Uprawa chrzanu w ogrodzie. Gdzie najlepiej rośnie chrzan? Co zrobić, żeby rósł w korzeń?
Chrzan pospolity to warzywo, które możemy z powodzeniem uprawiać w ogrodzie. Jego jadalne korzenie i liście wykorzystujemy jako przyprawę. Podpowiadamy ,jak uprawiać chrzan w ogrodzie. Gdzie go posadzić, żeby najlepiej rósł? Co zrobić, żeby chrzan rósł w korzeń?
Autor: GettyImages
Chrzan pospolity
Spis treści
- Chrzan pospolity - opis rośliny
- Gdzie najlepiej rośnie chrzan?
- Jak uprawiać chrzan w ogrodzie?
- Zbiór i przygotowanie liści i korzeni chrzanu
- Co zrobić, żeby chrzan rósł w korzeń?
- Skład i właściwości lecznicze chrzanu
- Liście i korzeń chrzanu pospolitego w kuchni
- Wykorzystanie chrzanu w naturalnych kosmetykach
Chrzan pospolity (łac. Armoracia rusticana) to bylina z rodziny kapustowatych, pospolicie występująca w całej Polsce. Jest powszechnie używany jako roślina przyprawowa - uchodzi za jedną z roślin o najsilniejszym, ostrym smaku. Chrzan jest dodawany do potraw dla nadania im wyrazistości, ponadto znajduje cenne zastosowanie w kosmetyce. Chrzan jest także uznawany za roślinę leczniczą. Często pozyskuje się go ze stanowisk dzikich, np. pól lub nieużytków. Można go także uprawiać w przydomowym ogrodzie – ma małe wymagania i nie potrzebuje szczególnej opieki. Uprawa chrzanu w ogrodzie: przygotowaliśmy poradnik dla amatorów ogrodnictwa. Radzimy, jak uprawiać chrzan pospolity na działce.
Chrzan pospolity - opis rośliny
Chrzan to roślina wieloletnia w dobrych warunkach osiągająca nawet powyżej 1 m wysokości (zwykle około 40 cm). Jest gatunkiem ruderalnym, można ją spotkać na działce, w przydrożnych rowach, nieużytkach czy na torach kolejowych. W uprawach polowych uchodzi za uciążliwy chwast. Jednocześnie jest ceniona ze względu na walory kulinarne, lecznicze i kosmetyczne. Główną częścią rośliny są widoczne nad ziemią duże, zielone liście o lekko ząbkowanych krawędziach, ale chrzan uprawia się dla białych, grubych, palowych korzeni. Roślina korzeni się głęboko i bardzo szybko rozrasta. Dobrze zimuje w gruncie - jest w pełni mrozoodporny i nie wymaga okrywania na zimę.
Przeczytaj też: Współrzędna uprawa warzyw: jakie warzywa sadzić obok siebie
Gdzie najlepiej rośnie chrzan?
Chrzan powinno się uprawiać w miejscach półcienistych, wtedy nie będzie dochodziło do obsychania, żółknięcia i parzenia liści. Korzenie chrzanu uprawianego na silnie nasłonecznionych stanowiskach mogą mieć żółte plamy.
Jak uprawiać chrzan w ogrodzie?
- Chrzan uprawa - gleba. Optymalna dla uzyskania dobrego plonu jest gleba głęboko uprawiona, spulchniona, zasobna w próchnicę, umiarkowanie wilgotna, o pH 5,5-6,5, piaszczysta lub piaszczysto-gliniasta. Roślina toleruje także słabsze typy gleb. Nie znosi natomiast zakwaszonego, podmokłego i nieprzepuszczalnego podłoża - na takich glebach uprawa chrzanu nie udaje się. Chrzan uprawiany w glebie lekkiej ma gorszy smak, w ciężkiej natomiast dochodzi do drewnienia organu podziemnego. Brak wody w glebie może wpłynąć niekorzystnie na korzenie.
- Chrzan uprawa - sadzenie. Korzenie chrzanu można wysadzać do gruntu wiosną lub jesienią. Odcinki powinny mieć około 20 cm długości. Sadzi się je ukośnie tak, aby dolna część znalazła się na głębokości kilkunastu centymetrów, a górna kilka centymetrów pod powierzchnią gruntu. Tak posadzony chrzan przysypujemy ziemią i ugniatamy. Chrzan warto sadzić w rzędach (prawidłowa odległość pomiędzy rzędami wynosi 60 cm).
- Chrzan uprawa - pielęgnacja. Po wykształceniu pierwszych liści sadzonki w słoneczne dni warto cieniować, aby stopniowo przyzwyczaić do warunków. Chrzan można w czasie sezonu 1-2-krotnie nawozić (stosując nawozy azotowe) - zabieg nie jest jednak obowiązkowy. Natomiast zaleca się nawadnianie w czasie długotrwałej suszy - to poprawi nie tylko wzrost rośliny, ale także smak korzeni i liści. Ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym, zwłaszcza w początkowym okresie uprawy, jest regularne odchwaszczanie. Aby ograniczyć ekspansywność chrzanu można go uprawiać we wkopanych do gruntu wysokich pojemnikach bez dna.
