Jakie typy wentylacji zastosować w domu?
Czym różni sie wentylacja hybrydowa od wentylacji grawitacyjnej? Poznaj zasady działania. Warto wiedzieć, że kiedy warunki atmosferyczne są sprzyjające, wentylacja działa grawitacyjnie, a gdy są niekorzystne, jest wspomagana mechanicznie. Wszystko po to, by była skuteczna, a przy tym oszczędna.
Autor: Andrzej Szandomirski
Skuteczność wentylacji grawitacyjnej można poprawić, montując nasady kominowe na wylotach kanałów. Mogą to być nasady stałe lub lepiej – obrotowe, poruszane siłą wiatru
Domy jednorodzinne, również nowo budowane, mają przeważnie wentylację grawitacyjną – łatwą do zbudowania, bezgłośną, niewymagającą zasilania i tanią w eksploatacji. W oknach są nawiewniki, na dachu kominy. Można by rzec, iż jest to wentylacja idealna, gdyby nie to, że często bywa nieskuteczna, bo jej działanie zależy od pory roku i warunków atmosferycznych.
Wentylacja grawitacyjna a temperatura
Siłą napędową wymiany powietrza w systemie wentylacji grawitacyjnej jest różnica gęstości powietrza w pomieszczeniach i na zewnątrz domu. Wynika ona z różnicy temperatury, więc kiedy ta nie jest dostatecznie duża, by w kanałach wentylacyjnych powstało podciśnienie wystarczające do wyssania z pomieszczeń zużytego powietrza, wydajność wentylacji okazuje się niedostateczna. Gdy na zewnątrz jest zimniej niż we wnętrzu domu, nie powinno być problemu, ale w okresach przejściowych (wiosna, jesień), kiedy wartości temperatury w pomieszczeniach i poza domem są zbliżone, można się spodziewać kłopotów. Zdarza się też, że ciąg jest duży, lecz skierowany przeciwnie i wtedy powietrze, zamiast być wywiewane z pomieszczeń, jest do nich nawiewane przez kratki wentylacyjne.
Uwaga! Nowe przepisy dotyczące wentylacji w domu
Skuteczna wentylacja jest niezbędnym elementem każdego domu, ale w dobrze ocieplonym i szczelnym nabiera szczególnego znaczenia. W budynku, którego ściany zostaną dobrze zaizolowane, zmniejszy się bowiem całkowite zapotrzebowanie na energię. W takim domu otwarte kanały wentylacyjne powodowałyby głównie straty ciepła i wyraźny wzrost udziału zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania powietrza wentylacyjnego w ogólnym bilansie energetycznym. Trzeba więc zadbać o jego ograniczenie. Nie bez powodu zatem w znowelizowanych Warunkach technicznych sporo uwagi poświęcono systemom wentylacji. Jedna ze zmian w stosunku do wcześniej obowiązujących przepisów przewiduje możliwość stosowania wentylacji hybrydowej, czyli mówiąc najprościej – wentylacji grawitacyjnej wspomaganej okresowo działaniem wentylatora (wentylatorów). Jednocześnie jednak pozostawiono zapis mówiący o zakazie stosowania wentylacji grawitacyjnej w pomieszczeniach wyposażonych w wentylację mechaniczną lub klimatyzację.
Typy wentylacji, które możesz zastosować w domu
Bez porównania skuteczniejsza jest wentylacja mechaniczna, w której zarówno usuwanie zużytego powietrza, jak i dostarczanie świeżego (wywiew i nawiew) są kontrolowane przez urządzenia. Jeśli zostanie poprawnie wykonana, działa tak, jak powinna, ponieważ projektuje się ją indywidualnie dla konkretnego budynku. Ruch powietrza jest wymuszany przez pracujące stale wentylatory, więc nie zakłócają go zmieniające się warunki otoczenia. Wymiana powietrza nie jest uzależniona od warunków zewnętrznych, a jej intensywność jest dostosowana do potrzeb. Ten rodzaj wentylacji ma jednak inne mankamenty, które często powstrzymują inwestorów przed jej instalowaniem. Najważniejszy to konieczność wyposażenia jej w urządzenia mechaniczne zasilane energią elektryczną. Z ich powodu na etapie inwestycji jest droższa od grawitacyjnej, a jej eksploatacja także kosztuje.
Instalacje wentylacji mechanicznej
Wentylacji mechanicznej wywiewnej (czyli wentylatorów wspomagających jedynie wyciąganie powietrza z wnętrz) nie wolno stosować w pomieszczeniach z paleniskami na paliwa stałe, kominkami lub gazowymi podgrzewaczami wody z grawitacyjnym odprowadzeniem spalin. W takich w nętrzach może być instalowana wyłącznie w wersji nawiewno- -wywiewnej, czyli takiej, w której strumień powierza wywiewanego z pomieszczenia i do niego nawiewanego są zrównoważone, aby podciśnienie wytworzone przez wentylatory nie powodowało zakłócenia ciągu w kominach dymowych oraz spalinowych odprowadzających produkty spalania. Rozprowadzenie instalacji musi być dobrze przemyślane, a urządzenia i kanały transportujące powietrze muszą być usytuowane w taki sposób (i – w miarę potrzeb – zaizolowane), aby instalacja nie hałasowała i nie była z tego powodu uciążliwa dla mieszkańców, także podczas pracy z maksymalną wydajnością. I – na koniec – zła wiadomość dla właścicieli istniejących domów.Ze względu na konieczność rozprowadzenia i ukrycia kanałów transportujących powietrze zwykle trudno ją w takich budynkach zamontować, a czasem w ogóle nie da się tego zrobić. Najczęściej są stosowane dwa rozwiązania wentylacji mechanicznej:
- wywiewna – z jednym centralnym wentylatorem usuwającym z budynku zanieczyszczone powietrze (świeże, zewnętrzne, napływa w sposób naturalny);
- nawiewno-wywiewna – wyposażona w centralę wentylacyjną z dwoma wentylatorami (nawiewnym i wywiewnym) oraz zazwyczaj także z wymiennikiem ciepła (rekuperatorem) umożliwiającym zimą odzyskiwanie ciepła z powietrza usuwanego.
Wentylacja grawitacyjna, ale ze wspomaganiem
Wpewnych sytuacjach działanie wentylacji grawitacyjnej może zostać zintensyfikowane przez wiatr. Zamontowanie odpowiedniej nasady kominowej na zakończeniu przewodu kominowego (w miejscu wystawionym na działanie wiatru) powoduje powstawanie podciśnienia po zawietrznej stronie nasady, co wspomaga naturalny ciąg kominowy. Najlepiej sprawdzają się w takiej roli nasady obrotowe, których działanie nie jest uzależnione od tego, z którego kierunku wieje wiatr, jednak i one nie zawsze są w stanie zagwarantować stabilność i niezawodność wentylacji.
