Naprawa i wzmacnianie murów - skuteczne metody
Rysy i pęknięcia na ścianach to oznaka problemu. Może on dotyczyć nie tylko tynku, ale też murów. Oto metody naprawy i wzmacniania murów. Zanim dojdzie do katastrofy, wezwij na pomoc fachowców, którzy ocenią skalę niebezpieczeństwa i zaprojektują oraz wykonają odpowiednie wzmocnienia.
Istnieją cztery podstawowe powody zarysowywania się, pękania lub odchylania się murów od pionu. Pierwszy to nierównomierne osiadanie budynku, czego przyczyną jest chociażby osłabienie gruntu spowodowane intensywnym działaniem wody. Gdy ta gromadzi się przy fundamentach, może podmywać grunt i budynek zaczyna się miejscowo zapadać. Powodem podmywania może być też nieprawidłowo zaprojektowany drenaż wokół fundamentów. Uszkodzenia pojawiają się też, kiedy dom stoi na terenie szkód górniczych. Dochodzi do nich także wtedy, gdy obok budynku zrobi się wykopy poniżej poziomu jego posadowienia. Charakterystyczne dla nierównomiernego osiadania są skośne rysy, przeważnie sąsiadujące z nadprożami, lub – rzadziej – rysy pionowe albo poziome na ścianach.
Drugą przyczyną uszkodzenia murów jest przeciążenie konstrukcji. Dochodzi do tego np. wtedy, gdy inwestorzy samowolnie, bez projektu poprzedzonego obliczeniami konstrukcyjnymi, podejmują się nadbudowy domu, przestawienia lub usunięcia ścian nośnych czy dobudowy ścian działowych. Pęknięć murów mogą się też pojawić, gdy w celu dokonania napraw izolacji zacznie się odkopywać fundamenty na całej długości ściany, zamiast robić to krótkimi etapami. Objawem przeciążenia konstrukcji są najpierw rysy pionowe, a później pęknięcia powstające z połączenia tychże rys. Efektem zwiększonego miejscowego docisku, zginania lub ścinania są rysy na ścianach pionowe, skośne lub poziome.
Powodem trzecim są odkształcenia, przeważnie termiczne. Ich skutki, w postaci rys i pęknięć pionowych lub poziomych, widać najwyraźniej wysoko na ścianach, w pobliżu stropodachów lub w formie pionowych pęknięć w pobliżu styku ściany z kominem lub przylegającym budynkiem. Do tej grupy uszkodzeń należą też pęknięcia wywołane skurczem lub pęcznieniem zapraw bądź betonu. Czwarty powód uszkodzeń to tzw. oddziaływania dynamiczne – wstrząsy sejsmiczne albo górnicze lub drgania gruntu wywoływane intensywnym ruchem drogowym w pobliżu budynku bądź odbywającymi się nieopodal robotami budowlanymi. Charakterystyczne są tu skośne rysy pojawiające się w narożach otworów okiennych i drzwiowych, często krzyżujące się ze sobą, tudzież pęknięcia nadproży.
Spis treści
- Naprawa murów - fachowa ekspertyza
- Wzmocnienie gruntu pod ławami fundamentowymi - iniekcja w budownictwie
- Metoda elektroosmotyczna
- Naprawa ścian fundamentowych
- Metody naprawy i wzmacniania ścian nośnych
- Wzmacnianie murów prętami spiralnymi
- Naprawa murów: zbrojenie poprzeczne
- Wzmacnianie murów płaskownikami i siatkami
- Wzmacnianie ścian ściągami i wieńcami
- Naprawa murów - metoda iniekcji
Naprawa murów - fachowa ekspertyza
Konstruktor albo inżynier budowlany specjalizujący się w naprawach ścian dysponuje odpowiednim sprzętem. Może zmierzyć wilgotność muru, precyzyjnie pomierzyć rysy i pęknięcia szczelinomierzem, zajrzeć do pękniętego komina lub między mur nośny a osłonowy kamerą inspekcyjną (endoskopową – elastyczną lub sztywną). Aktywność spękań skontroluje czujnikiem suwmiarkowym mocowanym do ściany łącznikami mechanicznymi lub taśmą przylepną. Do oceny wytrzymałości zapraw, cegieł lub betonu może użyć miernika ultradźwiękowego, którego dwie głowice punktowe przytyka się do badanego materiału. Zebrane informacje i dane posłużą mu do obliczeń, rezultatem których będzie projekt naprawy uszkodzonych lub osłabionych elementów budynku.
