Ile wynosi grubość tynków cienkowarstwowych? Sprawdź, jakie tynki układać na ocieplone ściany
Do systemów ETIS przypisane są niejako tynki cienkowarstwowe, najlepiej sprawdzające się w tej metodzie. Po ułożeniu ich warstwa ma zaledwie około 3 mm. Dowiedz się, co to jest tynk cienkowarstwowy i jakie są jego rodzaje.
Spis treści
- Tynki mineralne
- Tynki akrylowe
- Tynki silikatowe
- Tynki silikonowe
- Tynki hybrydowe
- Tynki mozaikowe
- Dekoracje i imitacje, czyli tynki dekoracyjne
- Farby fasadowe do systemów ETICS
- Dom w słońcu czy cieniu? To wpływa na tynk cienkowarstwowy
- Otoczenie domu też jest ważne przy wyborze tynku
Do wyboru mamy cztery główne rodzaje tynków cienkowarstwowych. Dostępne są w różnych kolorach i kilku podstawowych fakturach – gładkiej, ciągnionej (kornik) i zwanej barankiem.
Wybierając rodzaj tynku, powinniśmy mieć na względzie przede wszystkim miejsce usytuowania domu. Nie wszystkie tynki bowiem dobrze sobie radzą z zanieczyszczonym powietrzem lub wilgocią panującą w otoczeniu. Niekiedy liczy się też dostosowanie tynku do typu izolacji cieplnej.
Tynki mineralne
Jako jedyne z tego grona są oferowane w workach, więc trzeba je przed nanoszeniem rozrabiać wodą. W ich składzie dominuje biały cement. Są też barwniki nadające tynkowi kolor, jednak niezbyt intensywne, więc często inwestorzy decydują się dodatkowo pomalować fasadę wykończoną takim tynkiem. Tynki mineralne cechuje wysoka paroprzepuszczalność, zatem poleca się je zwłaszcza na ściany ocieplane wełną mineralną, która również zapewnia skuteczną dyfuzję pary. Niektóre z tynków mineralnych zawierają dodatek mikrowłókien, które nadają im wytrzymałość na uszkodzenia mechaniczne i odkształcenia. Można też kupić tynki z domieszką substancji hydrofobizującej. Dzięki niej mają mniejszą nasiąkliwość.
Tynki mineralne są najtańsze spośród innych cienkowarstwowych. Odznaczają się małą elastycznością i nie są odporne na czyszczenie, zwłaszcza wodą pod wysokim ciśnieniem. Co do ich podatności na porastanie glonami i pleśniami zdania są podzielone. Jedni twierdzą, że odczyn alkaliczny wystarczająco odstrasza biologicznych intruzów, inni zaś przekonują, że duża nasiąkliwość stwarza dla nich idealne wręcz warunki. Przyjęło się więc uważać, że tynkami mineralnymi lepiej nie wykańczać ścian domów położonych w zacienionych, wilgotnych miejscach.
- Dowiedz się więcej: Jak odnowić starą elewację domu? Jak odnowić tynk? Jak cegłę?
Tynki akrylowe
Mają postać gęstej masy i są pakowane w wiaderka. Można nanosić ją ręcznie lub maszynowo. Akryl sprawia, że powłoka jest elastyczna, a więc odporna na uderzenia, a dodatkowo chroni mur przed szkodliwym działaniem wody. Tynki akrylowe zachwycają przy tym ładnymi, intensywnymi kolorami. Niestety, mają też wady. Ich powierzchnia elektryzuje się, przez co przyciąga kurz. W sprzyjających warunkach szybko pojawiają się na takich tynkach glony lub inne zielone naloty. Tynki akrylowe mają też słabą paroprzepuszczalność, więc jeśli do ocieplenia wybraliśmy wełnę, nie zdołamy wykorzystać jednego z jej atutów, jakim jest wysoka dyfuzyjność.
Być może tynkowanie nie wymaga ogromnej wiedzy teoretycznej, ale na pewno potrzebna jest do tego praktyka, a przynajmniej spora dokładność i cierpliwość. Jeśli więc nie ma potrzeby układać tynków samodzielnie, lepiej zamówić ekipę fachowców. Zawsze jednak warto dowiedzieć się czegoś więcej o tym, jak tynkowanie przebiega i jakimi zasadami się rządzi:
- tynkowanie można zacząć po 2-3 miesiącach od zakończenia budowy. Ten dość długi czas potrzebny jest na wstępne osiadanie budynku;
- tynkowanie podłoży betonowych i żelbetowych można rozpocząć dopiero po około 8 tygodniach od betonowania;
- nakładanie masy tynkarskiej poprzedza sprawdzenie podłoża i ewentualne przygotowanie go do dalszych robót. Podłoże musi być suche, czyste, niepylące i nośne. W przypadku tynków cienkowarstwowych, którymi nie da się wyrównywać zbyt dużych wgłębień, także bardzo równe i gładkie;
- temperatura w trakcie tynkowania powinna być nie niższa niż 5 i nie wyższa niż 25°C;
- przed tynkowaniem trzeba skończyć wszystkie roboty stanu surowego, osadzić ościeżnice okien i drzwi, zalepić otwory w ścianach, przeprowadzić wszelkie instalacje podtynkowe;
- niedopuszczalne jest skracanie przerw technologicznych. Nie zaczyna się zatem tynkowania zanim nie wyschnie preparat gruntujący, póki nie zwiąże warstwa zbrojona, ani nie startuje z malowaniem, nim tynk osiągnie oczekiwaną wytrzymałość;
- nie powinno się przerywać tynkowania przed zakończeniem jednej płaszczyzny elewacji – na przykład jednej ściany, wykuszu, ściany;
- tynk cementowy i cementowo-wapienny na końcu zaciera się pacą, czyli ostatecznie wyrównuje jego powierzchnię. Aby zniknęła faktura piasku, powierzchnie można dodatkowo wygładzić, pokrywając ją samym „tłustym” wapnem i zacierając starannie pacą z gąbką;
- podczas schnięcia tynków trzeba pilnować, by ściany nie były zanadto nasłonecznione.
Nie wszystkie błędy tynkarskie wyjdą w trakcie odbioru prac, choć prawdą jest, że część natychmiast będzie widoczna – krzywizny, smugi, przebarwienia. Wiele niedoróbek może ujrzeć światło dzienne dopiero po jakimś czasie. Pamiętajmy, że większość usterek ma swoją przyczynę w zbyt szybkim tempie prac. Gdy ekipa śpieszy się do kolejnego klienta, skraca przerwy technologiczne i pracuje z mniejszą starannością.
Tynki silikatowe
To krzemianowe tynki mineralne, których spoiwem jest potasowe szkło wodne. Mają postać gotowej do użycia masy. Są paroprzepuszczalne i dzięki alkalicznemu odczynowi odporne na pleśnie oraz glony. Mają bogatszą kolo- rystykę niż tynki mineralne, ale ustępują pod tym względem tynkom akrylowym. Są nieco żrące i dość trudne w układaniu. Często się zdarza, że brak dokładności wykonawczej wymusza wyrównanie barwy takiego tynku farbą elewacyjną. Należy również pamiętać, że temperatura, w jakiej tynki te powinny wiązać, nie może być niższa niż 8°C. Lepiej więc nie ryzykować wykańczania nimi ścian późną jesienią i wczesną wiosną. Tynk silikatowy wchodzi w reakcję chemiczną z podłożem, co oznacza, że jeśli coś nim zabrudzimy, trudno to będzie doczyścić.
Tynki silikonowe
Mają największą renomę pośród tynków, nie tylko cienkowarstwowych. Odbiciem ich wysokiej jakości jest spora cena. Ich spoiwem jest żywica silikonowa. Tynki te są bardzo odporne na uszkodzenia, paroprzepuszczalne i elastyczne. Ich oferta kolorystyczna jest przebogata. Powłoka z tynku silikonowego odznacza się wysoką elastycznością i zdolnością do samooczyszczania. Niektóre z nich mają w składzie specjalne pigmenty chłodzące, obniżające nieco temperaturę fasady. Jest to przydatne, gdy wybieramy tynk w ciemnym kolorze, który będzie bardziej narażony na naprężenia termiczne i ich przykre skutki (rysy, odparzenia) niż tynk o barwie jasnej.
Ciekawą propozycją są silikonowe tynki hydrofilowe. Zastosowane w nich specjalne kruszywa sprawiają, że krople deszczu i rosa ulegają na płaszczyźnie fasady spłaszczeniu, dzięki czemu bardzo szybko odparowują. Nie zdążą zatem wniknąć w tynk, więc będzie on czystszy i mniej podatny na porastanie glonami lub pleśniami.
