Przebudowa starego domu i jego termomodernizacja. Zobacz, jak przebiega remont polączony z rozbudową
Marzeniem wielu osób mieszkających w starych, małych i zimnych domach jest zwiększenie ich powierzchni i jednocześnie zmniejszenie kosztów utrzymania. Poznaj historię rozbudowy takiego domu i zobacz, w jaki sposób przeprowadzono jego termomodernizację.
Autor: atelier15.pl
Ten dom dwa lata temu poddano termomodernizacji i powiększono o kilkadziesiąt metrów użytkowych, podwyższając drugą kondygnację
Dom, który przebudowano, znajduje się w zwartej, gęstej zabudowie, w otoczeniu starych drzew owocowych. Zwiększają one zacienienie i w sezonie grzewczym ograniczają nagrzewanie budynku promieniowaniem słonecznym. Przez piwnicę przechodzi tranzyt rur ciepłowniczych, których straty ciepła udało się wykorzystać, co przyniosło nadspodziewanie duże korzyści. Częściowe ocieplenie ścian piwnicy oraz podłogi na gruncie, włączenie jej do szczelnej, ogrzewanej i wentylowanej mechanicznie kubatury zapewniło korzystniejszy rozkład temperatury w domu i oszczędności na ogrzewaniu. Obecnie koszty ogrzewania, mimo nieuniknionych w przypadku ograniczonego budżetu kompromisów i strat ciepła wynikających z niezakończenia niektórych istotnych dla energochłonności budynku prac, są porównywalne z tymi w wolno stojącym budynku pasywnym. Obliczeniowe zapotrzebowanie na ciepło do ogrzania, bez uwzględnienia nietypowych źródeł ciepła, klasyfikuje ten dom jako dobry budynek niskoenergetyczny. Symbioza z miejską siecią ciepłowniczą wzniosła go na wyżyny energooszczędności.
Cele i założenia
Dom był zbyt mały i w ramach istniejącej kubatury nie spełniał potrzeb rodziny. Zły stan dachu wymuszał z kolei jego pilny i kosztowny remont. W końcu po porównaniu poszczególnych wariantów pod kątem efektywności energetycznej i możliwości uzyskania dodatkowej powierzchni użytkowej zdecydowano się zmienić kształt dachu i podwyższyć drugą kondygnację, docieplić ściany zewnętrzne oraz piwnicę, wymienić okna, uszczelnić stare drzwi, a także zastąpić wentylację grawitacyjną instalacją mechaniczną z rekuperatorem. Zagospodarowano też ciepło pochodzące z rur ciepłowniczych biegnących przez piwnicę domu. Inwestorom zależało nie tylko na zwiększeniu powierzchni mieszkalnej, ale także na dobrej i racjonalnej ekonomicznie termomodernizacji, która zapewniłaby ciepło w domu i niskie koszty utrzymania. Budżet był ograniczony, dlatego ważne było jak najlepsze zaadaptowanie starych elementów domu i dodanie nowych tak, aby zapewnić odpowiedni standard energetyczny.
Nadbudowa, czyli nowy dach
Zaprojektowano nową, lekką kratownicową konstrukcję dachu, dzięki której uzyskano dodatkowe metry kwadratowe na poddaszu. Projekt zakładał takie jej wykonanie, aby podczas budowy jak najlepiej ochronić istniejące wrażliwe na wilgoć elementy budynku – drewniane stropy i słabe, stare tynki. Nowy dach został zbudowany nad starym i pod jego osłoną można było ostrożnie zdemontować starą więźbę. Ramowa konstrukcja z klejonych kratownic drewnianych wymagała niewielkiej ilości materiału. Cienkie przekroje desek ograniczyły mostki termiczne. Przybite do nowej kratownicy wewnętrzne poszycie z płyt OSB usztywniło konstrukcję. Dzięki wykorzystaniu poszycia jako elementu gotowego wykończenia wnętrza uzyskano dodatkowe oszczędności w budżecie. Uszczelnienie styków umożliwiło wykorzystanie płyt jako paroizolacji i zapewniło skuteczną szczelność połaci. Jętki nowego dachu wykorzystano do przygotowania konstrukcji antresoli. Podwieszenie poszycia z płyt OSB od spodu jętek i izolowanie stropodachu na płaskiej powierzchni byłoby tańsze, jednak antresole we wszystkich trzech sypialniach stanowią dodatkową, użyteczną powierzchnię pomocniczą.