Wzmocnienie gruntu pod ławami fundamentowymi - iniekcja w budownictwie
Jak już wspomnieliśmy, wiele usterek murów wynika z nierównomiernego osiadania domu. Zanim więc przystąpi się do wzmacniania murów, trzeba się zająć fundamentami. Istotnym wyzwaniem okaże się zatem wzmocnienie gruntu pod ławami fundamentowymi. Do wyboru jest kilka metod. Nie da się ukryć, że wszystkie są trudne i kosztowne, a także stawiające ogromne wymagania organizacyjne. Stosunkowo najmniej inwazyjną jest iniekcja niskociśnieniowa polegająca na wtłaczaniu pod ławy substancji wiążących. Polega ona na wbijaniu w grunt rur średnicy 2-3,5 mm i wtłaczaniu przez nie zaczynu cementowego, zaprawy cementowej, szkła wodnego lub żywic organicznych. Rury te rozmieszcza się z obu stron fundamentu, pod skosem. W dolnej części mają one perforacje. Ich liczbę i szczegółowy rozstaw ustala projektant. On także dobiera środek wiążący – pod kątem rodzaju i spoistości gruntu. Podczas iniekcji strumieniowej środki wiążące wtłaczane są pod ciśnieniem 20-80 MPa.
Metoda elektroosmotyczna
Metoda elektroosmotyczna polega natomiast na wprowadzeniu dwóch elektrod w sąsiedztwo ław. Jedną z nich, dodatnią, stanowi wywiercona studnia do odprowadzania wody. Pozwala ona szybko osuszyć podłoże. Następnie iniektorami wprowadza się pod ławy fundamentowe najpierw szkło wodne, a następnie chlorek wapnia, aby utwardzić osuszony grunt. Jeśli pod budynkiem są grunty organiczne – torfy, namuły albo gliny lub iły o niespoistej konsystencji, pozostaje podkopywanie fundamentów kawałek po kawałku i wymiana gruntu na nośny oraz jego ubijanie (zagęszczanie).
Gdy żadna z powyższych metod nie wchodzi w grę, konstruktor może zalecić podbijanie fundamentów. Ma ono na celu pogłębienie ich aż do miejsca, gdzie znajduje się nośna warstwa gruntu dająca solidne oparcie ławom i ścianom. W praktyce polega to na odkopywaniu fundamentów krótkimi odcinkami (1-1,2 m), wybieraniu gruntu spod ław i podmurowywaniu ich lub podbetonowywaniu, czasem z poszerzeniem poza aktualny obrys. Ważne jest, aby po podbiciu wykop wypełnić i dopiero robić kolejny. Wykopy powinny też być robione na przemian w różnych miejscach, a nie jeden za drugim. Jako ostatnie robić należy wykopy pod narożnikami domu.
Naprawa ścian fundamentowych
Zły stan ścian nośnych może też wynikać z niedostatecznej nośności ław i ścian fundamentowych albo z ich przeciążenia. Z tym również można sobie poradzić przez zastosowanie odpowiednich wzmocnień. Jeśli w ścianach fundamentowych zaobserwowano uszkodzenia, wtedy powyżej tych miejsc z obu stron wstawia się belki wzmacniające. Stosowane są w tym celu stalowe kształtowniki – najczęściej o przekroju C. Umieszcza się je w szczelinach wykuwanych w ścianie. Te oczyszcza się, maluje gruntem sczepnym i wkleja belkę, używając zaprawy naprawczej, przeważnie cementowo-polimerowej (PCI). Następnie belkę się „szpadłuje”, czyli wypełnia cegłami wklejanymi na taką samą zaprawę. Pamiętaj, że wzmocnienia takie nie mogą być robione jednocześnie z obu stron, gdyż dwie szczeliny mogłyby zanadto zmniejszyć miejscowo przekrój ściany i ją niebezpiecznie osłabić.
Zdecydowanie bardziej skomplikowaną technologią, choć uznawaną za najbezpieczniejszą, jest palowanie. Zaleca się ją, gdy uszkodzenia są znaczne lub występują na całym obwodzie fundamentów. Metod palowania jest wiele, a jedna z prostszych zakłada użycie rur stalowych o średnicy 14 cm. Najpierw jednak na ustalonej wysokości wzdłuż ścian fundamentowych umieszcza się po obu stronach stalowe dwuteowniki. Ich stopki zagłębia się w wykutych spoinach poziomych między cegłami albo bloczkami lub w nacięciach wykonanych szlifierką kątową. Do zamocowania belek potrzebna jest zaprawa cementowa. Są one też wzajemnie łączone śrubami, przechodzącymi przez ścianę. W stopkach dwuteowników wycina się we właściwym (wynikającym z projektu) rozstawie półokręgi o średnicy dobranej do średnicy rur. Pale rurowe wciska się specjalną maszyną w grunt, a następnie łączy z wycięciami w belkach metodą spawania. Rury warto wypełnić betonem. Nowoczesnym sposobem naprawy pęknięć w fundamentach jest iniekcja. Za dość prostą metodę uchodzi obustronne obmurowywanie lub obetonowywanie odkopanych ścian i ław. Oczywiście odkopywanie musi się odbywać krótkimi odcinkami.
Metody naprawy i wzmacniania ścian nośnych
Jest ich wiele, wyboru powinien dokonać fachowiec robiący projekt naprawy. Każdy przypadek jest traktowany indywidualnie. Wzmacnianie może się odbyć dopiero po wyeliminowaniu przyczyny pojawiania się uszkodzeń. Poniżej opisujemy kilka najpopularniejszych sposobów wzmacniania murów, w których pojawiły się rysy i pęknięcia.
Przemurowywanie - polega na wykuciu uszkodzonych elementów ściennych i wmurowaniu nowych, o zbliżonych do nich parametrach. Opierające się na naprawianej ścianie stropy i inne elementy konstrukcyjne należy na ten czas podeprzeć stemplami o regulowanej wysokości.
Wzmacnianie murów prętami spiralnymi
Wzmacnianie murów prętami spiralnymi to popularna i skuteczna metoda. Polega na zrobieniu w murze tzw. zbrojenia zszywającego pęknięcie lub rysę. Pręty wkleja się żywicą poliestrową w bruzdy powstałe po wykuciu spoin poziomych, po ich oczyszczeniu i zagruntowaniu. Stosowane są pręty średnicy 4-8 mm. Ich dokładną liczbę i rozstaw ustala projektant. Każdy z nich powinien wystawać na minimum 50 cm poza rysę lub pęknięcie. Głębokość bruzd powinna wynosić ok. 6 cm. Pręty można też wklejać w otwory nawiercone w murze, aby np. wzmocnić ceglane nadproże.
