Cyprysy – jaki wybrać gatunek do ogrodu? Jak uprawiać cyprysy w ogrodzie?
Cyprysy to duże drzewa, charakterystyczne dla krajobrazu śródziemnomorskiego, które rzadko są sadzone w ogrodach w Polsce ze względu na ich słabą mrozoodporność. Warto jednak spróbować uprawy cyprysów. Poznaj najpopularniejsze gatunki cyprysów polecane do uprawy w ogrodach.
Cyprysiki (Chamaecyparis) to urocze, często uprawiane w naszych ogrodach rośliny iglaste, ale już podobne do nich z nazwy cyprysy (Cupressus), to w naszym kraju wielka rzadkość. Oba gatunki należą wprawdzie do tej samej rodziny (cyprysowatych) i mają zimozielone, łuskowate ulistnienie, ale różnią się miedzy sobą wyglądem oraz wymaganiami, a także mrozoodpornością.
Spis treści
- Czy cyprysy są mrozoodporne?
- Gatunki cyprysów do uprawy w ogrodach
- Cyprys arizoński
- Cyprys Bakera
- Cyprys wielkoszyszkowy
- Cyprys wiecznie zielony
- Jak uprawiać cyprysy w ogrodzie?
- Gdzie sadzić cyprysy?
Czy cyprysy są mrozoodporne?
Cyprysiki to niewielkie krzewy o łuskowatych liściach, które w naszym klimacie mogą być uprawiane przez cały rok w gruncie (jedynie najdelikatniejsze odmiany w chłodniejszych rejonach kraju mogą podmarzać), natomiast cyprysy to duże i wrażliwe na mróz drzewa, które nie bez powodu kojarzą się głównie z krajobrazem krajów śródziemnomorskich. W Polsce nie radzą sobie z zimowymi temperaturami i łatwo przemarzają, dlatego jeśli już bywają uprawiane, to najczęściej w doniczkach. Mimo to w najcieplejszych rejonach kraju, na osłoniętych od wiatru, ciepłych, słonecznych stanowiskach, można zaryzykować ich całoroczną uprawę w gruncie, licząc się jednak z tym, że jeśli zima będzie surowa, rośliny mogą jej nie przetrwać (młode egzemplarze trzeba osłonić na zimę, np. włókniną).
Gatunki cyprysów do uprawy w ogrodach
Rodzaj do którego należą cyprysy liczy sobie ponad 20 gatunków roślin, różniących się między sobą nie tylko wyglądem, ale też wymaganiami i wrażliwością na mróz. Wszystkie są wprawdzie ciepłolubne, ale kilka z nich charakteryzuje się zimotrwałościa na poziomie strefy 7 (a więc od -15 st. C do -18 st. C), a jeśli mają zapewnione odpowiednie stanowisko, potrafią wytrzymać nawet większe mrozy (np. do -25 st. C). Należą do nich głównie takie gatunki jak:
- cyprys arizoński nazywany też gładkokorym (Cupressus arizonica var. glabra),
- cyprys Bakera (Cupressus bakeri),
- cyprys wielkoszyszkowy (Cupressus macrocarpa).
U naszych zachodnich sąsiadów bywa też uprawiany bardziej wrażliwy na mróz, choć jednocześnie najatrakcyjniejszy cyprys wiecznie zielony (Cupressus sempervirens) - znaleźć go można głównie w arboretach, zaliczany jest do strefy mrozoodporności 8 lub nawet 9.