Izolacja z celulozy, styropianu i polistyrenu ekstrudowanego
Do ocieplenia ścian poddasza i dachu użyto nadmuchiwanej wełny z włókien celulozowych. Włókna celulozowe są w procesie produkcji impregnowane solą boru, co zapewnia ochronę zarówno izolacji, jak i otulonej nią konstrukcji drewnianej przed ogniem i korozją biologiczną. Izolacyjność wełny z włókien celulozowych jest zbliżona do izolacyjności wełny mineralnej. Ściany parteru ocieplone są metodą lekką mokrą – styropianem grubości 20 cm. Aby skutecznie ocieplić piwnicę, należało ją pogłębić i warstwy podłogi na gruncie uzupełnić o izolację przeciwwilgociową oraz termiczną (polistyrenem ekstrudowanym o grubości 8 cm). Również polistyrenem ekstrudowanym (o grubości 10 cm) ocieplono część ściany piwnicy (na 35% obwodu). Zaizolowanie termiczne pozostałej części ścian piwnicy planowane jest w przyszłości.
Szczelnie od wewnątrz
Po przebudowie dom jest wentylowany mechanicznie. Elementem niezbędnym do uzyskania dobrej efektywności energetycznej budynku wentylowanego w taki sposób jest szczelność powietrzna. W przypadku przebudowy jest to szczególnie trudne wyzwanie. Na poddaszu szczelność zapewniły zastosowane jako element poszycia płyty OSB. Na parterze zaplanowano wykorzystanie jako warstwy powietrznoszczelnej starego tynku zewnętrznego. Wymagało to jego naprawy i uzupełnienia ubytków, a następnie szczelnego połączenia go z warstwą powietrznoszczelną poddasza, czyli płytami OSB. Uzyskano to dzięki pasowi folii paroizolacyjnej położonej pod podwalinę konstrukcji, który następnie przyklejono do płyt OSB oraz zewnętrznego starego tynku ścian parteru. Ocieplenie i szczelność posadzki piwnicy utrudniały mała wysokość pomieszczeń i stan fundamentów. Również wspólna ściana z sąsiadem wymagała wykonania kompletnej, nieprzerwanej warstwy tynku, a następnie szczelnego, elastycznego połączenia z poszyciem wewnętrznym poddasza.
Ciepłe okna
Wszystkie okna na parterze są nowe – drewniane z potrójnym szkleniem i ciepłą ramką typu Swiss Spacer o współczynniku Ug = 0,5 W/(m2.K). Są ciepło i szczelnie zamontowane dzięki skrzynkom z OSB zaprojektowanym wokół otworów. Okno wychodzące na południowy zachód i otwierające pokój dzienny na ogród zostało powiększone do w ymiarów 240 x 230 cm. Zamontowane są w nim drzwi balkonowe i witryna. Nieotwieralne okno typu witryna (fiks) mające stałe przeszklenie jest dzięki mniejszej powierzchni ram i większej powierzchni szkła cieplejsze i tańsze (w porównaniu z oknem otwieranym zamontowanym w otworze o takich samych wymiarach). W ogrzewanej piwnicy znalazły się ciepłe i szczelne okna z PCW, również o potrójnym szkleniu i z ciepłą ramką.
Dopasowane ogrzewanie
Budynek był i jest ogrzewany ciepłem z elektrociepłowni. Stary jednofunkcyjny węzeł grzewczy został wymieniony na nowy zapewniający również zaopatrzenie w ciepłą wodę. Przed przebudową woda była podgrzewana w podgrzewaczach elektrycznych. Na nową, uproszczoną instalację składają się dwa grzejniki konwektorowe – mały w holu wejściowym i większy w salonie – oraz grzejniki łazienkowe na obu kondygnacjach. Zachowany grzejnik w nieizolowanej dobudówce zapewnia dodatnią temperaturę w tym małym pomieszczeniu. Po pierwszym sezonie grzewczym ogrzewanie okazało się wystarczające, a grzejnik w salonie wręcz zbyteczny. Włączane są jedynie grzejniki łazienkowe i grzejnik w przedpokoju. Zapewniają one komfortową dla mieszkańców temperaturę co najmniej 21-22°C na parterze i około 1°C mniej na poddaszu.
Wentylacja z rekuperatorem
Wentylację grawitacyjną zastąpiono prostą instalacją wentylacji mechanicznej z rekuperatorem. Umieszczono go w piwnicy, która była i niestety nadal jest najcieplejszym pomieszczeniem w budynku. Tranzyt rur elektrociepłowni przechodzący przez pomieszczenie oraz straty ciepła na węźle grzewczym powodują, że temperatura tej części domu w sezonie grzewczym wynosi 24-25ºC. Zasada działania rekuperatora, czyli odzyskiwanie ciepła, ma tutaj podwójne zastosowanie. Świeże powietrze do wentylacji czerpane jest bezpośrednio z zewnątrz i przez bardzo ciepłe pomieszczenie piwnicy doprowadzane do rekuperatora. Rekuperator nie jest zaizolowany, dzięki czemu część tego nadmiarowego ciepła dociera wraz z ogrzanym powietrzem do pomieszczeń mieszkalnych.
