Wzór wniosku: pozwolenie na budowę

Po pobrania: wzór wniosku o pozwolenie na budowę. Sprawdź, jak wypełnić wniosek o uzyskanie pozwolenia na budowę i jak go złożyć do odpowiedniego organu w określonym przepisami terminie. Wyjaśniamy, jak to zrobić, by nie narazić się na odrzucenie bądź konieczność uzupełnienia wniosku.

Spis treści

1. Kiedy musimy uzyskać pozwolenie na budowę?
2. Kiedy wystarczy nam zgłoszenie budowy?
3. Kiedy nie potrzebujemy ani pozwolenia, ani zgłoszenia?
4. Gdzie złożyć wniosek o pozwolenie na budowę?
5. Co w projekcie budowlanym?
6. Kiedy potrzebne są warunki zabudowy?
7. Kto może być pełnomocnikiem inwestora?
8. Jakie załączniki do wniosku o pozwolenie na budowę?
9. Jaka opłata skarbowa za pozwolenie na budowę domu?
10. Pozwolenie na rozbiórkę obiektu
11. Pozwolenie na budowę w orzecznictwie

Co do zasady realizacja inwestycji budowlanej wymaga uzyskania pozwolenia na budowę. Przepisy prawa budowlanego dopuszczają jednak pewne wyjątki w tym zakresie (są one wymienione w art. 29 Ustawy - Prawo budowlane, dalej upb). Chodzi tu o przypadki, kiedy do rozpoczęcia budowy wystarczające będzie samo jej zgłoszenie, a także takie, gdy nie będzie konieczne ani pozwolenie na budowę, ani jej zgłaszanie.

Kiedy musimy uzyskać pozwolenie na budowę?

Pozwolenie na budowę musimy uzyskać zawsze, gdy nasza inwestycja:

• nie została wymieniona w art. 29 upb, lub
• wymaga przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko bądź przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar Natura 2000, lub
• ma być wykonywana przy obiekcie wpisanym do rejestru zabytków. Informację o tym, czy obiekt wpisany jest do rejestru zabytków, znajdziemy w urzędzie, do którego składamy zgłoszenie, lub u konserwatora zabytków.

Uwaga! Jeśli obiekty lub roboty budowlane wymienione w art. 29 ust. 1-4 upb wykonywane będą na obszarze wpisanym do rejestru zabytków, możemy je realizować na podstawie zgłoszenia budowy lub robót budowlanych. W takim przypadku, do zgłoszenia powinniśmy dołączyć pozwolenie właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków wydane na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

Kiedy wystarczy nam zgłoszenie budowy?

Inwestycje budowlane, które możemy zrealizować po złożeniu samego zgłoszenia budowy albo robót budowlanych wymienione są w art. 29 ust. 1 i ust. 3 upb). Szczegółowo piszemy na ten temat w artykule dotyczącym zgłoszenia budowy.

Jeśli chcemy, możemy złożyć wniosek o pozwolenie na budowę zamiast zgłoszenia budowy lub robót budowlanych. Nie musimy przy tym podawać powodu swojej decyzji. Do wniosku o pozwolenie na budowę dołączamy odpowiednie dokumenty wymienione w art. 33 ust. 2 upb.

Kiedy nie potrzebujemy ani pozwolenia, ani zgłoszenia?

Przepisy prawa budowlanego dopuszczają też w pewnych sytuacjach realizację inwestycji budowlanej bez konieczności uzyskiwania pozwolenia na budowę i bez zgłaszania budowy. Chodzi tu o przedsięwzięcia wymienione w art. 29 ust. 2 i ust. 4 upb.

Gdzie złożyć wniosek o pozwolenie na budowę?

Organem administracji architektoniczno-budowlanej właściwym do wydania pozwolenia na budowę jest, zgodnie z art. 82 ust. 1 i 2 upb, starosta, z wyjątkiem spraw dotyczących obiektów i robót budowlanych:

1. zastrzeżonych w art. 82 ust. 3 upb do właściwości wojewody,
2. zakładów górniczych, należących do właściwości organów administracji architektoniczno-bu­dowlanej w dziedzinie górnictwa (art. 89a).

