Czujnik czadu to detektor, który uchroni cię przed zatruciem tlenkiem węgla. Sprawdź, jak działa i jaki wybrać

Czujnik czadu jest najskuteczniejszym sposobem ochrony przed niebezpiecznym działaniem tlenku węgla. Montaż odpowiedniego czujnika tlenku węgla pozwoli ze spokojem rozpocząć kolejny sezon grzewczy, w którym wzrasta zagrożenie zatrucia czadem. Sprawdź, jak uchronić się przed zatruciem dwutlenkiem węgla. Jaki czujnik tlenku węgla wybrać?

Zobacz galerię 6 zdjęć

Autor: VILPE/Romuald Sołdek

Bezprzewodowy czujnik CO2 umiejscowiony w sypialni

Spis treści

1. Jakie są źródła zatrucia tlenkiem węgla?
2. Kto jest narażony na zatrucie tlenkiem węgla?
3. Kiedy powstaje czad?
4. Objawy i skutki zatrucia czadem
5. Jak wykryć ulatniający się gaz?
6. Czujnik czadu jako element systemu alarmowego
7. Autonomiczne czujniki czadu
8. Sam czujnik czadu nie zagwarantuje bezpieczeństwa
9. Jaki wybrać czujnik czadu?
10. Gdzie zamontować czujnik czadu?

Strażacy apelują o wyposażanie domów w czujniki czadu. Niestety wraz z nadejściem chłodniejszych nocy i poranków część mieszkańców mocniej uszczelnia swoje drzwi i okna, a co za tym idzie, ogranicza możliwość wentylowania pomieszczeń. W ślad za takimi praktykami podąża zagrożenie, które co roku zbiera żniwo wielu zatruć i zgonów, to czad. Obecność czadu w pomieszczeniach można stwierdzić jedynie dzięki specjalnemu detektorowi tlenku węgla. Jak działa czujnik czadu i gdzie go zamontować? 

Jakie są źródła zatrucia tlenkiem węgla?

Najczęstszym źródłem zatrucia tlenkiem węgla bywa niesprawna domowa instalacja kominowa albo nieszczelne urządzenie, które może go wydzielać. Czujniki czadu to niewielkie estetyczne urządzenia działające niezależnie lub przystosowane do współpracy z instalacjami sygnalizacji włamania i napadu (SSWiN) albo rozbudowanymi systemami automatyki domowej (tak zwanymi inteligentnymi instalacjami). Montaż czujników czadu jest nieskomplikowany i można go wykonać samodzielnie.

Kto jest narażony na zatrucie tlenkiem węgla?

Na zatrucie tlenkiem węgla są narażeni przede wszystkim mieszkańcy domów i mieszkań, w których korzysta się z kotłów, gazowych podgrzewaczy wody czy kominków, oraz mieszkań w blokach i kamienicach, w których są wspólne piony wentylacyjne.

Kiedy powstaje czad?

Podczas spalania paliwa w urządzeniu grzewczym (kotle, kominku, podgrzewaczu wody) powstaje dwutlenek węgla. Tak się dzieje wtedy, gdy do paleniska dopływa dostateczna, zależna od mocy urządzenia, ilość bogatego w tlen powietrza. Jednak gdy jest go za mało, zamiast dwutlenku węgla powstaje tlenek węgla – bezbarwny i bezwonny, a więc niewyczuwalny przez człowieka gaz, zwany potocznie czadem. Jakie są możliwe źródła tlenku węgla? Potencjalne źródła tlenku węgla to m.in.: nieprawidłowo eksploatowane urządzenia grzewcze zasilane naftą lub gazem ziemnym, bojlery, piece i kominki opalane drewnem, piecyki gazowe, urządzenie zasilane benzyną – np. samochody. Jednym z błędów popełnianych przy eksploatacji tych sprzętów jest również brak odpowiedniej wentylacji w pomieszczeniu, w którym następuje spalanie.

Objawy i skutki zatrucia czadem

Oddychanie, nawet przez krótką chwilę, powietrzem zawierającym czad skutkuje uszkodzeniem organów najbardziej wrażliwych na niedotlenienie, czyli ośrodkowego układu nerwowego i układu naczyniowo-sercowego. Zatrucie tlenkiem węgla objawia się bólem głowy (100-200 ppm), mdłościami, wymiotami (800 ppm) i w ciągu kilkunastu minut prowadzi do bezdechu, zatrzymania akcji serca, a w konsekwencji – śmierci.

Jak wykryć ulatniający się gaz?

Aby mieć absolutną pewność, że w pomieszczeniu nie pojawi się groźna dla zdrowia lub życia ilość tlenku węgla, warto zamontować elektroniczne detektory. Poprawnie zamontowane i zasilane są jedynym rozsądnym sposobem wykrycia ulatniającego się niebezpiecznego gazu. W sprzedaży są dostępne czujniki czadu przystosowane do współpracy z systemami sygnalizacji włamania i napadu oraz autonomiczne działające niezależnie od nich.

Czujnik czadu jako element systemu alarmowego

Jeżeli masz w domu system alarmowy, czujnik tlenku węgla może być jednym z elementów rozszerzających jego funkcje. Takie czujniki czadu są skuteczne w szerokim zakresie temperatury i niezawodne w działaniu dzięki stosowanej w ich technologii mikroprocesorowej kompensacji temperatury oraz inteligentnemu systemowi powiadamiania o zagrożeniu. Jest ono realizowane przez wbudowaną diodę oraz za pomocą sygnalizacji akustycznej.