- Chrzan uprawa - rozmnażanie. Chrzan rozmnaża się przez sadzonki korzeniowe pobrane z korzeni bocznych pociętych na odcinki długości około 20 cm. Sadzonki chrzanu sadzi się wiosną lub jesienią w rzędy co 60 cm, umieszczając sadzonki korzeniowe ukośnie na taką głębokość, by górny czubek korzeni był około 3 cm pod powierzchnią ziemi.
Zbiór i przygotowanie liści i korzeni chrzanu
Liście chrzanu najlepiej zbierać późną wiosną i wczesnym latem - wtedy mają najlepszy aromat, a korzenie chrzanu - w okresie jesiennym (gdy liście zaczynają żółknąć). W obu przypadkach zbiory najlepiej przeprowadzać z młodych egzemplarzy. Surowce z wieloletniego chrzanu są często łykowate, włókniste i gorsze w smaku (w szczególności dotyczy to korzeni).
Co zrobić, żeby chrzan rósł w korzeń?
Po posadzeniu chrzanu, rośliny należy obficie podlać, aby gleba osiadła i dobrze otuliła korzenie. W kolejnych tygodniach sprawdzaj wilgotność gleby i podlewaj regularnie, zwłaszcza kiedy jest sucho. Ważne jest też regularne odchwaszczanie i nawożenie chrzanu.
Korzeń chrzanu optymalny do spożycia ma około 25 cm długości i 2,5 cm grubości. Plantację po zbiorach należy dokładnie oczyścić, bowiem nawet pozostawienie niewielkich fragmentów korzeni chrzanu może spowodować niekontrolowany wzrost rośliny.
Przeczytaj też:
- Najpopularniejsze warzywa korzeniowe – siew, pielęgnacja, zbiór
- Rośliny przyprawowe do uprawy w ogródku ziołowym
Skład i właściwości lecznicze chrzanu
Najważniejszym składnikiem korzenia chrzanu jest sinigryna w czasie ścierania tworząca zotiocyjanian allilu i fenetylu. To związki o działaniu antynowotworowym. Ponadto jest bogatym źródłem witaminy C. Zawiera także witaminy A, K, B (grupa) i sole mineralne (fosfor, wapń, sód, potas, cynk, siarka, jod), glikozydy, żywice oraz enzymy (mirozynaza i mimirozyna).
Chrzan jest niskokaloryczny: 100 g zawiera 74 kalorie. Roślina może być wykorzystywana jako silny naturalny antybiotyk. Pomaga przy infekcjach, wzmacnia odporność organizmu, stosuje się ją w nieżytach nosa i oskrzeli, zapaleniu gardła i zatok. Korzeń działa moczopędnie, bakteriobójczo, przeciwwirusowo, rozrzedza krew i obniża poziom złego cholesterolu. Sokiem z korzenia warto nacierać skórę przy bólach reumatycznych.
Przeczytaj też:
Liście i korzeń chrzanu pospolitego w kuchni
Chrzan w kuchni wykorzystuje się z kilku względów – nie tylko wzmacnia smak potraw i jest zdrowy, ale także konserwuje żywność chroniąc ją przed zepsuciem. Ostry smak chrzanu nadają mu związki siarki. Chrzan pobudza wydzielenie enzymów trawiennych i ułatwia trawienie, dlatego doskonale nadaje się do tłustych ciężkostrawnych dań mięsnych.
Korzeń chrzanu jest dodatkiem do zup, sosów (np. na bazie śmietany), dań z mięs i jaj, ćwikły, musztardy, a także marynat. To obowiązkowy składnik tradycyjnego białego barszczu. Młode listki chrzanu można dodawać do sałatek. Aby ograniczyć czernienie startego chrzanu należy dodać do niego sok z cytryny. Chrzanu nie powinno się podawać dzieciom poniżej drugiego roku życia.
Wykorzystanie chrzanu w naturalnych kosmetykach
Sok z korzenia chrzanu wpływa dobroczynnie na skórę – ma właściwości odkażające, regenerujące i wybielające. Warto go używać na zniwelowanie przebarwień, piegów czy plam starczych. Wygładza zmarszczki i nadaje się do walki z trądzikiem. Może być stosowany w różnorodnej formie: maseczek, mleczka, toniku (np. w połączeniu z białym winem lub octem winnym). Trzeba przy tym pamiętać, że to bardzo silny środek. Nie można przesadzać z częstotliwością zabiegów kosmetycznych, gdyż to może prowadzić do podrażnienia skóry.
Przeczytaj też:
