, który niszczy drobnoustroje, chroni przed bakteriami i grzybami.
Gdy w domu mieszkają zwierzęta
Jeśli podłoga jest narażona na kontakt z pazurami, należy zrezygnować z lakieru nanoszonego przez fachowców w domowych warunkach. W takiej sytuacji lepiej zdecydować się na drewno zabezpieczone przez producenta lakierem, który jest utwardzony promieniami UV. Prawdopodobieństwo powstania rys na takim lakierze jest niewielkie. Dobrym rozwiązaniem będzie wtedy także olej do drewna. Po pierwsze, rysy na olejowanym drewnie są znacznie mniej widoczne niż na lakierowanym. Po drugie, olejowane drewno ma zdolność do samozabliźniania – pęczniejąc, wypełnia rysy. Po trzecie, na olejowanej podłodze łatwiej wykonać miejscowe naprawy niż na tej zabezpieczonej lakierem. Rysę wystarczy przetrzeć papierem ściernym i w miejscu naprawy nanieść olej.
Podłoga drewniana zabezpieczona przed wilgocią
Bezkonkurencyjny pod tym względem jest olej do drewna, który wnika w pory drewna. Dzięki temu woda i para wodna nie przedostają się w głąb zaolejowanej podłogi – z reguły zatrzymują się w jej warstwie powierzchniowej. Jeśli jednak przedostaną się głębiej, mogą szybko wydobyć się na zewnątrz. Jeśli – mimo zalet olejowania drewna narażonego na wilgoć – do zabezpieczenia drewna w łazience chcesz użyć lakieru, najlepszy będzie poliuretanowy albo uretanowy. Pierwszy ze względu na swoją elastyczność, drugi – bo nie skleja brzegów drewnianych elementów.
Wykańczanie podłogi drewnianej – gdy liczy się czas
Pracochłonność wykańczania podłogi zależy przede wszystkim od czasu, jaki musi upłynąć między pierwszym a drugim (ewentualnie trzecim) naniesieniem preparatu zabezpieczającego.
Choć wielu producentów utrzymuje, że kolejną warstwę lakieru można kłaść już po kilku godzinach, parkieciarze są zdania, że lepiej to zrobić dopiero po kilkunastu godzinach. Zbyt szybkie nałożenie kolejnej warstwy mogłoby doprowadzić do zawilgocenia parkietu i powstania na powierzchni posadzki wybrzuszeń. Nawet w przypadku stosowania lakierów uznawanych za szybko wysychające (na przykład wodnych) lepiej poczekać kilkanaście godzin. Kolejną warstwę powinno się jednak położyć najpóźniej po 24 godzinach – po tym czasie lakier będzie już tak utwardzony, że kolejna warstwa nie zwiąże się chemicznie z nałożoną wcześniej. Od tej zasady można odstąpić tylko wtedy, gdy producent lakieru na opakowaniu wprost informuje, że między nałożeniem pierwszej i drugiej warstwy lakieru może upłynąć więcej niż doba. Chcąc oszacować, jak długo potrwają prace, należy uwzględnić to, ile warstw konkretnego lakieru trzeba nanieść.
Olejowanie można powtórzyć szybciej niż lakierowanie. Nawet już po czterech godzinach. Jednak to, jak długo należy czekać z nałożeniem kolejnej porcji oleju, zależy od jego rodzaju i zawsze jest określone przez producentów. Niekiedy powtórne olejowanie jest wskazane dopiero po 12 godzinach. Z reguły drewniane posadzki są olejowane dwukrotnie.
Kiedy podłoga będzie gotowa do użytku?
Najczęściej do utwardzenia lakieru dochodzi po 1-3 dniach. Po takim czasie można delikatnie eksploatować polakierowaną powierzchnię. Jednak normalne użytkowanie, na przykład wnoszenie mebli, można rozpocząć dopiero po 5 dniach, a w przypadku niektórych lakierów – nawet 14.
Czas, po którym można korzystać z olejowanej podłogi, jest podobny. Także tym razem różnice są dość znaczne. Jednak w przypadku oleju czas schnięcia preparatu zabezpieczającego zależy nie tylko od jego rodzaju, ale także rodzaju drewna i sposobu nanoszenia oleju. Jeśli olejowanie było przeprowadzane na zimno, podłoga uzyska pełną wytrzymałość po 1 albo 2 tygodniach. Jeżeli olej był nanoszony na gorąco, na eksploatację trzeba czekać 5 dni krócej. Oczywiście najdłużej po olejowaniu schną tłuste gatunki drewna. Ipe jest rekordzistą – schnie 14 dni.
