Koper włoski: jak uprawiać fenkuł i wykorzystać jego zdrowotne właściwości?
Koper włoski jest coraz chętniej uprawiany w ogrodach. Wykorzystywany jest zarówno jako warzywo, jak i roślina lecznicza. Jak uprawiać koper włoski i wykorzystać jego właściwości?
Autor: GettyImages
Fenkuł to bliski krewny kopru ogrodowego
Spis treści
- Jak wygląd koper włoski?
- Jakie wymagania ma koper włoski?
- Uprawa kopru włoskiego
- Koper włoski jako warzywo
- Koper włoski – właściwości lecznicze
Koper włoski (fenkuł włoski, koper słodki, Foeniculum vulgare) to roślina zielna z rodziny selerowatych (Apiaceae). Od niedawna koper włoski uprawiany jest też w Polsce i choć tu klimat jest znacznie chłodniejszy, fenkuł potrafi "uciekać" z pól uprawnych i częściowo dziczeć.
Jak wygląd koper włoski?
Koper włoski osiąga wysokość 90-200 cm, ma proste, nagie łodygi, pokryte silnym woskowym nalotem. Pędy są silnie rozgałęzione i ulistnione. Liście kopru włoskiego są pierzaste, o pochwiastych nasadach. Liście wraz z łodygą tworzą, u podnóża rośliny, jadalne, bulwiaste zgrubienie, zwane potocznie cebulą, która przechodzi w gruby, wrzecionowaty, żółtawobiały korzeń palowy.
Od lipca do września koper włoski zakwita licznymi, drobnymi, żółtymi kwiatami zebranymi na szczytach pędów w płaskie baldachy. Jesienią zapylone kwiaty kopru włoskiego przekształcają się w owoce - rozłupnie, z których każda rozpada się na dwie nagie rozłupki.
Autor: GettyImages
Fenkuł to bliski krewny kopru ogrodowego
Jakie wymagania ma koper włoski?
Uprawa kopru włoskiego: stanowisko. Koper włoski wymaga ciepłych, dobrze nasłonecznionych stanowisk, najlepiej osłoniętych od wiatru oraz przepuszczalnych, żyznych gleb, o wysokiej zawartości składników pokarmowych i odczynie zasadowym.
Uprawa kopru włoskiego
Koper włoski uprawiany jest w Polsce jako roślina jednoroczna. Nasiona kopru włoskiego wysiewa się na rozsadniku na przełomie kwietnia i maja lub na miejscu stałym na przełomie czerwca i lipca (nowe, wcześniejsze odmiany można wysiewać na miejscu stałym już w połowie kwietnia).
W zależności od odmiany plon cebul fenkułu możemy zbierać od lipca do listopada (choć późną jesienią istnieje możliwość przemarzania, dlatego odmiany późniejsze należy zebrać przed pierwszymi silniejszymi chłodami). W Polsce cebule kopru włoskiego zbieramy po około trzech miesiącach, kiedy osiągną średnicę minimum 10 cm. Po zbiorze można je przechowywać przez kilka tygodni w wilgotnych pomieszczeniach, np. piwnicach, w piasku lub też w inspektach. Świeże, pojedyncze sztuki można przechowywać w zamkniętym pojemniku w lodówce nawet do dwóch tygodni.
Przeczytaj też jak uprawiać koper włoski w pojemnikach na balkonie.
Koper włoski jako warzywo
Z powodu smacznej, bogatej w cenne składniki pokarmowe cebuli, koper włoski jest na całym świecie powszechnie uprawiany jako warzywo. Jego cebulę można jeść na surowo, gotować, dusić, grillować, zapiekać (obróbka cieplna powoduje zanik charakterystycznego anyżowego aromatu, zawartego w olejkach eterycznych). Koper włoski jest nie tylko smaczny, ale i zdrowy, dobrze wpływa na trawienie, pobudza pracę żołądka i jelit, obniża ciśnienie krwi i poziom cholesterolu oraz zapobiega udarom i zawałom, ma również korzystny wpływ na układ nerwowy.
Koper włoski jest też cennym źródłem potasu i witamin (C, B1), zawiera też duże ilości błonnika i kwasu foliowego, a ze względu na swą niska kaloryczność, jest szeroko polecany w wielu dietach odchudzających. Świeże liście można dodatkowo stosować do dekoracji potraw lub jako przyprawę, nadającą potrawom silny anyżkowy zapach.
Koper włoski – właściwości lecznicze
W ziołolecznictwie wykorzystuje się dojrzałe baldachy kopru włoskiego, które się suszy, następnie omłaca i odsiewa owoce kopru włoskiego (Fructus Foeniculi), które są surowcem leczniczym. Zawierają one pochodne kumaryny, flawonoidy, fitosterole, węglowodany, związki białkowe, witaminy i sole mineralne, a przede wszystkim olejek eteryczny. Dzięki temu ostatniemu składnikowi koper włoski ma zastosowanie jako środek wykrztuśny, który sprawdza się w schorzeniach dróg oddechowych. Żucie owoców kopru włoskiego może być pomocne w przeziębieniu i grypie, a także w zapaleniu jamy ustnej i w aftach.
Koper włoski pomoże także na wzdęcia i inne problemy żołądkowe. Z kolei herbatka z kopru włoskiego powszechnie jest uważana za sprawdzony sposób na kolkę u niemowląt i pobudzenie laktacji. Może także pomóc złagodzić ból miesiączkowy.
Współczesna fitoterapia poleca stosowanie zewnętrznie olejku eterycznego z kopru włoskiego osobom zmagającym się ze świerzbem i wszami. Należy pamiętać, aby przetworów z owocu kopru włoskiego nie stosować dłużej niż 2 tygodnie, ponieważ może mieć to niekorzystny wpływ na zdrowie.
Tekst: Monika Majewska