Czujniki tlenku wegla mają wysoką czułość – reagują na obecność tlenku węgla o stężeniu od 50 ppm. Nie mogą jednak pracować niezależnie od systemu alarmowego – muszą być połączone z jego centralą, na przykład z modułem powiadamiania GSM realizującym funkcję automatycznego powiadamiania.

Autonomiczne czujniki czadu

Autonomiczne (niezależne od innych instalacji) detektory tlenku węgla są wyposażone w czujnik i sygnalizator, co umożliwia im samodzielną pracę. Czujniki zapewniają ciągły monitoring stężenia tlenku węgla w pomieszczeniach w zakresie od 30 do 999 ppm. W chwili przekroczenia dolnej wartości granicznej automatycznie włącza się powiadamianie. Dzięki funkcji sygnalizacji słabego stanu baterii mamy pewność, że czujnik czadu nie przestanie działać niepostrzeżenie. Wysoki wskaźnik wykrywalności zagrożenia tlenkiem węgla mają bateryjne detektory tlenku węgla wyposażone w dwa czujniki (elektrochemiczny i temperatury) oraz w elektroniczny układ sterujący. Urządzenia informują drogą dźwiękową i optyczną o wykryciu tlenku węgla o stężeniu 50 ppm.

Oprócz sygnalizacji słabych baterii mają także przycisk umożliwiający szybkie sprawdzenie poprawności działania czujnika. Potwierdzona skuteczność i niezawodność działania detektorów czadu powinna być udokumentowana deklaracjami zgodności świadczącymi o spełnieniu rygorystycznych wymogów bezpieczeństwa stawianych produktom dopuszczonym do sprzedaży w krajach Unii Europejskiej. Nie warto ryzykować zakupu czujników tlenku węgla na bazarach czy za pośrednictwem stron internetowych, gdzie często są oferowane ich tanie podróbki sprowadzane z Dalekiego Wschodu.

• Przeczytaj również: Czujnik tlenku węgla (czadu) - doświadczenia forumowiczów

Sam czujnik czadu nie zagwarantuje bezpieczeństwa

Przede wszystkim nie wolno dopuścić do powstawania tlenku węgla, a więc podłączyć każde urządzenie grzewcze do osobnego przewodu kominowego zbudowanego zgodnie z zasadami. Jego wymiary muszą być dostosowane do mocy i rodzaju paleniska a wysokość taka, aby możliwe było wytworzenie odpowiedniego ciągu kominowego.

Trzeba też koniecznie zapewnić dopływ do paleniska lub w jego pobliże dostatecznej ilości świeżego powietrza oraz zadbać o skuteczną wentylację. Przewody kominowe muszą być (tak nakazuje zresztą Prawo budowlane) regularnie kontrolowane przez mistrza kominiarskiego i czyszczone: wentylacyjne – raz w roku, spalinowe – przynajmniej dwa, dymowe – najbardziej narażone na zanieczyszczenie – cztery razy w roku. Stosowanie się do tego przepisu zmniejsza ryzyko zaczadzenia.

Bezpieczniejsze niż tradycyjne urządzenia są gazowe kotły i podgrzewacze z zamkniętą komorą spalania oraz przewodem powietrzno-spalinowym, dzięki którym odprowadzanie spalin nie jest uzależnione od siły ciągu kominowego i spaliny nie mogą się przedostać do wnętrza domu

• Przeczytaj również: Uwaga na czad! Jak uchronić się przed zatruciem tlenkiem węgla?

Jaki wybrać czujnik czadu?

Wybierając detektor czadu, zwróć uwagę na:

• certyfikaty potwierdzające zgodność z właściwymi normami: PN-EN 50291-1 oraz PN-EN 50291-2,
• okres gwarancji i eksploatacji czujnika czadu – najlepsze czujniki działają bez problemów przez 7-10 lat,
• odpowiednio głośne sygnalizowanie podwyższonego stężenia czadu i dodatkowy sygnał optyczny (ważny dla osób niedosłyszących),
• jakość baterii i sygnalizację wyczerpującej się baterii; niektóre czujniki czadu mają baterie niewymienne wystarczające na cały okres eksploatacji,
• funkcję autokontroli, która wykryje wszelkie nieprawidłowości elementu pomiarowego.

Gdzie zamontować czujnik czadu?

Czujniki CO gwarantują bezpieczeństwo wszystkim domownikom. Aby detektor tlenku węgla działał najefektywniej, urządzenie powinno zostać zainstalowane na wysokości oczu dorosłego człowieka, tak, aby jednocześnie było niedostępne dla dzieci. Detektora nie należy montować w miejscu, gdzie jego działanie może być zakłócone przez przepływ powietrza, np. w pobliżu kratki wentylacyjnej, obok drzwi lub okna. Czujnik nie powinien być również niczym zasłonięty, np. zasłonami lub meblami ani znajdować się w pozycji płaskiej, m.in. na blacie. Detektor czadu powinien zostać zamontowany w pobliżu urządzeń, w których następuje spalanie, m.in. przy piecyku gazowym, kominku lub kuchence gazowej, ale w odległości nie mniejszej niż 2 metry. Najbardziej optymalnym rozwiązaniem jest zainstalowanie urządzenia w sypialniach lub w bezpośrednim sąsiedztwie tych pomieszczeń. Wiele wypadków zdarza się, gdy domownicy śpią i nie są w stanie zareagować w przypadku pojawienia się niepokojących objawów.

• Przejdź do galerii: Wzorowa przebudowa starego domu kostki w wersji industrialnej

Zobacz galerię 8 zdjęć

Autor: Mirosław Kulbacki

Na dobudowanej kondygnacji wydzielono balkon. Okalająca go ciemnoszara konstrukcja, powtórzona również nad strefą wejścia, nadaje kompozycji nowoczesny charakter