Stawki podatku VAT w budownictwie jednorodzinnym. 8 czy 23%?

Oliczając koszty planowanej inwestycji - budowy domu, wykończenia czy remontu - należy wziąć pod uwagę ceny brutto materiałów i usług. Duże znaczenie mają tu stawki VAT w budownictwie. Sprawdź, kiedy stawka podatku VAT wynosi 8, a kiedy 23%. Dowiedz się, w jakich okolicznościach można skorzystać z niższej stawki.  

Podatek od towarów i usług obciąża transakcje i usługi (dolicza się go do ceny) wykonywane przez podatników VAT, czyli producentów, handlowców i usługodawców. Ta generalna zasada jest modyfikowana przez system ulg. Najistotniejszą jest wprowadzenie dla podatników VAT limitu 150 tys. zł. Obroty uzyskane poniżej tej kwoty nie podlegają takiemu opodatkowaniu (są zwolnione z VAT). Z tej przyczyny cena usług remontowych i wykończeniowych wykonywanych przez tak zwane złote rączki jest tańsza o kwotę VAT.

Zobacz też: Zwrot VAT za materiały budowlane 2018. Sprawdź, ostatnia szansa >>>

VAT w budownictwie jednorodzinnym

Podstawowa stawka VAT wynosi 23%. Obejmuje ona grunty i materiały budowlane.

W budownictwie mieszkaniowym stosuje się stawkę obniżoną do 8%. Jak wynika z art. 41 ust. 12 ustawy o VAT, warunkiem jej stosowania jest łączne spełnienie dwóch przesłanek:

• zakres wykonywanych czynności musi dotyczyć budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy obiektów budowlanych;
• budynki lub ich części muszą być zaliczone do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, czyli muszą to być:
  1. budynki mieszkalne stałego zamieszkania sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB) w dziale 11, na przykład budynki mieszkalne jednorodzinne oraz budynki o dwóch mieszkaniach i wielomieszkaniowe (z wyłączeniem lokali użytkowych wyodrębnionych do oddzielnej księgi wieczystej),
  2. lokale mieszkalne w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w PKOB w dziale 12.

Wysokość stawki VAT w zależności od powierzchni domu

Dla stawki 8% wprowadzono limit powierzchni – dla domów jednorodzinnych jest to 300 mkw. powierzchni użytkowej, a dla lokali – 150 mkw. Jeżeli dom jednorodzinny ma większą powierzchnię – do wszystkich prac budowlanych, remontów i modernizacji stosuje się dwie stawki – 8 i 23% – w odpowiedniej proporcji ustalonej według metrażu.

W przypadku budowy budynku, w którym znajduje się wiele lokali mieszkalnych (na przykład cztery), nie obowiązuje żaden limit. Nie jest to bowiem ani dom jednorodzinny, ani lokal mieszkalny. Wszystkie prace związane z jego budową są opodatkowane stawką 8% VAT, także w tedy, gdy po zakończeniu budowy jeden z lokali w tym budynku będzie lokalem użytkowym.

Zgodnie z PKOB budynek mieszkalny to taki obiekt, w którym co najmniej 50% powierzchni użytkowej jest wykorzystywana na cele mieszkalne. Planowana powierzchnia lokali mieszkalnych w takim budynku także nie wpływa w żaden sposób na stawkę podatku. Przedmiotem robót budowlanych jest bowiem budynek, a nie poszczególne lokale. Limity dla lokali mieszkalnych mają zastosowanie w zasadzie wyłącznie w przypadku prac prowadzonych już po ich wybudowaniu, takich jak montaż kuchni, łazienki, urządzeń sanitarnych itp.

Zobacz też:

• Projekty gotowe domów parterowych, z poddaszem użytkowym i piętrowych z Kolekcji Muratora >>>

Roboty objęte stawką 8%

Obniżoną stawkę VAT stosuje się do budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy budynków mieszkalnych. Przepisy podatkowe nie definiują tych pojęć, dlatego należy się odwołać do Prawa budowlanego:

• budowa to wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu. Budową jest także odbudowa, rozbudowa i nadbudowa obiektu; l przebudowa to wykonywanie robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem kubatury, powierzchni, wysokości, długości, szerokości i liczby kondygnacji;
• remontem są wszelkie roboty budowlane wykonywane w istniejącym obiekcie budowlanym polegające na odtworzeniu stanu pierwotnego (z wyjątkiem bieżącej konserwacji), przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych, niż użyto w stanie pierwotnym;
• modernizacja oznacza unowocześnienie i usprawnienie obiektu, obejmuje więc większy zakres i skutek prac niż remont.

Wymienione wyżej roboty budowlane są objęte stawką 8%, jeżeli dotyczą budynku (lokalu) mieszkalnego o odpowiedniej (limitowanej) powierzchni. W przypadku robót budowlanych, wykończeniowych lub remontowych prowadzonych w budynkach jednorodzinnych lub w lokalach mieszkalnych (po wyodrębnieniu do osobnej księgi wieczystej) o powierzchni przekraczającej limity – wykonawcy muszą wystawiać faktury z dwiema stawkami: 8% i 23%.

Stawka 8% obejmie tę wartość prac, która odpowiada udziałowi powierzchni użytkowej kwalifikującej do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym w całkowitej powierzchni użytkowej. Nie można ustalić, że powierzchnia pewnych pomieszczeń mieści się w limicie, a innych jest poza nim, i w ten sposób obliczać podatek (na przykład, że łazienkę uwzględniamy w limicie – stawka 8%, a kotłownię poza limitem – stawka 23%). Każda kwota należna wykonawcy jest rozbijana na dwie stawki, niezależnie od tego, jakie prace są wykonywane.

Prace przygotowawcze

Stawką 8% objęto wszystkie roboty budowlane. Jednak usługi związane z przygotowaniem budowy nie są tożsame z robotami budowlanymi. Prace projektowe są objęte 23-procentową stawką VAT, niezależnie od tego, czy są one związane z budownictwem mieszkaniowym. Podobnie jest w przypadku prac geodezyjnych i kartograficznych: stawka wynosi 23% bez względu na status inwestycji. Taka sama stawka obowiązuje przy usługach inspektora nadzoru inwestorskiego i kierownika budowy

Roboty instalacyjne w budynku: obniżona stawka VAT

Obniżona stawka VAT obejmuje wszelkie prace budowlane, montażowe i remontowe w budynkach i lokalach mieszkalnych. Z pewnością należy do nich zaliczyć prace instalacyjne. Pojęcie to obejmuje nie tylko instalacje, bez których budynek nie może funkcjonować zgodnie ze swoim przeznaczeniem, takie jak wodno-kanalizacyjna, gazowa, elektryczna, grzewcza, wentylacyjna, ale także takie jak centralnego odkurzania. DIS w Łodzi w interpretacji z 18.01.2012 r. (IPTPP1/443-878/11-4/IG) wyraził nawet pogląd, że stawkę 8% można stosować także do montażu instalacji elektronicznego zabezpieczania (w tym systemów alarmowych i przeciwpożarowych).

„Montaż instalacji elektronicznego zabezpieczenia zaliczyć należy do usług modernizacyjnych. Bowiem ma on na celu unowocześnienie, trwałe ulepszenie istniejącego obiektu budowlanego prowadzące do zwiększenia jego wartości użytkowej. Zatem montaż systemów alarmowych w obiektach budowlanych zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym opodatkowany jest stawką podatku w wysokości 8%”.

Prace konserwacyjne

Roboty konserwacyjne to prace mające na celu utrzymanie sprawności technicznej elementów budynku lub jego części inne niż remont. Zgodnie z § 7 u st. 1 rozporządzenia ministra finansów z 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług stawkę podatku 8% stosuje się do:

• robót konserwacyjnych dotyczących budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym – co oznacza limitowanie powierzchni;
• robót konserwacyjnych dotyczących obiektów budownictwa mieszkaniowego (z wyłączeniem lokali użytkowych) oraz lokali mieszkalnych w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w PKOB w dziale 12, w zakresie, w jakim wymienione roboty nie są objęte tą stawką na podstawie poprzedniego punktu – co oznacza, że obejmuje także „ponadlimitową” powierzchnię.

Jeżeli podczas robót konserwacyjnych użyto towarów, których wartość netto przekracza 50% należności za usługę konserwacji – stawka wynosi 23%. Ta „podwyżka” nie dotyczy jednak budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, a więc ma zastosowanie przy konserwacji w budynkach jednorodzinnych o powierzchni powyżej 300 mkw.