Naprawa murów: zbrojenie poprzeczne
Zbrojenie poprzeczne to metoda wykorzystywana, gdy mury są przeciążone. Używa się do tego siatek ze stalowych prętów. Umieszcza się je w wycięciach zrobionych wzdłuż spoin poziomych, a przechodzących na wskroś muru. Po umieszczeniu siatki szczelinę wypełnia się cementowo-polimerową zaprawą naprawczą, wtłaczaną pod ciśnieniem. Na czas tych prac stropy muszą być podstemplowane. Zamiast siatek można użyć tzw. stalowych strzemion. Jest to o tyle łatwiejsze, że muru nie trzeba przecinać. Wierci się tylko prostopadłe do jego lica otwory w spoinach poziomych, co 30-60 cm, a w nich umieszcza pręty. Następnie wykuwa się te spoiny na grubość kilku centymetrów i wkłada pręty podłużne. Trzeba je zespawać z poprzecznymi.
Wzmacnianie murów płaskownikami i siatkami
Wzmacnianie murów płaskownikami – płaskowniki o wymiarach 6 x 80 mm umieszcza się poziomo, po obu stronach uszkodzonej ściany i skręca śrubami średnicy 1,6 cm. Otwory na śruby powinny mieć średnicę 4 cm, ponieważ trzeba je jeszcze wypełnić zaprawą naprawczą. Rozstaw otworów powinien wynosić 1-1,5 grubości muru. Płaskowniki rozmieszcza się co 2-3 m.
Wzmacnianie murów siatkami zbrojeniowymi to jedna z najprostszych i tańszych metod. Na uszkodzone lub osłabione miejsce, po usunięciu tynku, oczyszczeniu i zagruntowaniu podłoża, nakłada się warstwę zaprawy tynkarskiej. W nią wtapia się siatkę stalową i nanosi drugą warstwę zaprawy. Siatka może być dodatkowo kotwiona w murze. W metodzie tej stosowana jest zaprawa cementowo-polimerowa.
Wzmacnianie murów siatkami i taśmami z włókna węglowego – nakleja się je zgodnie z projektem na uszkodzone ściany. Potrzebna jest do tego specjalna zaprawa cementowa, modyfikowana FRCM, albo żywica poliestrowa lub epoksydowa.
Wzmacnianie ścian ściągami i wieńcami
Wzmacnianie ściągami stalowymi – wykonuje się je z prętów średnicy 2-3 cm lub stalowych lin. Biegną one od naroża do naroża ściany, od wewnątrz lub od zewnątrz budynku. Umieszcza się je nad stropami lub pod nimi, ewentualnie w linii stropu. Mocowane są do stalowych kątowników biegnących pionowo w narożach. Pośredniczą w tym stalowe tuleje połączone z tymi kątownikami. Pręty lub liny wymagają też naprężenia, do czego służą np. śruby rzymskie. Ściągi umieszczane pod gołym niebem są narażone na korozję i trzeba je konserwować lub wymieniać.
Wzmacnianie wieńcami – wieńce wykonuje się w tych starych ścianach, w których ich nie zrobiono w trakcie budowy. Polega to na podparciu stropu, wykuciu od zewnątrz bruzdy poniżej niego i umieszczeniu w nim stalowego ceownika. Jest wklejany na zaprawę naprawczą, a następnie wypełniany cegłami, czyli „szpadłowany”.
Naprawa murów - metoda iniekcji
Wzmacnianie metodą iniekcji polega na nawiercaniu otworów przechodzących przez pęknięcia prostopadle lub pod kątem 45o i wtłaczaniu w nie – przez iniektory zwane pakerami – substancji mających zasklepić szczeliny. Mogą to być zaczyn cementowy, masa cementowo-polimerowa, mikrozaprawa cementowa albo żywica poliuretanowa bądź epoksydowa. Bardzo skuteczna jest iniekcja cementem mieszanym z pianą. Stosuje się ją przy naprawach ścian trójwarstwowych z pustką powietrzną lub murów wykonanych z pustaków lub bloczków drążonych. Cementowa piana dobrze wypełnia puste przestrzenie. Iniekcjami zajmują się specjalistyczne firmy. To one ustalają, ile otworów i gdzie należy zrobić.
