5 powodów, dlaczego warto mieć własną studnię na działce. Oszczędzaj na rachunkach za wodę!

Czerpanie wody z własnej studni nie tylko daje nam niezależność od dostawcy, ale też nie trzeba za nią płacić. Wymaga jednak zwykle uzdatniania odpowiednio dobranym zestawem filtrów. Dowiedz się, czy opłaca się mieć własną studnię na działce, jaki typ studni wybrać oraz czy wykopanie studni trzeba zgłaszać.

Spis treści

1. Ile kosztuje własna studnia?
2. Jak znaleźć wodę na działce, czyli warstwy wodonośne
3. Jaką studnię na działce warto mieć?
4. Jak zbudować ujęcie wody?

Ile kosztuje własna studnia?

Za pomocą studni czerpie się wodę podziemną znajdującą się w tak zwanych warstwach wodonośnych. Są to przeważnie przesycone wodą warstwy piasków i żwirów położone jedna nad drugą na różnej głębokości. Między nimi znajdują się warstwy gruntu nieprzepuszczalnego dla wody, na przykład gliny albo iły.

Warstwy wodonośne na takiej głębokości nie mają styczności ze środowiskiem zewnętrznym lub jest ona minimalna, więc ryzyko skażenia wody jest niewielkie. Niekorzystny układ warstw wodonośnych może sprawić, że znalezienie wody na działce zakończy się niepowodzeniem. Gdy woda zalega bardzo głęboko, budowa studni może się z kolei okazać technicznie niemożliwa albo zbyt kosztowna.

Cena za metr odwiertu wynosi średnio 100-300 zł, zależnie od profilu geologicznego, ukształtowania terenu, usytuowania działki. W różnych regionach kraju ceny mogą się znacznie różnić. Koszt może być wyższy od podanego, zwłaszcza gdy warunki gruntowo-wodne w danej okolicy są szczególnie trudne.

• Sprawdź też: Gdzie odprowadzić deszczówkę? Jak odprowadzić wodę deszczową z dachu i rynien?

Jak znaleźć wodę na działce, czyli warstwy wodonośne

Warstwy wodonośne pod ziemią przeplatają się z nieprzepuszczalnymi w sposób trudny do przewidzenia, więc nigdy nie ma stuprocentowej gwarancji znalezienia odpowiednich pokładów wody w danym miejscu. Najprostszym sposobem sprawdzenia, czy teren jest w nią zasobny, jest rozmowa z sąsiadami.

Warto ich spytać o to, czy w ich studniach jest dostatecznie dużo wody, na jakiej występuje głębokości i czy jej poziom lub ilość ulega znacznym wahaniom. To się często zdarza, gdy warstwa wodonośna znajduje się na niewielkiej głębokości, bo wtedy na ilość i jakość wody mają wpływ opady atmosferyczne.

Jeżeli w okolicy są kłopoty z wodą, odpowiednią ekspertyzę dobrze jest wykonać jeszcze przed zakupem działki. Do poszukiwania pokładów wody wykorzystuje się sondowanie elektrooporowe, metodę potencjałową lub próbne nawierty.

Pomocne mogą być mapy geologiczne. Metoda elektrooporowa (geofizyczna) polegająca na elektrycznym sondowaniu podziemnych warstw ziemi (poszczególne warstwy mają różną oporność – te zawierające wodę od kilkudziesięciu do kilkuset omometrów) jest polecana do poszukiwania miejsc pod średnie i duże ujęcia wody. Jest zawodna w pobliżu linii kolejowych, instalacji podziemnych oraz metalowych ogrodzeń. Jej wyniki są dostępne po mniej więcej dwugodzinnym pomiarze. Metoda potencjałowa mierzy naturalne różnice potencjałów w gruncie. Wykorzystuje się ją przede wszystkim na zboczach górskich. Próbne wiercenia są dość kosztowne, więc robi się je rzadko, przeważnie dla ujęć o dużej wydajności. Są zalecane, gdy trzeba precyzyjnie ustalić głębokość zalegania warstwy wodonośnej, jej wydajność oraz ciśnienia wody.

Wśród indywidualnych inwestorów stosunkowo popularne jest korzystanie z usług różdżkarzy. Ruch różdżki wskazuje zakłócenia radiestezyjne, które występują w ziemi na styku odmiennych struktur. Może go wywołać obecność podziemnego pokładu wody, ale także uskok geologiczny lub duża podziemna instalacja.

Brak wychyleń różdżki może świadczyć zarówno o braku wody, jak i istnieniu rozległej, równomiernie rozłożonej warstwy wodonośnej. Na niektórych terenach uzyskuje się nawet 80-90% trafnych wskazań, lecz są miejsca, na przykład gęsta zabudowa z licznymi instalacjami podziemnymi, gdzie prawdopodobieństwo znalezienia wody w ten sposób wynosi zaledwie 50%.

• Przeczytaj również: Studnia kopana z kręgów. Ile kosztuje wykopanie studni z kręgów na głębokość 5 m?

Jaką studnię na działce warto mieć?

To zależy od głębokości warstwy wodonośnej, jej wydajności oraz jakości zalegającej tam wody. Najpłytsze, zwykle sięgające kilku metrów pod powierzchnię ziemi, są studnie kopane z obudową z kręgów. Przeważnie czerpią one wodę z pierwszej warstwy wodonośnej ulokowanej bezpośrednio pod warstwą gleby i nie- osłoniętej od góry warstwami nieprzepuszczalnymi. Pochodząca z nich woda może więc być zanieczyszczona rozmaitymi substancjami przenikającymi do niej przez cienką warstwę gruntu i nie nadawać się do spożycia bez skomplikowanego i kosztownego uzdatniania. Jeśli nie mamy pewności co do jakości wody, lepiej nie budujmy takiej studni, chociaż jest ona stosunkowo tania. Chyba że korzystamy z wodociągu i nie będzie- my używać czerpanej z niej wody do spożycia, ale na przykład do podlewania. Jeżeli woda jest pobierana pompą z hydroforem, ostatni krąg studni kopanej musi wystawać co najmniej 0,2 m ponad poziom terenu i być przykryty szczelną pokrywą, a gdy nie ma pompy, jego wysokość nad gruntem powinna sięgać co najmniej do wysokości 0,9 m. Woda najczęściej dopływa do studni przez dno, dlatego warto je wyłożyć warstwą żwiru. Przy dnie można też osadzić krąg z perforacją, dzięki której woda będzie mogła dopływać również bokami, co zwiększy wydajność studni. Materiały obudowy muszą być nieprzepuszczalne i nie mogą wpływać ujemnie na jakość wody.

Połączenia poszczególnych kręgów należy dokładnie uszczelnić – od wewnątrz na całej wysokości studni i od zewnątrz do głębokości co najmniej 1,5 m pod poziomem terenu. Teren w promieniu 1 m od obudowy trzeba utwardzić i ukształtować ze spadkiem na zewnątrz.

Z najpłytszej warstwy wodonośnej często pobierają wodę także studnie z filtrem wbijanym. Mają podobną głębokość jak studnie kopane, lecz średnicę nie większą niż 50 mm i zazwyczaj mniejszą wydajność, niewystarczającą do zaopatrzenia w wodę gospodarstwa domowego.

Wykonuje się je wyłącznie w gruncie piaszczystym. Można z nich czerpać wodę za pomocą pomp elektrycznych albo ręcznych. Taka studnia z pompą ręczną z charakterystyczną długą dźwignią do pompowania jest nazywana abisynką. Najlepsze do zaopatrywania w wodę gospodarstwa domowego są studnie głębinowe (albo inaczej rurowe lub wiercone). Pobierają wodę z pokładów skalnych, zwykle na głębokości przekraczającej 15-20 m. Między nimi a powierzchnią gruntu znajdują się przeważnie warstwy nieprzepuszczalne, więc woda jest mniej niż w innych studniach narażona na zanieczyszczenia. Jej zasoby są też zazwyczaj na tyle duże, że nie ma problemu z wydajnością studni.

• Dowiedz się więcej: Jak prowadzić rury instalacji wodnej w domu? Sprawdź, jak poprowadzić wodę w domu

Jak zbudować ujęcie wody?