Oznacza to, że w siedzibie tego organu powinniśmy złożyć nasz wniosek o pozwolenie na budowę. Tam też załatwiać będziemy wszelkie dodatkowe formalności związane z pozwoleniem na budowę. Chodzi tu przede wszystkim o ewentualne uzupełnienia wniosku bądź załączników do wniosku (jeśli zajdzie taka konieczność), odroczenia określonych ustawowo terminów na doręczenie odpowiednich dokumentów, odwołania od decyzji w sprawie pozwolenia na budowę (w przypadku odmowy udzielenia pozwolenia) itp.

Co ważne, wniosek o pozwolenie na budowę możemy złożyć online w serwisie e-budownictwo.gunb.gov.pl (podpisujemy wówczas wniosek profilem zaufanym).

Co w projekcie budowlanym?

Zakres i forma projektu budowlanego została określona w przepisach upb oraz rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 11 września 2020 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz.U. z 2020 r. poz. 1609). Składa się on z 3 części: projektu zagospodarowania działki, projektu architektoniczno-budowlanego i projektu technicznego. Sporządza się go w 3 egzemplarzach.

Przepisy nie ograniczają zakresu opracowań projektowych w stadiach poprzedzających opracowanie projektu budowlanego, wykonywanych równocześnie oraz na potrzeby związane z wykonywaniem robót budowlanych (np. projekt koncepcyjny, technologiczny, wykonawczy, wnętrz). Oznacza to, że zakres i forma naszego projektu muszą spełniać warunki wynikające z celu, któremu mają służyć. Projekt budowlany nie ogranicza natomiast zakresu dokumentacji wynikającej z potrzeb budowy, tj. jej specyfiki i charakteru obiektu oraz stopnia skomplikowania robót budowlanych.

W przepisach Ustawy - Prawo budowlane nie wyjaśniono, co należy rozumieć pod pojęciem „projektu typowego”, czy „projektu powtarzalnego” ani też, czym są tzw. fazy projektowe (projekt wstępny i inne).

Kwestia tzw. gotowych projektów ma w ostatnim czasie bardzo istotne znaczenie w związku z coraz bardziej popularną praktyką kupowania różnych fabrycznie produkowanych gotowych obiektów budowlanych. W takim przypadku musimy dysponować projektem budowlanym, aby uzyskać wymagane prawem pozwolenie na budowę obiektu na określonej działce. W ustawie - Prawo budowlane występuje bowiem pojęcie projektu budowlanego dotyczącego konkretnego obiektu budowlanego (art. 34 upb) zlokalizowanego w określonym miejscu. Aby uzyskać pozwolenie na budowę, a także rozpocząć i prowadzić roboty budowlane musimy opracować i przedstawić projekt budowlany. Projekt budowlany jest więc ściśle związany z realizowanym obiektem budowlanym i jego lokalizacją oraz decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu albo decyzją o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.

Ustawa Prawo budowlane wymaga, aby za każdy projekt budowlany, stanowiący podstawę do wydania pozwolenia na budowę, był odpowiedzialny projektant konkretnego obiektu budowlanego. Gotowy projekt nabywany w handlu nie odnosi się do konkretnej lokalizacji i choć ma autora, nie można go jednak utożsamiać z projektantem obiektu budowlanego, którego prawa i obowiązki określają przepisy upb. W takiej sytuacji mogą powstać pewne wątpliwości związane ze stosowaniem ustawy.

Powinniśmy zatem dopilnować, aby projektant sporządzający projekt budowlany konkretnego obiektu budowlanego o określonej lokalizacji, którego częścią mają być „gotowe" projekty architektoniczno-budowlany i techniczny:

1. naniósł na „gotowym” projekcie kolorem i trwałą techniką graficzną ewentualne zmiany adaptacyjne, rysunkowe i tekstowe,
2. wykreślił bądź usunął z „gotowego" projektu części niewykorzystane w projektach architektoniczno-budowlanym i technicznym obiektu,
3. nadał nową, jednolitą numerację aktualnym stronom (i rysunkom) adaptowanego „gotowego" projektu, biorąc pod uwagę całość materiału składającego się na projekt budowlany obiektu, w rozumieniu art. 34 ust. 3 upb,
4. zapewnił sprawdzenie projektu budowlanego, zgodnie z art. 20 ust. 2 upb,
5. zaopatrzył zaadaptowany „gotowy" projekt” swym podpisem i datą, z podaniem rodzaju i numeru posiadanych uprawnień budowlanych.

