Czy pozwolenie na budowę może wygasnąć? Czym to skutkuje?
Inwestorzy muszą pamiętać o rozpoczęciu budowy w odpowiednim terminie, gdyż pozwolenie na budowę w końcu wygasa. Przepisy Prawa budowlanego wyraźnie określają, jaki jest termin ważności tego dokumentu. Rozpoczęcie prac po wygaśnięciu terminu jest traktowane jak samowola. Co według przepisów jest początkiem budowy?

Spis treści
- Pozwolenie na budowę – i co potem?
- Formalności przed rozpoczęciem budowy domu
- Kiedy rozpoczyna się budowa?
- Ile jest czasu na rozpoczęcie budowy?
- Wygaśnięcie ważności pozwolenia na budowę – co potem?
Załatwianie formalności związanych z uzyskaniem pozwolenia na budowę to często długa i żmudna procedura pochłaniająca czas. W czasie, kiedy inwestor oczekuje na decyzję mogą zaistnieć różne okoliczności, które później już po jej uzyskaniu nie będą sprzyjały rozpoczęciu budowy. Nie można jednak inwestycji odkładać na dłuższy czas, bo ten ważny dokument ma określony okres ważności.
Pozwolenie na budowę – i co potem?
Decyzja o pozwoleniu na budowę staje się ostateczna po 14 dniach od jej doręczenia i niewniesienia przez żadną ze stron urzędowych uwag. Wcześniej nie można rozpoczynać prac.
Zanim rozpocznie się budowa, ale gdy pozwolenie jest już prawomocne, inwestor musi wystąpić o wydanie dziennika budowy. To urzędowy dokument, w którym osoba uprawniona (kierownik budowy) wpisuje kolejne prace budowlane. Organ administracji architektoniczno-budowlanej, czyli urząd miasta lub starostwo powiatowe wydaje dziennik budowy 3 dni po złożeniu przez inwestora wniosku.
Dziennik budowy ma format A4, ponumerowane strony (podwójne do wykonywania kopii zapisów) i pieczęć urzędu na każdej stronie. Dziennik można prowadzić także w wersji elektronicznej. Na razie Elektroniczny Dziennik Budowy nie jest obowiązkowy, ale warto pamiętać, że od 2030 r. będzie.
Strona tytułowa dziennika budowy zawiera:
- numer dziennika budowa nadany przez urząd i datę wydania,
- liczbę stron,
- dane inwestora,
- dane budowy
- numer i datę wydania pozwolenia na budowę
Wydanie dziennika nie jest równoznaczne z rozpoczęciem budowy.
Formalności przed rozpoczęciem budowy domu
Po odebraniu dziennika budowy należy ustalić kierownika budowy, osobę z uprawnieniami, która będzie nadzorować proces budowlany i przestrzegać jego wykonania zgodnie z prawem. Inwestor może też powołać inspektora nadzoru inwestorskiego. Osoby te muszą zostać wpisane w dzienniku budowy.
Kolejną czynnością jest powiadomienie o terminie rozpoczęcia robót powiatowego albo wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego. Do zawiadomienia trzeba dołączyć oświadczenie kierownika budowy, stwierdzające przejęcie obowiązku kierowania budową oraz sporządzenie planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz zaświadczenia o wpisie na listę członków właściwej izby samorządu zawodowego. Przy ustanowieniu nadzoru inwestorskiego oświadczenie składa ustanowiona nim osoba wraz z potwierdzeniem o wpisie na listę członków właściwej izby samorządu zawodowego.
Kiedy rozpoczyna się budowa?
Rozpoczęcie budowy następuje z chwilą podjęcia prac przygotowawczych na terenie budowy (Art. 41 Prawo budowlane).
Do prac przygotowawczych należą:
- wytyczenie geodezyjne obiektów w terenie,
- wykonanie niwelacji terenu,
- zagospodarowanie terenu budowy wraz z budową tymczasowych obiektów,
- wykonanie przyłączy do sieci infrastruktury technicznej na potrzeby budowy.
Rozpoczęcie prac musi zostać wpisane w dziennik budowy, a data ich rozpoczęcia, potwierdzona przez uprawnione osoby, uważana jest za początek budowy. Wpisu do dziennika budowy może dokonać np. geodeta wytyczający fundamenty na działce czy kierownik budowy poświadczający wykonanie prac ziemnych.
Ile jest czasu na rozpoczęcie budowy?
Kiedy uzyskana decyzja pozwolenia na budowę stanie się ostateczna, inwestor ma trzy lata na rozpoczęcie budowy w myśl przepisów Prawa budowlanego. Warto pilnować tego terminu. Wystarczy tylko dokonać jakiejkolwiek pracy przygotowawczej potwierdzonej wpisem w dzienniku budowy. W przypadku gdy upłynie termin trzech lat, a budowa nie została rozpoczęta decyzja o pozwoleniu na budowę traci ważność.
Pozwolenie na budowę traci ważność również wtedy, gdy rozpoczęta budowa została przerwana na okres dłuższy niż 3 lata.
Wygaśnięcie ważności pozwolenia na budowę – co potem?
Niestety, jeśli inwestor zwleka z rozpoczęciem budowy dłużej niż 3 lata lub przerwał ją na taki sam okres, to nie może jej już ani rozpocząć, ani kontynuować na podstawie uzyskanego pozwolenia na budowę. Budowa po tym okresie będzie uznana za samowolę budowlaną.
W przypadku utraty ważności pozwolenia na budowę inwestor musi przejść całą ścieżkę legislacyjną jej uzyskania ponownie od samego początku. W międzyczasie mógł np. wejść w życie plan miejscowy, co np. może skrócić proces ze względu brak potrzeby uzyskania warunków zabudowy i zagospodarowania terenu.

Bryła i wnętrza niedużego, nietypowego domu. Zobacz galerię 10 zdjęć
Autor: Piotr Mastalerz; projekt domu Łukasz Lewandowski/Struktura
Ogród pasuje do wyglądu bryły i wymaga mniej pracy niż klasyczne klomby oraz kwietniki. To ważne dla zapracowanych właścicieli spędzających wiele czasu poza domem