Wybudowanie studni kręgowej nie powinno stanowić wielkiego problemu, również dla niefachowca. Ziemię wykopuje się ręcznie albo za pomocą małej koparki. Wykop powinien mieć średnicę nieco większą od średnicy kręgów, które stanowią obudowę studni – umacniają boczne ściany wykopu i zabezpieczają przed przedostawaniem się do wody zanieczyszczeń z gruntu.

Kiedy ma głębokość około 1 m (wysokość jednego kręgu), wsuwa się do niego pierwszy krąg. Następnie kopie się dalej, opusz- cza niżej pierwszy krąg, a nad nim ustawia kolejny. I tak dalej aż do uzyskania żądanej głębokości. Budowa studni głębinowej jest znacznie poważniejszym przedsięwzięciem. Konieczne jest użycie specjalistycznego sprzętu i fachowa obsługa.

Do wykonania podziemnej części studni, a zwykle także jej obudowy i zamontowania pompy, trzeba więc zatrudnić firmę studniarską. Głębokie studnie można budować na dwa sposoby: z rurą osłonową lub bez niej. W pierwszym przypadku do wywierconego w gruncie otworu wpuszcza się rurę osłonową, a następ- nie do niej wsuwa perforowaną rurę filtracyjną.

Sięga ona głębiej niż rura osłonowa – aż do warstwy wodonośnej. W głąb studni opuszcza się pompę głębinową. Zakończenie rury osłonowej znajduje się tuż pod powierzchnią gruntu, w gotowej obudowie z tworzywa sztucznego lub z kręgów betonowych. Tu montuje się także głowicę łączącą rurociąg tłoczny pompy z przyłączem wodociągowym, zawory służące do zamykania przepływu wody w rurociągu doprowadzającym wodę ze studni oraz elementy zasilające pompę. W studniach drugiego typu – bez rury osłonowej – instaluje się tylko rurę filtracyjną.

Odwiert w gruncie robi się tak samo jak do studni z rurą osłonową. Rurę filtracyjną opuszcza się aż do warstwy wodonośnej. Do czerpania wody można stosować pompę ssącą lub małą pompę głębinową. Aby woda lepiej dopływała do rury filtracyjnej, obsypuje się ją wokół gruboziarnistym żwirem. Taką warstwę usypuje się w jednym i drugim typie studni. Teren otaczający studnię w promieniu minimum 1 m powinien zostać utwardzony i mieć spadek 2% w kierunku od studni. Przejście rury studziennej przez nawierzchnię utwardzoną należy uszczelnić. Jeśli przed rozpoczęciem wiercenia studni nie zostały sprawdzone warunki hydrogeologiczne, a czasem także wtedy, gdy informacje co do położenia i miąższości warstwy wodonośnej nie są dostatecznie precyzyjne, podczas wiercenia mogą się pojawić niespodziewane problemy. Może dojść na przykład do tak zwanego samowypływu, czyli wybijania wody lub nawet wypychania rur z otworu na skutek wysokiego ciśnienia w warstwie wodonośnej. Częściej jednak się zdarza, że w odwiercie nie ma wody na tej głębokości, na której się jej spodziewano. Trzeba go wtedy pogłębiać o kolejne metry w nadziei na jej znalezienie albo rozpocząć wiercenie w innym miejscu. Po wykonaniu odwiertu i umieszczeniu w nim rury filtracyjnej wykonuje się tak zwane pompowanie oczyszczające. Powinno się też pobrać próbkę wody do badania, aby ustalić jej odczyn, twardość, zawartość żelaza i manganu oraz ewentualnie innych związków chemicznych występujących w wodach głębinowych. Wodę należy także skontrolować pod kątem zanieczyszczeń mikrobiologicznych, aby wykluczyć obecność szkodliwych dla zdrowia bakterii. Na podstawie wyników tych badań ustala się sposób uzdatniania wody i dobiera potrzebne do tego urządzenia.

• Przejdź do galerii: Eleganckie lampy ogrodowe – inspiracje. Zobacz, jak pięknie oświetlić ogród

Zobacz galerię 16 zdjęć

Autor: Tomasz Zakrzewski, projekt: Piotr Wyrostek/WW PROJEKT

Słupki o niewielkiej wysokości są przeznaczone głównie do oświetlania ścieżek i wjazdów na posesję