Drzewa formowane. Jak formować drzewa w płaskie korony
Formowanie drzew to propozycja dla wytrwałych i lubiących eksperymenty ogrodników. Odpowiednio formowane drzewo nabiera indywidualnego charakteru. Przycinając drzewo ogrodnik wciela się w rolę stylisty zamieniając niczym niewyróżniającą się roślinę w niepowtarzalne dzieło sztuki.
Formowanie drzew do określonego kształtu niestety nie jest procesem krótkotrwałym i łatwym, ale warto pokusić się o takie drzewo w ogrodzie, które będzie chlubą każdego właściciela.
Drzewa przeznaczone do formowania powinny się charakteryzować się: dobrą zdrowotnością, regularnym pokrojem, niezbyt szybkim wzrostem, dobrą kondycją po silnym cięciu, możliwością wypuszczania licznych nowych pędów po cięciu, odpornością na mróz.
- Do gatunków szczególnie nadających się do formowania należą:
- lipa,
- grab,
- klon,
- leszczyna,
- śliwa ałycza,
- wierzby,
- drzewa owocowe, np. jabłonie, grusze.
Formowanie drzew: kiedy i jak to robić?
Drzewa należy zacząć formować już w pierwszym roku po posadzeniu. Jeśli rośliny zostały posadzone jesienią, pierwsze cięcie wykonujemy wiosną, a gdy posadzono je wiosną – to również wiosną. Gałązki formujemy, gdy są młode i niezdrewniałe. Cięcia dokonujemy w dni słoneczne i suche. Niewskazane jest wykonywanie tego zabiegu w dni deszczowe, gdyż wysoka wilgotność powietrza sprzyja infekcjom bakteryjnym i grzybowym. Podstawowym czynnikiem decydującym o terminie cięcia jest pora kwitnienia. Od lutego do momentu rozpoczęcia wegetacji przycinamy drzewa kwitnące latem i jesienią. Drzewa ozdobne kwitnące wiosną tniemy bezpośrednio po kwitnieniu. Zaleca się skracać pędy stopniowo, odcinając ich krótkie odcinki. Przy wyborze i sposobie cięcia należy zachować dużą ostrożność i zdobyć szczegółowe informacje na temat każdej rośliny.
Przeczytaj też: Rośliny formowane w kule i stożki >>>
Formowanie drzew na płasko: prowadzenie drzew na metalowych stelażach
W sklepach ogrodniczych dostępne są stelaże w kilku wzorach, ale jeśli chcesz mieć drzewo o niepowtarzalnym kształcie najlepiej wykonać je samodzielnie. Należy zaplanować kształt stelażu, a następnie wykonać go z drutu ocynkowanego i metalowych prętów. Drzewko sadzimy przy wmontowanym w ziemię stelażu. Wyrastające pędy zaplatamy na podpórkach, naginamy lub przywiązujemy usuwając te, które zbyt wystają poza stelaż. Ciekawie się prezentują drzewa formowane przy ścianach budynków bądź masywnych ogrodzeniach. W tym przypadku formowania także dokonujemy na stelażach.
Opracowanie: na podstawie materiałów Plant Publicity Holland
Autor: Getty Images
Formowanie płaskiej korony drzewa owocowego
Nawet na bardzo małej działce można mieć drzewa owocowe, które nie dość, że nie zajmą zbyt wiele miejsca i będą rodziły dorodne owoce, to staną się ozdobą ogrodu. Bardzo efektownie wyglądają drzewa posadzone tuż przy ścianie, których gałęzie są na niej rozpięte. Z podobnie (czyli na płasko) przycinanych drzew można również utworzyć szpaler, który podzieli przestrzeń ogrodu zamiast tradycyjnego żywopłotu albo podpór obrośniętych pnączami.
Posadzone przy ścianach i właściwie formowane drzewa zajmują bardzo mało miejsca, można je więc uprawiać nawet na niewielkich i wąskich działkach. Przy południowej ścianie domu lub murowanego ogrodzenia dobrze owocują ciepłolubne gatunki roślin, które w otwartej przestrzeni mogą przemarzać. Mają tam dobre warunki wzrostu, bo są osłonięte od mroźnych północnych wiatrów. Poza tym południowe, dobrze nasłonecznione ściany w ciągu dnia łatwo się nagrzewają, a nocą oddają do atmosfery zakumulowane ciepło. To często wystarczy, by wiosną ochronić rozwijające się kwiaty przed przymrozkami i uratować plon owoców. Dlatego przy ścianach warto sadzić egzotyczne w naszym klimacie nektaryny, brzoskwinie i morele, ale również grusze, jabłonie i inne drzewa owocowe. Ponieważ do rozpiętych na murze gałęzi dociera dużo słońca, dojrzewające na nich owoce są bardzo smaczne, aromatyczne i intensywnie zabarwione.
Gleba wzdłuż ogrodzeń i budynków jest zwykle wymieszana z jałową i ubita w czasie budowy – w konsekwencji jest mało urodzajna. Dlatego tam, gdzie będą rosły drzewa, najlepiej wykopać doły (średnicy 40 cm i głębokości 30 cm) i wypełnić je żyzną ziemią. Dopiero w tak przygotowanym miejscu można posadzić rośliny. Obok drzew należy wkopać palik, do którego zostanie przywiązany główny, rosnący pionowo pęd zwany przewodnikiem. Pędy przywiązuje się do drutów ze stali nierdzewnej zamocowanych do ściany co 30-50 cm.Podłoże przy nagrzewających się ścianach szybko wysycha, a wystające poza bryłę budynku połacie dachu powodują, że do ziemi dociera znacznie mniej wody opadowej niż w innych częściach ogrodu. Z tego powodu posadzone w takim miejscu drzewa powinny być regularnie podlewane. Nawet w czasie deszczowego lata trzeba sprawdzać, czy gleba jest tu wilgotna. Szczególnej opieki potrzebują młode drzewa, których korzenie jeszcze się nie rozrosły i nie mogą czerpać z położonych dalej zasobów wody.
O urodzie i dobrym owocowaniu drzew przy murze decyduje regularne i mocne przycinanie pędów. Trzeba się liczyć z tym, że pielęgnacja drzew wysokopiennych może być kłopotliwa, ponieważ wiąże się z ich corocznym formowaniem z drabiny. Lepiej jeśli rośliny uprawiane w ten sposób mają nie więcej niż 2-2,5 m wysokości.
W kolejnych latach drzewa formuje się tak samo, aż osiągną pożądaną wysokość. Od tej pory cięcie ogranicza się do przycinania pędów bocznych, które wyrosły z ramion i przewodnika.
Tekst: Elżbieta Borkowska-Gorączko
