Nawłoć, rdestowce, barszcz Sosnowskiego. Rośliny inwazyjne. Jak walczyć z roślinami inwazyjnymi w ogrodzie?
Rośliny inwazyjne to duży problem zarówno w ogrodzie, jak i na polach, pastwiskach czy w lasach. Szybko się rozmnażają, zaczynają dominować nad innymi roślinami, przez co zagrażają lokalnym ekosystemom. Dlatego rośliny inwazyjne powinno się zwalczać, jak tylko się pojawią.
Autor: Pixabay/Pexels
Spis treści
- Co to znaczy gatunek inwazyjny?
- Jakie są gatunki inwazyjne w Polsce?
- Jak zwalczać barszcz Sosnowskiego?
- Jak zwalczać rdestowce?
- Jak zwalczać nawłoć?
- Jak zwalczać kolczurkę klapowaną?
- Jakie są jeszcze rośliny inwazyjne w Polsce?
- Co grozi za uprawę roślin inwazyjnych?
Co to znaczy gatunek inwazyjny?
Główny problem z roślinami inwazyjnymi polega na tym, że bardzo szybko się rozrastają, pogarszają jakoś gleby i eliminują rodzime gatunki. W ten sposób doprowadzają do zubożenia bogactwa naturalnego i utraty bioróżnorodności. Cierpią jednak nie tylko rośliny, ale i owady, w tym zapylające, które tracą rośliny będące ich naturalnymi żywicielami. Wiele z roślin ekspansywnych jest dodatkowo bardzo trudna do wyplenienia. Są też takie gatunki, które nie tylko zagrażają roślinom i owadom, ale mogą naruszać fundamenty budynków czy być trujące dla ludzi i zwierząt. Niektóre z roślin inwazyjnych są na tyle są trudne w wyplenieniu, że walczą z nimi już nie tylko pojedynczy ludzie, ale lokalne władze czy zarządcy lasów. Dlatego powinno się je usuwać tak szybko, jak tylko zostaną zauważone, by nie zdążyły się rozplenić.
Jakie są gatunki inwazyjne w Polsce?
Lista roślin inwazyjnych w naszym kraju jest dość długa. Jednak najbardziej powszechnie występujące, to: barszcze (Sosnowskiego, Mantegazziego), rdestowce (ostrokończysty, czeski, sachaliński), nawłocie ((kanadyjska i późna) i kolczurka klapowana.
Jak zwalczać barszcz Sosnowskiego?
Barszcze, przede wszystkim Sosnowskiego, to rośliny, które są nie tylko ekspansywne i zagrażają rodzimym gatunkom, ale także są szkodliwe dla zdrowia człowieka. Wydzielane przez roślinę soki oraz związki w postaci aerozoli mogą powodować oparzenia. Barszcze rosną na łąkach, nad brzegami rzek i jezior, ale i w parkach i ogrodach. Rośliny mogą osiągnąć wysokość nawet do 3,5 m, mają na szczycie okazałe, białe kwiatostany do 50 cm średnicy. Najbardziej niebezpieczne są w okresie od kwietnia do sierpnia. Barszcz Sosnowskiego to roślina dwuletnia, rozmnaża się z nasion. By się jej pozbyć, najlepiej usunąć je mechanicznie przed tym, zanim zakwitną. Należy uciąć pęd poniżej poziomu ziemi. Można także wykopywać roślinę z korzeniami i potem ją utylizować. Jednak powinni się tym zająć służby odpowiedzialne za unieszkodliwianie substancji chemicznych. Inną metodą jest stosowanie oprysków chemicznych.
Jak zwalczać rdestowce?
Jedną z najbardziej powszechnych roślin inwazyjnych w Polsce jest rdestowiec ostrokończysty lub inaczej zwany japoński. Pochodzi z Azji, ale został sprowadzony w XIX w. do Europy i szybko zaczął się rozprzestrzeniać. Jest to wieloletnia bylina, która urasta nawet do 3 metrów. Pędy, które przypominają bambus rosną gęsto, roślina ma też duże liście, które zabierają światło innym gatunkom, prowadząc do ich szybkiej eliminacji.
Roślina rozmnaża się przez kłącza, dlatego walka z nimi jest trudna, bo po wyrwaniu rośliny nawet niewielka część korzeni sprawi, ze rdestowiec odrasta, tym bardziej, że duży okaz może mieć kłącza do 3 metrów w głąb ziemi. Korzenie rdestowca są bardzo silne, przebiją się nawet przez betonową powierzchnię. Dlatego roślina stanowi nie tylko zagrożenie dla roślin czy owadów, ale także może uszkodzić budynek czy drogę. Ten chwast rośnie zwykle na brzegach rzek, na obrzeżach lasów, wzdłuż dróg czy na rożnych nieużytkach, obszarach ruderalnych.