Projektant, który dokonuje włączenia „gotowego" projektu - jako projektu architektoniczno-budowlanego - do projektu budowlanego konkretnego obiektu o określonej lokalizacji jest uważany za projektanta tego obiektu w rozumieniu art. 20 upb, ze wszystkimi wynikającymi z upb uprawnieniami i obowiązkami oraz odpowiedzialnością za projekt włącznie. W szczególności ponosi on odpowiedzialność za przekroczenie przepisów Ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 2509). Tzw. gotowy projekt jest opracowaniem podlegającym prawu autorskiemu. Aby możliwa była jego adaptacja, powinien on zawierać:

1. imię i nazwisko autora (autorów) „gotowego" projektu, jego (ich) podpis, specjalność i numer uprawnień budowlanych oraz datę sporządzenia,
2. informacje identyfikujące posiadacza praw majątkowych, względnie licencję do projektu "gotowego” stanowiącą podstawę do jego rozpowszechniania,
3. zgodę autora projektu na wprowadzenie przez projektanta obiektu zmian adaptacyjnych oraz określony przez autora dopuszczalny zakres tych zmian.

W „gotowym" projekcie należy także zamieścić informacje użyteczne dla projektanta dokonującego adaptacji oraz wskazówki dla nabywcy o sposobie wykorzystania go do celów inwestycyjnych.

Kiedy potrzebne są warunki zabudowy?

Stosownie do art. 33 ust. 2 pkt 3 upb do wniosku o pozwolenie na budowę powinniśmy dołączyć decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeżeli jest wymagana zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (czyli gdy dla danego terenu nie ma obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego).

Jeśli zatem zamierzamy przystąpić do realizacji inwestycji, co do której jest wymagane uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w pierwszej kolejności powinniśmy wystąpić o wydanie takiej decyzji do właściwego miejscowo organu administracji publicznej (wójta, burmistrza lub prezydenta miasta), a następnie dołączyć ją do wniosku o pozwolenie na budowę. Decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu stanowi bowiem rodzaj promesy uprawniającej podmiot, na rzecz którego została wydana, do wystąpienia o pozwolenie na budowę.

Jeśli na naszą rzecz wydano wcześniej decyzję o warunkach zabudowy, uzyskanie pozwolenia na budowę powoduje, że organ, który je wydał, ma obowiązek stwierdzenia wygaśnięcia pozostałych decyzji o warunkach zabudowy wydanych w odniesieniu do tej samej nieruchomości (art. 65 ust. 1 pkt 1 Ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym; tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 977.; dalej: upzp). Prawidłowemu stosowaniu tego przepisu służy obowiązek niezwłocznego przesyłania decyzji o pozwoleniu na budowę organowi, który wydał decyzję o warunkach zabudowy (art. 66 ust. 1 upzp).

W przypadku gdy pozwolenie na budowę dotyczy zamierzenia budowlanego obejmującego więcej niż jeden obiekt budowlany i podlegającego etapowaniu, również dołączona do wniosku decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu powinna dotyczyć całego zamierzenia budowlanego. Oznacza to, że w takim przypadku, zgodnie z art. 33 ust. 1 upb, mamy obowiązek przedstawić projekt zagospodarowania terenu dla całego zamierzenia budowlanego. Sporządzenie tego projektu musi nastąpić z uwzględnieniem ustaleń zawartych w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, którą dołączamy do wniosku o pozwolenie na budowę powinna być ostateczna. Ostateczność tej decyzji potwierdza organ, który ją wydał, lub osoba przez niego upoważniona przez umieszczenie na niej stosownej adnotacji.

