Instalacja wodna w domu – elementy, sposób prowadzenia rur, sprawdzanie sprawności

Instalacja wodna w domu to układ połączonych przewodów, armatury oraz urządzeń doprowadzających wodę do wybranych pomieszczeń. Inaczej nazywa się ją instalacją wodociągową. Z czego składa się instalacja wodna i jak ją rozprowadzać w domu?

Montaż instalacji wodnej w domu jest znacznie łatwiejszy niż instalacji gazowej czy elektrycznej. Dlatego od wykonawcy nie wymaga się specjalistycznych uprawnień. Jednak lepiej nie układać przewodów instalacji wodnej samodzielnie. Jeżeli projekt nie domu nie zawiera projektu instalacji wodnej, warto zlecić jego przygotowanie (koszt 1-1,5 tys. zł).

Elementy instalacji wodnej w domu - gdzie podgrzewać wodę

Wodę doprowadza się do domu z sieci wodociągowej przez przyłącze. Instalację wodną trzeba dociągnąć do punktów poboru w kuchni, łazienkach, WC, pomieszczeniach gospodarczych, ewentualnie do pralni i garażu. Zwykle oprócz zimnej wody w wielu miejscach potrzebne są też krany z ciepłą, co w zależności od sposobu podgrzewania wody w różnym stopniu wpływa na kształt instalacji wodnej.

Woda może być podgrzewana na różne sposoby. Jeśli ciepła woda jest przygotowywana w indywidualnych podgrzewaczach zamontowanych przy poszczególnych bateriach, od przyłącza prowadzi się przewód główny (z zimną wodą), a od niego podłączenia do wszystkich punktów poboru. Gdy woda jest podgrzewana w kotle lub innym wspólnym dla wszystkich punktów poboru podgrzewaczu, rurę z zimną wodą prowadzi się do poszczególnych baterii i do źródła ciepła. Za nim równolegle do przewodu z zimną biegnie przewód z podgrzaną wodą, a czasem także trzeci – cyrkulacyjny – do położonego najdalej punktu czerpalnego. Dzięki niemu ciepła woda stale krąży w instalacji i nawet wtedy, gdy ta jest bardzo rozległa, jest dostępna zaraz po odkręceniu kranu.

Filtr w instalacji wodnej – jaki wybrać

Kolejnym elementem instalacji wodnej jest filtr. Znajduje się on za wodomierzem. Warto zamontować filtr mechaniczny siatkowy (osadnikowy). Ochroni on instalację wewnętrzną przed grubszymi zanieczyszczeniami stałymi (powyżej 90 μm), takimi jak piasek czy rdza, które niszczą baterie i inne urządzenia zamontowane w instalacji wodnej.

Instalacja wodna w ogrodzie – gdzie podłączyć zawór

Na zewnątrz domu (najlepiej na elewacji ogrodowej) powinno się zainstalować zawór z podłączeniem do węża ogrodowego umożliwiający wygodne podlanie zieleni, napełnienie oczka wodnego czy umycie samochodu. Ciśnienie robocze w instalacji wodociągowej wynosi zwykle 0,4-0,5 MPa, ale gdy jest niewielki pobór wody, na przykład nocą, może okresowo wzrosnąć nawet powyżej 0,6 MPa.

Rozprowadzanie instalacji wodnej – system trójnikowy

Instalację wodną można rozprowadzić tak zwanym systemem trójnikowym. W tym przypadku przewody układa się szeregowo – od pionu biegnie przewód poziomy, a od niego podejścia do poszczególnych punktów poboru. Podejścia łączy się z przewodem poziomym trójnikami - stąd nazwa systemu. Rury prowadzi się w bruzdach ściennych, które zakrywa się tynkiem. W celu ochrony przed uszkodzeniami mechanicznymi przewody powinno się prowadzić w peszlu, a przejścia przez ściany i stropy – w tulejach ochronnych.

Rozprowadzanie instalacji wodnej – system rozdzielaczowy

W układzie rozdzielaczowym przewód główny biegnący od wodomierza doprowadza się do rozdzielacza, a od niego prowadzi się osobne przewody do poszczególnych punktów poboru (baterii, spłuczki). W domu kilkukondygnacyjnym na każdej kondygnacji, zazwyczaj w szafce pod tynkiem, montuje się osobny rozdzielacz. Rury układa się przeważnie w warstwie wylewki w podłodze. Użycie do tego rur giętkich ze zwoju pozwala wykonać podłączenie między rozdzielaczem a punktem poboru z jednego kawałka rury i w ten sposób wyeliminować niebezpieczeństwo przecieków, których źródłem są najczęściej niestarannie wykonane połączenia. Przebieg rur warto dokładnie zaznaczyć na planie pomieszczenia. Pozwoli to łatwiej je odnaleźć w razie awarii lub przeróbek instalacji, a przede wszystkim nie uszkodzić podczas prowadzenia jakichś prac w łazience (kuchni). Podobnie jak w systemie trójnikowym, w celu ochrony przewody prowadzi się w tulejach ochronnych.

