Fundament pod fotowoltaikę – przepisy. Czy wymaga pozwolenia na budowę?
Budowa fundamentów pod panele fotowoltaiczne wymaga pozwolenia na budowę. Z jakimi konsekwencjami należy się liczyć, jeśli fundament pod fotowoltaikę nie zostanie zalegalizowany? Zobacz, jak Naczelny Sąd Administracyjny ustosunkował się do skargi kasacyjnej złożonej przez inwestorów, na których nałożono nakaz rozbiórki obiektu budowlanego - fundamentu z instalacją fotowoltaiczną.
Spis treści
- Budowa fundamentu pod fotowoltaikę bez pozwolenia - konsekwencje prawne
- Co postanowił WSA?
- Nakaz rozbiórki fundamentów
Czy to, że montaż fotowoltaiki nie wymaga pozwolenia na budowę ani zgłoszenia, oznacza, że wykonanie budowli w postaci fundamentów pod przyszłe urządzenie techniczne nie jest objęte żadną z tych form reglamentacji? Jak Naczelny Sąd Administracyjny ustosunkował się do skargi kasacyjnej złożonej przez inwestorów, na których nałożono nakaz rozbiórki obiektu budowlanego?
Budowa fundamentu pod fotowoltaikę bez pozwolenia - konsekwencje prawne
Nadzór budowlany w 2020 roku przeprowadził kontrolę instalacji fotowoltaicznej o mocy poniżej 40 kW zamontowanej na stalowej konstrukcji wsporczej umocowanej na słupach stalowych o wysokości 1,8 i 3 m, przymocowanych do fundamentów betonowych o wymiarach 60 x 80 cm i 40 x 250 cm (stopy fundamentowe zostały posadowione na głębokości 1 m). Inwestorzy zostali zobowiązani do przedstawienia dokumentów koniecznych do legalizacji fundamentów pod instalację fotowoltaiczna wykonanych bez pozwolenia na budowę, a następnie – ponieważ nie dostarczyli w wyznaczonym terminie żadnych dokumentów – do rozbiórki obiektu. Na tę decyzję inwestorzy złożyli skargę do sądu administracyjnego.
Zgodnie z art. 29 ust. 4 pkt 3 lit. c Prawa budowlanego nie wymaga pozwolenia ani zgłoszenia instalowanie pomp ciepła, wolno stojących kolektorów słonecznych, urządzeń fotowoltaicznych o mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 150 kW z zastrzeżeniem, że do urządzeń fotowoltaicznych o mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 6,5 kW stosuje się obowiązek uzgodnienia z rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych.
Co postanowił WSA?
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 7 lutego 2022 r. (sygn. SA/GI 1139/21) oddalił skargę. W uzasadnieniu wskazał, że stosownie do art. 29 ust. 2 pkt 16 i art. 30 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego (w wersji obowiązującej w dacie wszczęcia postępowania) wykonywanie robót budowlanych polegających na montażu urządzeń PV o zainstalowanej mocy elektrycznej do 40 kW nie wymagało pozwolenia na budowę ani zgłoszenia. Sąd wyjaśnił, że „urządzenie fotowoltaiczne” to urządzenie techniczne w rozumieniu art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego, tym samym stanowiące jeden z rodzajów budowli tam wymienionych. W przepisie art. 29 ust. 2 pkt 16 chodzi zatem o prowadzenie robót budowlanych polegających na montażu tak rozumianego urządzenia. Montaż z kolei to taki rodzaj robót, które polegają na wytworzeniu obiektu z gotowych, połączonych (montowanych) w jedną funkcjonalną całość elementów.
W rozpatrywanej sprawie urządzenie zostało zamontowane na przygotowanych słupach umieszczonych w ziemi, które stanowią fundamenty będące pewną postacią budowli w rozumieniu art. 3 pkt 3 (odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową). Inwestor prowadził więc roboty budowlane polegające na montażu urządzenia energetycznego na fundamentach.
To, że montaż urządzenia fotowoltaicznego nie wymaga pozwolenia na budowę ani zgłoszenia, nie oznacza zdaniem sądu, że wykonanie budowli w postaci fundamentów pod przyszłe urządzenie techniczne nie jest objęte żadną z tych form reglamentacji. Wręcz przeciwnie, objęte jest obowiązkiem uzyskania pozwolenia na budowę.
W skardze kasacyjnej inwestorzy podkreślili między innymi, że ich zdaniem ogniwa fotowoltaiczne wraz z elementami konstrukcyjnymi, na których są montowane, oraz służącymi do ich umocowania w gruncie, są traktowane w przepisach Prawa budowlanego jako integralna całość, a nadzór budowlany i sąd uznały je za odrębne części.
Nakaz rozbiórki fundamentów
Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 6 lipca 2023 r. (sygn. II OSK 2058/22) podzielił pogląd sądu pierwszej instancji, że wykonanie fundamentów, a więc budowli, pod zamontowanie urządzenia fotowoltaicznego wymagało uzyskania pozwolenia na budowę.
W ocenie NSA błędne jest stanowisko inwestorów, że sporny obiekt jako całość – czyli betonowe fundamenty wraz z panelami fotowoltaicznymi – stanowi urządzenie techniczne w rozumieniu art. 3 pkt 9 Prawa budowlanego, a jego realizacja – wykonanie fundamentów i przymocowanie paneli PV – stanowi „instalowanie” urządzeń fotowoltaicznych.
Zgodnie z art. 28 ust. 1 Prawa budowlanego roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę, z zastrzeżeniem art. 29-31. Przez pojęcie robót budowlanych należy rozumieć budowę, przebudowę, montaż, remont lub rozbiórkę obiektu budowlanego (art. 3 pkt 7). Fundamenty pod maszyny i urządzenia zaliczają się – zgodnie z art. 3 pkt 3 – do budowli, a z kolei budowle na podstawie art. 3 pkt 1 mieszczą się w kategorii obiektów budowlanych. Fundamenty nie należą do żadnej z wymienionych w art. 29 kategorii, które korzystają ze zwolnienia z uzyskania pozwolenia na budowę lub wymagałyby zgłoszenia.
W konsekwencji prawidłowe było orzeczenie nakazu rozbiórki fundamentów, skoro inwestorzy nie skorzystali z możliwości ich legalizacji.