Cyprys arizoński
Spotykany czasami w naszym kraju cyprys arizoński to duże, dorastające nawet do 20 m (w naszym kraju osiąga zwykle 8-10 m wysokości) drzewo o gęstym, stożkowym lub kolumnowym pokroju, szarozielonych lub srebrzystych, łukowatych liściach (z widocznymi na spodniej stronie żywicznymi, białawymi grudkami) i gładkiej, z wiekiem łuszczącej się pasami korze. Roślina tworzy duże, okrągłe szyszki, które początkowo są szarozielone, później brązowe (średnicy 3-4 cm) i po otwarciu długo pozostają na pędach. Gatunek jest dużym drzewem, ale ma też kilka mniejszych odmian ozdobnych, takich jak np. 'Glauca', 'Stricta Aurea' czy 'Blue Ice'
Cyprys Bakera
Cyprys Bakera to również duże drzewo, dorastające nawet do 30 m wysokości, choć w naszym kraju zwykle osiąga mniejsze rozmiary (7-10 m). Roślina ma rozłożysty, szerokostożkowy pokrój, czerwonawą lub szarą, łuszczącą się korę i lekko przewieszające się gałęzie, pokryte zielonymi lub jasnozielonymi, łuskowatymi liśćmi. Podobnie jak poprzedni gatunek, cyprys Bakera tworzy okrągłe, trwałe, choć nieco mniejsze niż u innych cyprysów szyszki (średnicy 1,5-2 cm.).
Cyprys wielkoszyszkowy
Cyprys wielkoszyszkowy jest drzewem nieco niższym od poprzednich gatunków (dorasta zwykle do 15-20 metrów), rośnie jednak szybko i potrzebuje dla siebie sporo miejsca. Początkowo tworzy zwartą i stożkowatą koronę, z czasem przybiera bardziej luźną, szeroką i rozłożystą formę. Gatunek posiada kilka odmian ozdobnych, w tym m.in. 'Donard Gold' i 'Gold Crest' o ciekawym, bardziej lub mniej żółtym zabarwieniu łusek.
Cyprys wiecznie zielony
Najpiękniejszą, najbardziej elegancką i egzotyczną formę posiada jednak smukły, kolumnowy, wyprostowany cyprys wiecznie zielony, o ciemnozielonych, łuskowatych liściach i brązowej, łuszczącej się korze. Drzewo dorasta do 30 m wysokości i podobnie jak inne cyprysy, zawiązuje duże, okrągłe szyszki (średnicy ok. 4 cm). Ma też kilka atrakcyjnych odmian, w tym m.in. 'Green Pencil' i 'Stricta'. Niestety, w naszym klimacie jego całoroczna uprawa gruntowa jest bardzo ryzykowna i może się udać jedynie w najcieplejszych rejonach kraju i to tylko wtedy, gdy zima będzie naprawdę łagodna.
- Przeczytaj też: Jak dbać o iglaki zimą? Pielęgnacja iglaków zimą
Jak uprawiać cyprysy w ogrodzie?
- Stanowisko dla cyprysów
Cyprysy najlepiej rosną na stanowiskach słonecznych, ciepłych i osłoniętych od wiatrów.
- Podłoże dla cyprysów
Ziemia dla cyprysów powinna być ciepła, przepuszczalna, próchnicza i umiarkowanie wilgotna, na której korzeniom nie będzie groziło zalanie.
Trzeba jednak pamiętać, że cyprysy także nie lubią suszy, dlatego w okresie ciepłej bezdeszczowej pogody należy je podlewać. Rośliny dobrze też reagują na podwyższoną wilgotność powietrza (w naturze często zasiedlają tereny położone w pobliżu morza), dlatego warto spróbować ich uprawy głównie na terenach nadmorskich, szczególnie w pobliżu zachodniej granicy kraju.W pierwszych latach po poosadzaniu przyda się stabilizowanie drzewek cyprysów za pomocą palików lub linek, aby ich pień rósł prosto i nie ulegał zdeformowaniu.
Gdzie sadzić cyprysy?
Decydując się na uprawę cyprysów, najlepiej przeznaczyć dla nich w ogrodzie eksponowane stanowisko, gdyż rośliny z pewnością są w naszym kraju rzadkością. Musimy też pamiętać, że ze względu na spore rozmiary, cyprysy nie nadają się do uprawy w małych ogrodach, z wyjątkiem niższych od gatunku odmian ozdobnych.
Autor: Piotr Gorączko
Cyprysik groszkowy 'Filifera Aurea Nana'