Tynki hybrydowe
To tynki silikonowo-silikatowe (siloksanowe) lub silikonowo-akrylowe. Jedne i drugie wymyślono jako tańsze zamienniki tynków czysto silikonowych. Siloksanowe, dzięki zawartości silikonu, mają niższą alkaliczność. Są łatwiejsze i bardziej przyjazne w nakładaniu. Cechuje je również znakomita odporność na niekorzystne warunki atmosferyczne (promienie UV, kwaśne deszcze, wysoką i niską temperaturę oraz nagłe jej zmiany). Jak wszystkie wyroby silikatowe nie są podatne na porastanie pleśniami i glonami. Silikonowo-akrylowe są bardziej paroprzepuszczalne niż akrylowe, mniej podatne na porastanie glonami i mniej się elektryzują. Utrzymują przy tym wysoką odporność na uszkodzenia mechaniczne i dostępne są w bardzo bogatym wachlarzu kolorów. Akryl zapewnia tu dużą elastyczność, a silikon odporność na brudzenie.
1. Zużycie. Podawane jest w kg/m2, dla określonej grubości warstwy. Pozwala to ocenić, ile opakowań będziemy potrzebowali, oraz porównać wydajność poszczególnych wyrobów.
2. Wytrzymałość na ściskanie. Podawana w N/mm2. Wysoka wartość świadczy o dużej wytrzymałości mechanicznej tynku.
3. Przyczepność. Podawana w MPa. Im wyższa jej wartość, tym większa przyczepność.
4. Czas przydatności do użycia. Zazwyczaj około 2-4 godziny. Obrazuje to, jak długo może czekać rozrobiona wodą zaprawa, zanim trafi na ścianę.
5. Uziarnienie. Podawane w mm. Im większe uziarnienie, tym powierzchnia ułożonego tynku będzie bardziej szorstka.
6. Temperatura stosowania. Najniższa i najwyższa dopuszczalna – zazwyczaj zakres ten wynosi od 5 do 20°C. Są jednak tynki „zimowe”, które można układać przy temperaturze powietrza bliskiej 0oC.
7. Współczynnik oporu dyfuzyjnego. Ma symbol μ. Im jego wartość jest mniejsza, tym tynk ma większą paroprzepuszczalność.
Tynki mozaikowe
Zawierają grube kruszywo mineralne zatopione w akrylowym lub akrylowo-silikonowym spoiwie. Rodzaj, wielkość i kolor takich kamyczków decydują o wyglądzie wykończonej takim tynkiem płaszczyzny. Kamyczkowa warstwa zapewnia też wyjątkową na tle innych tynków cienkowarstwowych odporność na wilgoć, uszkodzenia i częste czyszczenie. Tynk taki jest więc chętnie stosowany do wykańczania cokołów. Tynki mozaikowe są sprzedawane w wiaderkach i mają postać gęstej masy. Przed użyciem wymagają starannego wymieszania, aby poderwać z dna kamyczki, które osiadają pod własnym ciężarem.
Dekoracje i imitacje, czyli tynki dekoracyjne
Tynki cienkowarstwowe oraz dodatkowe produkty do systemów ETICS stwarzają ciekawe możliwości komponowania wyglądu fasad. Oferowane są na przykład specjalne tynki do modelowania, dzięki którym uda się uzyskać na elewacji efekt drewna lub cegły. To tynki mineralne, silikatowe, silikonowe, a do imitacji kamienia – mozaikowe. Producenci sprzedają wraz z nimi szablony do uzyskania efektu ceglanego bądź kamiennego muru oraz silikonowe matryce do odciskania wzoru słojów i włókien drzewnych. Dopełnieniem zestawu są farby lub bejce mające uczynić imitację jeszcze bardziej wiarygodną. Dzięki nim tynk może wyglądać na przykład jak połyskująca blacha.
Jeśli komuś zależy na idealnie gładkiej powierzchni tynku, powinien oprócz niego dokupić silikatową masę wyrównawczą, będącą fasadowym odpowiednikiem gładzi gipsowej stosowanej we wnętrzach. Nanosi się ją warstwą grubości 1 mm. Może być barwiona w masie i mieć taki sam kolor jak wyrównywany tynk.
Kto lubi zaskakujące efekty, powinien zainteresować się tynkami, które świecą w nocy. Zawierają one dodatek drobnego kruszywa luminescencyjnego, które pochłania w dzień energię świetlną i oddaje ją po zmierzchu.
Tynk to nie wszystko. Dokupić można elastyczne maty lub płytki naklejane na jego płaszczyznę. Jedne imitują cegłę, inne drewno, jeszcze inne beton architektoniczny lub kamień. Czeka też przebogata oferta polistyrenowych, wstępnie wykończonych i gotowych do malowania profili. To propozycja dla tych, którzy budują dom stylizowany na dworek lub pałacyk. Profile wiernie imitują sztukaterie fasadowe, gzymsy, opaski wokół okien i drzwi. Stosując odpowiednie płyty lub posługując jedną z kilku technik, wykonawcy zdołają stworzyć też na fasadzie efekt boniowania, czyli charakterystyczne dla dawnego budownictwa dekoracyjne rowki.
Farby fasadowe do systemów ETICS
Generalnie do każdego systemu ETICS jest przewidziana odpowiednia farba fasadowa. Nie zawsze jednak trzeba jej użyć. Przyjmuje się, że tynki akrylowe, silikonowe i hybrydowe mają na tyle ładne kolory, że malowanie fasady staje się zbędne. Malowanie ich nie jest jednak wykluczone. Nie maluje się tynków mozaikowych, bo straciłyby charakterystyczny wygląd. Przeważnie malowania wymagają tynki mineralne i silikatowe.
Dom w słońcu czy cieniu? To wpływa na tynk cienkowarstwowy
Tynki różnią się odpornością na promieniowanie UV oraz współczynnikiem odbicia światła HBW (określa, ile światła odbija się od powierzchni tynku o określonych fakturze i barwie). Te ich cechy są powiązane z intensywnością koloru oraz rodzajem zastosowanych pigmentów.
Coraz częściej można zauważyć tendencję polegającą na tynkowaniu domów na bardzo ciemny kolor. Ich elewacja na słońcu będzie się intensywnie nagrzewała i wyprawa może popękać pod wpływem naprężeń termicznych.
Na fasady, które będą narażone na silne nasłonecznienie, lepiej nie stosować tynków, których współczynnik HBW jest mniejszy niż 20%. Również tynki z barwnikami organicznymi są mniej odporne na silne słońce i pod wpływem promieniowania UV mogą blaknąć. Są one oznaczone symbolem SO, co oznacza standardową odporność na działanie UV. Z kolei tynki oznaczone symbolem ZO mają większą odporność na słońce, ponieważ zawierają bardziej trwałe barwniki nieorganiczne.
Producenci szukają rozwiązań, które umożliwiają stosowanie na dużych powierzchniach na elewacjach ciemnych tynków bez ryzyka uszkodzeń. Rozwiązaniem są nie tylko lepsze pigmenty, ale także cała technologia systemów ociepleń, na przykład zastosowanie wzmocnionego kleju do warstwy zbrojonej z mocniejszą siatką.
Otoczenie domu też jest ważne przy wyborze tynku
Na terenach przemysłowych lub miejskich, czyli wszędzie tam, gdzie jest dużo spalin, pyłów przemysłowych, kurzu i brudu, a także mamy do czynienia ze smogiem, zanieczyszczenia osiadają na elewacji, więc wyprawa tynkarska stosunkowo szybko się brudzi. Jeśli nasz dom stoi w takiej okolicy, na elewacji warto zastosować tynki mające zdolność do samoczyszczenia. Najlepiej sprawdzi się tynk silikonowy.
W okolicy o dużym poziomie wilgotności albo tam, gdzie elewacja (zwłaszcza północna i wschodnia) jest zacieniona, bo dom stoi w lesie, wśród drzew, albo osłaniana jest przez inne obiekty, na jej powierzchni może się pojawić zagrzybienie. Najbardziej podatne na tego rodzaju czynniki są tynki akrylowe. Sprawdzą się tynki silikonowe, silikatowe, silikatowo-silikonowe oraz mineralne.
Elewację domu stojącego niedaleko drogi lub blisko chodnika, przechodnie mogą mimowolnie uszkodzić. Największą odporność na uszkodzenia mechaniczne ma wyprawa akrylowa. Można wybrać tynk o większej trwałości i odporności na naprężenia, wzmocniony włóknami rozproszonymi, żywicami albo woskami syntetycznymi.
- Przejdź do galerii: Metamorfoza śląskiej kostki z lat 70. w dom energooszczędny
Autor: Piotr Mastalerz
Prace termomodernizacyjne obejmowały ocieplenie przegród zewnętrznych, wymianę okien, a także modernizację systemu ogrzewania i wentylacji