Z art. 55 i 64 ust. 1 upzp wynika, że ustalone w decyzji warunki zabudowy i zagospodarowania terenu wiążą organ wydający pozwolenie na budowę. Oznacza to, że organ prowadzący postępowanie w sprawie pozwolenia na budowę nie tylko nie ma obowiązku badania po raz drugi dopuszczalności zmiany zagospodarowania terenu oraz warunków i zasad, na jakich to następuje, ale także nie wolno mu tego badać. Nie wolno mu także postąpić wbrew ustaleniom tych decyzji. Zadaniem organu właściwego w sprawach wydawania pozwoleń na budowę nie jest już kontrola poprawności proponowanych rozwiązań przestrzennych. Organ ten koncentruje się na wymogach określonych w przepisach upb i zgodności prac bezpośrednio związanych z robotami budowlanymi z przepisami upb oraz aktów wykonawczych. Nie oznacza to jednak, że organ nie może odmówić wydania pozwolenia na budowę w przypadku wykazania sprzeczności z innymi przepisami prawa. Wynika z tego, że projektant przygotowujący nasz projekt budowlany ma obowiązek zapewnić, że będzie on spełniać wymagania określone w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Kto może być pełnomocnikiem inwestora?

Będąc inwestorem, mamy prawo działać w postępowaniu administracyjnym (a takim postępowaniem jest właśnie postępowanie w sprawie udzielenia pozwolenia na budowę) przez pełnomocnika, chyba że charakter czynności wymaga naszego osobistego działania. Pełnomocnikiem takim może być osoba fizyczna posiadająca zdolność do czynności prawnych. Zdolność do czynności prawnych stron ocenia się wg przepisów prawa cywilnego. Rozumie się przez nią zdolność do tego, aby za pomocą określonych czynności prawnych nabywać prawa i zaciągać zobowiązania.

Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie lub zgłoszone do protokołu. Do wniosku o pozwolenie na budowę powinniśmy dołączyć oryginał lub urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa. Jeśli ustanowiliśmy w tym celu adwokata lub radcę prawnego, może on sam uwierzytelnić odpis takiego pełnomocnictwa. W sprawach mniejszej wagi dopuszczalne jest tzw. domniemane pełnomocnictwo, o którym mowa w art. 33 § 4 Ustawy z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz.U. z 2023 r. poz. 775 ze zm.; dalej: kpa). Polega ono na tym, że organ prowadzący postępowanie może nie żądać pisemnego pełnomocnictwa, gdy w naszym imieniu występuje członek najbliższej rodziny lub domownik, a nie ma wątpliwości co do istnienia i zakresu upoważnienia do występowania w imieniu strony. W przeciwnym razie brak pisemnego pełnomocnictwa sprawi, że zostaniemy wezwani do usunięcia braku w terminie 7 dni z pouczeniem, że nieusunięcie go spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania (art. 64 § 2 kpa).

Jeśli ustanowimy pełnomocnika do działania w naszym imieniu, organ administracji będzie miał obowiązek zapewnić mu czynny udział w postępowaniu i doręczyć decyzję. Nie oznacza to jednak, że na pełnomocnika nasze przechodzą prawa lub obowiązki ustanowione w prawie materialnym. Adresatem praw i obowiązków wynikających z decyzji możemy być wyłącznie my (tj. inwestor).

Jakie załączniki do wniosku o pozwolenie na budowę?

Zgodnie z art. 33 ust. 2 upb do wniosku o pozwolenie na budowę należy dołączyć następujące dokumenty:

• projekt zagospodarowania działki lub terenu oraz projekt architektoniczno--budowlany w postaci papierowej (w 3 egzemplarzach) albo elektronicznej – wraz z opiniami, uzgodnieniami, pozwoleniami i innymi dokumentami, których obowiązek dołączenia wynika z przepisów odrębnych ustaw, lub kopiami tych opinii, uzgodnień, pozwoleń i innych dokumentów;
• oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane;
• decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeżeli jest ona wymagana zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym;
• pozwolenia, o których mowa w art. 23 ust. 1 i art. 26 ust. 1, oraz decyzję, o której mowa w art. 27 ust. 1 Ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich RP i administracji morskiej, jeżeli są one wymagane;
• w przypadku obiektów zakładów górniczych oraz obiektów usytuowanych na terenach zamkniętych i terenach, o których mowa w art. 82 ust. 3 pkt 1, postanowienie o uzgodnieniu z organem administracji architektoniczno-budowlanej, o którym mowa w art. 82 ust. 2, projektowanych rozwiązań w zakresie: a) linii zabudowy oraz elewacji obiektów budowlanych projektowanych od strony dróg, ulic, placów i innych miejsc publicznych, b) przebiegu i charakterystyki technicznej dróg, linii komunikacyjnych oraz sieci uzbrojenia terenu, wyprowadzonych poza granice terenu zamkniętego, portów morskich i przystani morskich, a także podłączeń tych obiektów do sieci użytku publicznego;
• w przypadku drogi lub jej odcinka, o których mowa w art. 24ga ust. 1 pkt 1 i 2 Ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych: a) wynik audytu bezpieczeństwa ruchu drogowego, o którym mowa w art. 24l ust. 1 Ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, b) uzasadnienie zarządcy drogi, o którym mowa w art. 24l ust. 4 Ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych;
• w przypadku drogi krajowej lub jej odcinka innych niż wymienione w art. 24ga ust. 1 pkt 1 i 2 Ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych albo drogi wojewódzkiej lub jej odcinka należy ponadto przedstawić: a) wynik audytu bezpieczeństwa ruchu drogowego, o którym mowa w art. 24l ust. 1 Ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, a także uzasadnienie zarządcy drogi, o którym mowa w art. 24l ust. 4 tej ustawy, albo b) oświadczenie zarządcy drogi, że nie ubiega się i nie będzie się ubiegał o dofinansowanie zamierzenia budowlanego z budżetu Unii Europejskiej;
• umowę urbanistyczną, jeżeli jej zawarcie jest wymagane zgodnie z miejscowym planem rewitalizacji;
• w przypadku instalacji radiokomunikacyjnych – oświadczenie projektanta, posiadającego uprawnienia budowlane do projektowania w specjalności, o której mowa w art. 14 ust. 1 pkt 2 lub 4 lit. a, że instalacja radiokomunikacyjna nie spełnia warunków, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 60 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko;
• w przypadku obiektu budowlanego, w którym przewidywane jest wykorzystywanie ciepła na potrzeby ogrzewania lub podgrzewania ciepłej wody użytkowej – oświadczenie projektanta posiadającego uprawnienia budowlane w specjalności, o której mowa w art. 14 ust. 1 pkt 4 lit. b, dotyczące możliwości podłączenia projektowanego obiektu budowlanego do istniejącej sieci ciepłowniczej, zgodnie z warunkami określonymi w art. 7b Ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne, złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia wynikającej z art. 233 § 6 Ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny; składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli o następującej treści: „Jestem świadomy(-ma) odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”; klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń;
• w przypadku zamierzenia budowlanego, poprzedzonego decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach wydaną w postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa – załącznik graficzny określający przewidywany teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie, oraz przewidywany obszar, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie, o ile dołączenie tego załącznika było wymagane przez przepisy obowiązujące w dniu złożenia wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, w szczególności mapę, o której mowa w art. 74 ust. 1 pkt 3a Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.

Jaka opłata skarbowa za pozwolenie na budowę domu?

Pozwolenie na budowę dotyczące budownictwa mieszkaniowego jest zwolnione z opłaty skarbowej. W przypadku wydania pozwolenia na budowę budynku o funkcji mieszanej, przy obliczaniu opłaty skarbowej nie uwzględnia się powierzchni mieszkalnej tego budynku (za powierzchnię przeznaczoną pod działalność gospodarczą inną niż rolnicza lub leśna opłata wynosi 1 zł/m², nie więcej niż 539 zł).

W przypadku wydawania pozwolenia na budowę obejmującego więcej niż jeden obiekt budowlany wymieniony powyżej, opłatę skarbową pobiera się od każdego obiektu odrębnie.

Pozwolenie na rozbiórkę obiektu

Ponieważ roboty budowlane polegające na rozbiórce obiektów budowlanych mają inny charakter niż roboty polegające na budowie obiektu, przepisy odrębnie i odmiennie określają wykaz załączników do pozwolenia na rozbiórkę. Oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością zastępuje tu zgoda właściciela obiektu (art. 30b upb). Nie wymaga ona szczególnej formy, aby można ją było jednak dołączyć do wniosku, powinna być udzielona w formie pisemnej.

Zawsze gdy występujemy z wnioskiem o rozbiórkę obiektu budowlanego powinniśmy dołączyć do niego szkic usytuowania obiektu, opis zakresu i sposobu prowadzenia robót rozbiórkowych oraz opis sposobu zapewnienia bezpieczeństwa ludzi i mienia oraz wymagane przepisami szczególnymi pozwolenia, uzgodnienia, opinie innych organów, a także inne dokumenty (nie dotyczy to uzgodnienia i opinii uzyskiwanych w ramach oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko albo oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000) oraz w zależności od potrzeb, projekt rozbiórki obiektu.