Metoda pozbycie się szkodliwej rośliny jest jej wyrywanie bądź wycinanie wraz z korzeniami. Najlepiej najpierw usunąć pędy, a potem wykopać kłącza z ziemią. Wyjmujemy wówczas cały fragment ziemi wraz z kłączami, wsypujemy tam nowe podłoże. Ten zabieg najlepiej wykonać w okresie, gdy zaczyna się wegetacja rdestowca, czyli na wiosnę, przed kwitnięciem w sierpniu i wrześniu. Najlepiej zacząć usuwać rdestowiec tak szybko, jak tylko się pojawi. Im dłużej rośnie, tym bardziej rozrastają się korzenie i trudniej jest się pozbyć chwastu.
Metodą na pozbycie się intruza w ogrodzie jest też doprowadzenie do obumarcia korzeni. Wycinamy wtedy pędy, a na tym miejscu w którym rosły wystarczy rozłożyć folię np. budowlaną. Chodzi o taki materiał, który nie przepuszcza światła i wody. Dzięki temu przykryciu, braku dostępu do światła, przy wysokiej temperaturze kłącza mogą zacząć zamierać. Mechaniczna walka z rdestowcem trwa jednak długo, nawet kilka lat. Zwolennicy radykalnych rozwiązań mogą skorzystać z herbicydów, czyli chemicznych środków pozbycia się chwastów.
Jak zwalczać nawłoć?
Jest to wieloletnia bylina. Nawłoć kanadyjska i późna są bardzo do siebie podobne, różnią się jedynie tym, że kanadyjska ma łodygę w całości owłosioną, a nawłoć późna jedynie w okolicach kwiatu. Roślina pochodzi z Ameryki Północnej i została tu sprowadzona m.in. ze względu na walory miododajne. Nawłoć kanadyjska kwitnie na żółto, jej wysokość dochodzi do 150 cm, a nawłoć późna urośnie nawet do 250 cm. Ta roślina rozmnażają się na dwa sposoby: przez kwiaty, które wytwarzają bardzo dużo lekkich nasion, a które są zawiewane przez wiatr i przez kłącza. Dlatego bardzo trudno z nimi walczyć. Najbardziej skuteczną metodą jest wielokrotne koszenie roślin w jednym sezonie, szczególnie wtedy, gdy zajmują one duże powierzchnie. W ogrodzie nawłoć należy wyrywać z korzeniami. Zwalczanie takiego intruza może potrwać nawet kilka lat. W ogrodzie, na miejscu, gdzie wycięliśmy nawłoć należy zasadzić rodzime gatunki roślin, może to być trawa, krzewy czy byliny.
Jak zwalczać kolczurkę klapowaną?
Jest to jednoroczne pnącze, przywleczone do Europy z Ameryki Północnej na przełomie XIX i XX w. Pnącza tego chwastu osiągają nawet do 8 m długości. Cechą charakterystyczną rośliny są owoce – to zielone, owalne torebki pokryte miękkimi kolcami, natomiast pędy przede wszystkim ograniczają rozwój lokalnych gatunków roślin. Kolczurka rośnie najczęściej w okolicach rzek i miejsc wilgotnych, zwykle pnie się po drzewach i krzewach. Pnącze rozmnaża się przez nasiona, które roznosi wiatr. Pozbycie się tych roślin, to wyrywanie siewek, rozwiniętych roślin także w trakcie kwitnienia. Ta metoda jest wbrew pozorom skuteczna.
Jakie są jeszcze rośliny inwazyjne w Polsce?
Lista występujących w Polsce gatunków obcych inwazyjnych jest dość długa, to około 60 pozycji. W tym są takie, które są silnie inwazyjne i mało inwazyjne. Te, które zaliczają się do silnie inwazyjnych, to także ambrozja bylicolistna i róża pomarszczona. Do mniej inwazyjnych zaliczają się także słonecznik bulwiasty, topinambur, powojnik pnący czy sumak octowiec. Najczęściej stosowany i skuteczny sposób pozbycia się chwastów, to połączenie metody mechanicznej i chemicznej, czyli stosowanie oprysków.
Co grozi za uprawę roślin inwazyjnych?
Inwazyjne gatunki obce (IGO) nie mogą być wprowadzane do środowiska. Zabronione jest posiadanie, rozmnażanie i sprzedaż – na to wymagana jest specjalna zgoda Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska. Osoby, które nie przestrzegają tych zaleceń mogą zostać ukarane karą grzywny lub aresztu. Reguluje to m.in. rozporządzenie z 9 grudnia 2022 r. „w sprawie listy inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Unii i listy inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Polski, działań zaradczych oraz środków mających na celu przywrócenie naturalnego stanu ekosystemów”.
10 kwiatów, które rozświetlą Twój ogród przez całe lato
Autor: www.thinkstockphotos.com
Jeżówka purpurowa kwitnie całe lato, zachwycając kwiatami
