Zaplanuj przebudowę dachu. Wymiana więźby i wyższe ścianki kolankowe
Przebudowa dachu, wiążąca się nierzadko z adaptacją poddasza, to częsty sposób na powiększenie powierzchni domu. Dowiedz się, kiedy trzeba podwyższyć ścianki kolenkowe, kiedy wymienić więźbę dachową i kiedy dobudować lukarny.
Autor: Rafał Zieliński
Najpoważniejszą przebudową jest zmiana kształtu dachu i podniesienie ścian. Aby konstrukcja była stabilna, często trzeba rozebrać stare ściany i wymurować nowe, wzmocnione słupkami żelbetowymi. Nowy dach opiera się na żelbetowym wieńcu spinającym ścianki kolankowe i szczytowe
Najwięcej użytecznej powierzchni i najlepszy dostęp do światła uzyskasz pod dachem dwuspadowym ze szczytami. Proste ściany i możliwość wstawienia w nie dużych okien dają gwarancję ustawnych i jasnych pomieszczeń. Jednak nie na każdym domu taki prosty dach będzie wyglądał harmonijnie. Najlepsze rezultaty daje budowa dwuspadowego dachu na domu o prostym planie – prostokątnym, a także L- czy T-kształtnym. Budowa czy podwyższenie poddasza zawsze bardzo zmienia wygląd domu i sposób przekształcenia dachu powinien być rozpatrywany nie tylko pod względem korzyści użytkowych, lecz także estetycznych. Oceniając stan, możliwości i sens zmian konstrukcyjnych, trzeba rozpoznać opłacalność zachowania obecnej więźby i jej poszycia, możliwości docieplenia połaci, a także stan techniczny miejsc oparcia dachu na stropie lub murach oraz ich zdolność do przeniesienia obciążeń od wyższego dachu.
Zbudowanie dużych lukarn
Przekształcenia można ograniczyć tylko do podwyższenia dachu w centrum poddasza, aby można było wygodnie się poruszać w pomieszczeniach i mieć dostęp do okien. Przebudowuje się wtedy tylko te miejsca, w których jest konieczna przestrzeń o pełnej wysokości, a po bokach, gdzie mogą być schowki czy nieużytkowe stryszki, możesz pozostawić niski dach. Wytnij tylko tę część więźby, która najbardziej przeszkadza w urządzeniu wnętrz, a pozostaw nietkniętą część połaci w miejscach nieużytkowych. To rozwiązanie sprawdza się w sytuacji, gdy dodatkowa przestrzeń może być mniejsza od tej na parterze. Unikasz wówczas kosztownych robót wykończeniowych na elewacjach i odtwarzania detali okapów, obróbek czy orynnowania, które – jeśli są w dobrym stanie – możesz zachować. Ta nowa, podwyższona część może być zbudowana w szkielecie drewnianym lub wymurowana.
Zwiększenie kąta nachylenia dachu
Często wybieranym sposobem adaptacji poddasza jest zwiększenie kąta spadku dachu bez zmiany miejsca oparcia połaci na murłatach. Najłatwiej zrobić to w dachach prostych. Przy skomplikowanych układach połaci zwiększanie kąta ich nachylenia wymaga podwyższenia także wielu miejsc podparcia więźby. Zwiększenie spadku dachu powoduje wydłużenie elementów pionowych i skośnych na poddaszu: słupów, krokwi, wiatrownic, kleszczy. Większość z nich trzeba będzie wymienić, bo zaciosy lub przewiercenia w miejscach poprzedniego mocowania osłabiałyby ich nośność. Zwłaszcza słupy i płatwie nie powinny być zbyt wiotkie ani łączone z kilku elementów. Podwyższenie dachu, nawet bez zmiany miejsc jego oparcia, jest poważną zmianą konstrukcji. Przede wszystkim ze względu na zwiększone parcie wiatru na powiększoną powierzchnię dachu.
Zmiana kształtu dachu
Za takim rozwiązaniem przemawia z reguły zły stan więźby, która i tak w czasie remontu powinna być wymieniona. Jeśli dach kopertowy jest na tyle wysoki w centrum, że na poddaszu można się poruszać, będąc wyprostowanym, to może wystarczyć otwarcie wybranych połaci i dobudowa ścian szczytowych. Uzyskasz wtedy dach dwuspadowy, prosty i najtańszy w budowie. Przebudowy takich dachów z reguły wychodzą najlepiej, jeżeli nadbuduje się krótsze boki domu lub centralne części boków dłuższych. Innym rozwiązaniem, które daje duże korzyści, jest zbudowanie dachu mansardowego, z połacią pośrednią, o spadku zbliżonym do pionu lub około 80o. Zaletą tego rozwiązania jest to, że pod mansardą mogą zostać ten sam wieniec, a także okap i gzymsy. Nie zmienią się też kształt i wysokość ścian poniżej, a na poddaszu zyskasz dużo powierzchni o pełnej wysokości. Wadą jest to, że najczęściej nie unikniesz wtedy podniesienia połaci w centrum domu, czyli de facto kosztownej przebudowy całego dachu.
Nadbudowa ściankolankowych lub ścian szczytowych
Więźby – jeśli są w dobrym stanie – można w całości lub w sekcjach podnosić, wypierając siłownikami i osadzając na dłuższych słupach lub podmurowaniach. Oszczędza to czas i pieniądze na roboty ciesielskie. W rezultacie możesz uzyskać wygodne pomieszczenia, z wysokimi ściankami kolankowymi, które znacznie ułatwią aranżację pomieszczeń, sprawią, że skosy będą mniej uciążliwe, a powierzchnia poddasza większa. Konsekwencją takiego podniesienia miejsca oparcia dachu będzie nie tylko podwyższenie domu, ale także zmiana proporcji dachu i ścian. Tu względy użytkowe walczą z estetycznymi, dlatego podnosząc ściankę kolankową, warto zachować umiar albo porzucić koncepcję poddasza i zdecydować się na dobudowanie pełnego piętra. Podniesienie dachu wymaga wzmocnienia nadmurowanych ścianek, na których będzie on oparty.