Organ zażąda od nas załączenia projektu rozbiórki zawsze w przypadku szczególnie skomplikowanej konstrukcji obiektu budowlanego, wymagającej zastosowania szczególnych metod rozbiórki zapewniających bezpieczeństwo ludzi i mienia. Konieczność załączenia projektu rozbiórki jest więc uzależniona od potrzeb wynikających ze względów technicznych, a nie od uznania organu administracji architektoniczno-budowlanej.

Pozwolenie na budowę w orzecznictwie

Jeżeli nieruchomość stanowi współwłasność kilku osób, a tylko jeden ze współwłaścicieli ubiega się o udzielenie pozwolenia na budowę, niedopuszczalne jest wydanie decyzji na rzecz wszystkich współwłaścicieli. Pozwolenie na budowę może być udzielone tylko tej osobie, która wystąpiła z wnioskiem o jego wydanie, po przedstawieniu przez wnioskodawcę dowodu, że pozostali współwłaściciele wyrażają na to zgodę. Decyzja w zakresie rozstrzygnięcia o pozwoleniu na budowę dla osób, które z wnioskiem nie wystąpiły, byłaby bowiem przez organ wydana z urzędu. Przepisy upb stanowiące materialnoprawną podstawę rozstrzygnięcia w sprawie, nie przewidują natomiast możliwości wydania pozwolenia na budowę przez organ z urzędu, tj. bez wniosku podmiotu zainteresowanego realizacją inwestycji.

Wyrok NSA z 17 sierpnia 1998 r., IV SA 585/96, Wspólnota 1998, Nr 48, s. 27

Spółka prawa cywilnego nie ma osobowości prawnej, ani zdolności prawnej także w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej (uchw. SN z 31.3.1993 r. III CZP 176/92, OSNC z 1993 r. Nr 10, poz.171; uchw. SN z 26.1.1996 r. III CZP 111/95, OSNC z 1996, Nr 5, poz.63). Spółka cywilna nie jest więc podmiotem prawnym odrębnym od wspólników, lecz jest wielostronnym stosunkiem zobowiązaniowym łączącym wspólników (wyr. SN z 28.10.2003 r., I CK 201/02, Legalis).

Przepis art. 860 § 1 Kodeksu cywilnego stanowi, że przez zawartą umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego, działając w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Odróżnić zatem należy wspólników spółki cywilnej będących odrębnymi przedsiębiorcami, spółkę cywilną będącą stosunkiem zobowiązaniowym łączącym wspólników oraz przedsiębiorstwo prowadzone przez wspólników w ramach realizacji wspólnego celu gospodarczego określonego w umowie spółki. A zatem spółka cywilna będąc stosunkiem zobowiązaniowym, a nie podmiotem praw i obowiązków, nie może uzyskać pozwolenia na budowę.

Powyższego wniosku nie zmienia fakt, iż przepisy różnych ustaw regulujących działalność gospodarczą, podatki, statystykę przewidują w odniesieniu do spółki cywilnej szczególne uregulowania. Jak podkreślono bowiem w uchw. NSA z 26.11.2001 r., OPK 19/01 (ONSA 2002, Nr 2, poz. 68), utrwalone jest stanowisko, że zdolność administracyjna jest pojmowana szeroko i nie pokrywa się z podmiotowością prawną w innych dziedzinach prawa. Wynika to z różnorodności prawnej spraw, które mogą być rozstrzygane w postępowaniu administracyjnym. Jeżeli prawo materialne daje określonemu podmiotowi podstawę do wykazania w danym postępowaniu jego interesu prawnego lub obowiązku, to przesądza o jego przymiocie jako strony tego postępowania.

Takich szczególnych uregulowań uprawniających spółkę cywilną do uzyskania pozwolenia na budowę, jak trafnie wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, nie zawierają jednak przepisy Prawa budowlanego. Zgodnie z art. 32 ust. 4 pkt 2 upb, pozwolenie na budowę może zostać wydane wyłącznie temu, kto w szczególności złożył oświadczenie, pod rygorem odpowiedzialności karnej, o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.

