Egzotyczne i swojskie drewno do ogrodu
Drewno jest materiałem tak naturalnym jak ziemia i rośliny. Ciepłe w dotyku, łatwe do kształtowania, powszechnie dostępne i – co istotne przy zagospodarowywaniu ogrodowej przestrzeni – doskonale komponuje się z kamieniem, cegłą i betonem.
Autor: Piotr Mastalerz
Drewno pasuje zarówno do aranżacji nostalgicznych, jak i rustykalnych czy nowoczesnych. Konstrukcja wykonanych z drewna elementów małej architektury zazwyczaj nie jest skomplikowana, a montaż łatwy. Robi się z niego meble ogrodowe, obrzeża rabat, ścianki oporowe, elementy ozdobne, a także pergole, trejaże i kratki, altany, urządzenia do zabawy dla dzieci, ogrodzenia, tarasy i nawierzchnie. Oferta handlowa jest bardzo zróżnicowana, tak pod względem materiału, jak i wzornictwa oraz cen. Nie ma też problemu, jeżeli chcemy sami wykonać jakieś elementy małej architektury, bo drewno krajowe możemy kupić w markecie budowlanym, zakładzie stolarskim albo w tartaku. Drewno egzotyczne jest sprzedawane w sklepach specjalistycznych. Jego oferta jest coraz bogatsza, a sprzedawcy mają dużą wiedzę na temat cech poszczególnych rodzajów drewna i ich zastosowania.
Dobre rodzime drewno
Tradycyjnie w polskich ogrodach wykorzystywano drewno rodzime. Najlepsze do stosowania na dworze jest twarde i odporne na działanie czynników atmosferycznych drewno dębowe i – rzadko dostępne w sprzedaży – modrzewiowe, a także z robinii akacjowej (zwanej akacją). Dwa pierwsze nie wymagają właściwie impregnacji, ale dla zachowania barwy warto powlekać je olejem. Ponieważ te najwartościowsze rodzaje drewna są dość kosztowne, częściej stosuje się sosnę i świerk, a czasami jesion. Są powszechnie dostępne i tańsze, jednak ponieważ mają porowatą strukturę i łatwo nasiąkają wodą, zrobione z nich elementy są mniej odporne na wpływ czynników powodujących degradację, takich jak deszcz, słońce, wiatr, mróz i wysoka temperatura. Pod ich wpływem odkształcają się i pękają. Przetrwają więc na zewnątrz najwyżej kilka sezonów. Żeby przedłużyć ich egzystencję, koniecznie trzeba bardzo dokładnie impregnować je preparatami chemicznymi. Wykonuje się to w zakładach specjalistycznych metodą ciśnieniową (jest to najskuteczniejszy sposób impregnacji, bo preparat głęboko wnika w tkanki) lub w kąpieli w odpowiednich zbiornikach (zależnie od zastosowanej technologii preparat dokładnie pokrywa powierzchnię lub wnika na pewną głębokość w impregnowane drewno). Samodzielnie można skutecznie zabezpieczyć drewno, nanosząc impregnat pędzlem, pod warunkiem że zrobi się to kilkakrotnie i bardzo dokładnie. Po dwóch-trzech sezonach zabieg trzeba powtórzyć. Do wyboru są preparaty bezbarwne i koloryzujące – kryjące lub transparentne, które podkreślają słoje. Zaimpregnowaną powierzchnię możemy dodatkowo pomalować farbą do drewna przeznaczoną do stosowania na zewnątrz budynków. Dobrym impregnatem jest pokost. Warto nasączyć nim bruk, płyty i bale z litego drewna, zwłaszcza miękkiego. Żeby głęboko wsiąkł, rozcieńczamy go pół na pół benzyną ekstrakcyjną. Takim preparatem powlekamy powierzchnię kilka razy, a na końcu stosujemy pokost nierozcieńczony.
Egzotyczne drewno
Drewno egzotyczne jest nie tylko trwałe, ale i efektowne. Jednak jego wykorzystywanie ogranicza wysoka cena. Najczęściej w ofercie można spotkać akację azjatycką (mangium), bangkirai, bilingę, cumaru, eukaliptus (micro), lapacho (ipe), malas, massarandubę, merbau, tatajubę, modrzew syberyjski i tek. Gatunki te są zaliczane do grupy drewna twardego. Są odporne na degradację powodowaną przez czynniki atmosferyczne, grzyby i szkodniki. Nie wymagają impregnowania. Jeżeli nie chcemy dopuścić do szarzenia powierzchni, należy nasączyć drewno specjalnym olejem. Raz przeprowadzony zabieg trzeba powtarzać wiosną i jesienią. Tek, akacja i eukaliptus są wykorzystywane do produkcji mebli, a pozostałe na elementy podłóg tarasowych.
Jak uniknąć uszkodzeń drewna
Dla elementów drewnianych groźne jest nierównomierne namakanie i przesychanie. Nie należy umieszczać ich w bezpośrednim kontakcie z ziemią, ale na warstwie grysu lub piasku gruboziarnistego, dobrze przepuszczających wodę. Podobnie jeśli wkopujemy drewniane elementy w ziemię, dobrze jest otoczyć je drenującą warstwą żwiru. Duże konstrukcje, jak pergole, trejaże czy tarasy, mocujemy zazwyczaj do fundamentów lub stóp fundamentowych. Między powierzchnią drewna a betonowym fundamentem warto pozostawić szczelinę szerokości co najmniej kilku centymetrów, umożliwiającą przepływ powietrza. Zapobiegnie to zamakaniu, a w konsekwencji degradacji drewna. Aby to osiągnąć, w fundamencie umieszczamy płaskownik, kątownik lub element przypominający kształtem strzemię i albo łączymy z nim drewniany słup konstrukcji (pergola, trejaż, ogrodzenie) albo drewniany lub metalowy legar, do którego mocujemy deski tarasu. Elementy z drewna egzotycznego powinny być łączone śrubami albo wkrętami ze stali nierdzewnej czy mosiężnymi. Zwykła stal w kontakcie z nim szybciej eroduje, a na jego powierzchni pojawiają się ciemne plamy.