W prawidłowo wykonanej instalacji zimna woda powinna być podłączona z prawej, ciepła – z lewej strony. Korzystanie z baterii zasilanej odwrotnie jest niewygodne i może być nieprzyjemne, gdy gwałtownie odkręci się zimną wodę, będąc przekonanym, że to gorąca, albo odwrotnie.

Zawór odcinający – ważny element w instalacji wodnej w domu

Jeżeli na przewodzie doprowadzającym wodę do każdego z urządzeń sanitarnych (umywalki, wanny, natrysku, zlewozmywaka) zainstaluje się zawór odcinający, będzie można w razie potrzeby (na przykład konieczności wymiany czy naprawy baterii) odciąć dopływ wody do niego i jednocześnie bez przeszkód korzystać z pozostałych. Może się to niektórym wydać przesadną ostrożnością. Jeśli tak, powinni zamontować przynajmniej po jednym zaworze dla grupy przyborów na przykład w łazience i kuchni.

W domowych instalacjach zwykle stosuje się zawory odcinające kulowe. Na podłączeniu baterii najlepiej montować zawory kątowe z osadnikiem dodatkowo chroniące przed drobnymi zanieczyszczeniami, które nie zostaną zatrzymane na filtrze zainstalowanym za wodomierzem.

Sprawdzanie instalacji wodnej – eliminowanie przecieków

Przed zakryciem rur warstwą tynku albo podkładu podłogowego powinno się sprawdzić szczelność instalacji, poddając ją tak zwanej próbie ciśnieniowej. Na tym etapie jeszcze stosunkowo łatwo będzie usunąć ewentualne przecieki. Później, kiedy zostaną zakończone prace budowlane albo wnętrza zostaną ostatecznie wykończone, usterkę będzie trudno zlokalizować i jeszcze trudniej naprawić. Instalację układaną w podłodze warto poddać próbie i po ułożeniu rur, i przed ułożeniem posadzki, aby sprawdzić, czy podczas towarzyszących temu prac budowlanych rury nie zostały uszkodzone. Dobrze jest zostawić instalację pod ciśnieniem na czas tych robót, bo wtedy od razu widać miejsce uszkodzenia. Próbę najlepiej przeprowadzić zgodnie z wytycznymi producenta rur, a jeśli się ich nie zna – według standardowej procedury określonej w „Warunkach technicznych wykonania i odbioru instalacji”.

Instalacja wodna poddawana próbie powinna być w całości zmontowana, ale jeszcze bez armatury – kotła, baterii, zaworów, naczyń w zbiorczych itp. W kilku punktach dobrze jest zamontować zwykłe zawory przelotowe odcinające do jej odpowietrzenia. Na czas próby można je zatkać korkiem ze stali ocynkowanej. Podczas próby szczelności instalacji wody zimnej temperatura wewnątrz budynku musi być wyższa niż +5°C. Do kontrolowania zmian ciśnienia jest potrzebny manometr o dokładności 0,01 MPa podłączony w najniższym punkcie instalacji. Instalację należy napełnić wodą wodociągową i odpowietrzyć. Ciśnienie podczas próby powinno być półtora raza wyższe od roboczego, ale nie może przekraczać wartości dopuszczalnej dla poszczególnych elementów instalacji.

Jak przeprowadzić próbę instalacji wodnej?

Próbę przeprowadza się w dwóch etapach. Próba wstępna polega na dwukrotnym (w dziesięciominutowych odstępach) podniesieniu ciśnienia do wartości próbnej. W ciągu 30 minut po ostatnim podniesieniu ciśnienie nie powinno się obniżyć więcej niż o 0,06 MPa. Bezpośrednio po próbie wstępnej przeprowadza się próbę zasadniczą, czyli przez dwie godziny obserwuje dalszy spadek ciśnienia. Nie powinien on przekroczyć 0,02 MPa. Pozytywny wynik próby świadczy o tym, że instalacja została dobrze zmontowana i do jej wykonania użyto odpowiednich materiałów. Na dowód tego należy zrobić wpis do dziennika budowy lub sporządzić protokół, pod którym powinni się podpisać wykonawca instalacji, inspektor nadzoru oraz kierownik budowy.