Z wnioskiem o zatwierdzenie projektu budowlanego i wydanie pozwolenia na budowę budynków mieszkalnych mogli zatem wystąpić będący współwłaścicielami tej nieruchomości wspólnicy spółki cywilnej.

Wyrok NSA z 3 czerwca 2008 r., II OSK 601/07, Legalis

W zakresie uzgodnienia przez inwestora projektu budowlanego pod względem wymagań sanitarnych nie stosuje się trybu przewidzianego w art. 106 § 1-6 kpa. Ten tryb współdziałania organów musi wynikać z wyraźnego przepisu prawa materialnego, uzależniającego wydanie merytorycznej decyzji od zajęcia stanowiska przez organ współdziałający w drodze postanowienia, a procedowanie przez organy odbywa się w ramach konkretnej, zawisłej już przed organem załatwiającym sprawy.

Wyrok NSA z 21 września 1999 r., II SA/Ka 1913/97, Wok. 2000, Nr 6, s. 36

(…) art. 32 ust. 4a upb stanowi, iż: „nie wydaje się pozwolenia na budowę w przypadku rozpoczęcia robót budowlanych z naruszeniem art. 28 ust. 1”. Przepis ten zawiera negatywną przesłankę, wykluczającą wydanie decyzji pozwalającej na budowę. Tak więc w przypadku stwierdzenia wymienionych w tym przepisie okoliczności, organ winien odmówić wydania pozwolenia na budowę. Zawarta w ust. 4a art. 32 upb nowa regulacja prawna, powoduje bowiem, że wystąpienie określonej w tym przepisie negatywnej przesłanki nie czyni bezprzedmiotowym wszczętego wnioskiem inwestora postępowania w sprawie wydania pozwolenia na budowę a jedynie stanowi o braku podstaw do jego uwzględnienia, czyniąc koniecznym wydanie merytorycznego rozstrzygnięcia.

Wyrok NSA z 1 lutego 2007 r., II OSK 279/06, Legalis

Obowiązek przedłożenia projektu zagospodarowania terenu dla całego zamierzenia inwestycyjnego ma charakter bezwzględny. Wynika to wprost z treści art. 33 ust. 1 upb. Załączenie do wniosku o pozwolenie na budowę projektu zagospodarowania terenu dla całego zamierzenia budowlanego, w którym nie przewidziano obiektów, będących przedmiotem wniosku, nie jest równoznaczne z wypełnieniem obowiązku przedłożenia takiego projektu.

Wyrok NSA z 1 października 2010 r., II OSK 1528/09, Legalis

Jakkolwiek uczestnikami procesu budowlanego są: inwestor, inspektor nadzoru inwestorskiego, projektant, kierownik budowy lub kierownik robót to wyłącznie inwestor jest jedynym uczestnikiem procesu budowlanego, który jest stroną postępowania administracyjnego zmierzającego do wydania pozwolenia na budowę.

Wyrok NSA z 22 października 2010 r., II OSK 1655/09, Legalis

Inwestor powinien przedstawić oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane dla wszystkich działek objętych projektem zagospodarowania terenu, czyli dla całego zamierzenia budowlanego, gdyż to może stanowić jakąś gwarancję realizacji tego, co zostało objęte decyzją o warunkach zabudowy. Skoro inwestor może uzyskać zatwierdzenie projektu budowlanego i pozwolenie na budowę jednego obiektu („wybranych obiektów lub zespołu obiektów”), jednak musi przedstawić w takim przypadku projekt zagospodarowania działki lub terenu dla całego zamierzenia budowlanego, to należy rozumieć, że wydanie pozwolenia na budowę w takiej sytuacji, stanowi jednocześnie „zatwierdzenie” przedstawionego projektu zagospodarowania działki lub terenu. Aby całe zamierzenie budowlane w kształcie przedstawionym w projekcie zagospodarowania działki lub terenu, mogło być zrealizowane, inwestor w tym momencie powinien już posiadać prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, co stwarza realne podstawy do uzyskania pozwoleń na budowę dla pozostałych obiektów planowanych do realizacji w następnych etapach. W przeciwnym razie brak by było jakichkolwiek gwarancji, że inwestor w przyszłości będzie realizował inne obiekty, które były zaplanowane w decyzji o warunkach zabudowy i dlatego taka decyzja została wydana, w przekonaniu, że mają być zrealizowane wszystkie obiekty, a nie tylko niektóre, dowolnie wybrane przez inwestora.

Wyrok NSA z 4 sierpnia 2011 r., II OSK 2339/10, Legalis

Przepis art. 33 ust. 1 zd. 1 upb zawiera zasadę, iż pozwolenie na budowę dotyczy całego zamierzenia budowlanego. Od zasady tej są jednak wyjątki, o czym świadczy dalsza część tego przepisu. Za wyjątki należy też uznać sposób realizacji przyłączy, regulowany przepisem art. 29a upb dodanym ustawą z 28.7.2005 r. o zmianie ustawy - Prawo budowlane i zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 163, poz. 1364). Celem tego, nowego przepisu było ułatwienie realizacji procesu inwestycyjnego i zwolnienie z reglamentacji administracyjno-prawnej wykonywania wszystkich wymienionych w art. 29 ust.1 pkt 20 przyłączy. Zgodnie z przepisem art. 29a budowa przyłączy może następować albo na podstawie zgłoszenia (ust. 3), albo na podstawie przepisów prawa energetycznego, ustaw o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (ust. 1 i 2 art. 29a).

Nie ma żadnych przekonywujących argumentów, by w obecnie obowiązującym stanie prawnym nie można było zatwierdzić projektu budowlanego budynku i udzielić pozwolenia na jego budowę w sytuacji, gdy projekt ten nie zawiera przyłączy. Przede wszystkim należy zauważyć, iż prawo budowlane nie zawiera definicji użytego w art. 33 ust. 1 terminu „całe zamierzenie budowlane”. Wykładnia tego terminu musi więc nastąpić w drodze orzecznictwa. Przy budowie budynku zdefiniowanego w art. 3 pkt 2 upb przyłączy nie zalicza się do jego części składowych. Wynika to z przepisu art. 3 pkt 9 upb, który zalicza przyłącza do urządzeń budowlanych, które definiuje jako urządzenia techniczne związane z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem. Do urządzeń budowlanych przepis ten zalicza również ogrodzenia, place pod śmietniki i same śmietniki i nie do przyjęcia byłby wniosek, że brak w projekcie budowlanym takich urządzeń uniemożliwiłby jego zatwierdzenie i udzielenie pozwolenia na budowę. Pozwolenie na budowę budynku nie musi więc obejmować przyłącza, które nie jest jego częścią składową.

Za stanowiskiem skarżących kasacyjnie przemawiają również następujące względy: wymóg z art. 33 ust. 1 upb, określający, iż obiekt „może funkcjonować samodzielnie zgodnie z jego przeznaczeniem” jest zawarty nie w zdaniu pierwszym, lecz zdaniu drugim, wskazującym kiedy pozwolenie na budowę może obejmować wybrane tylko obiekty lub zespoły obiektów budowlanych, stanowiące część tylko zamierzenia inwestycyjnego. Oznacza on tylko tyle, że przy podzieleniu zamierzenia na różne obiekty budowlane obiekty te muszą stanowić odrębną całość zdolną do samodzielnego funkcjonowania w przyszłości. Nie oznacza to natomiast, że powinny one być gotowe do eksploatacji bezpośrednio po zakończeniu budowy. Realizacja przyłączy do budynku ma znaczenie przy udzieleniu pozwolenia na użytkowanie budynku, co wynika z przepisu art. 57 ust. 1 pkt 6 upb.

Wyrok NSA z 18 lutego 2013 r., II OSK 896/12, Legalis

Rozstrzygnięcie zawarte w wyroku, stwierdzające że decyzja o pozwoleniu na budowę nie może być wykonywana, ma takie znaczenie, że inwestor nie może powoływać się na to, że dysponuje ostatecznym pozwoleniem na budowę. Wszelkie skutki wynikające z pozwolenia na budowę zostały bowiem wstrzymane. Podkreślić przyjdzie, że powyższe stwierdzenia dotyczą sytuacji, gdy na mocy nieprawomocnego wyroku uchylono wyłącznie decyzję organu odwoławczego o pozwoleniu na budowę.

Wyrok WSA w Gliwicach z 7 maja 2014 r., II SA/Gl 1712/13, Legalis