Przydomowa oczyszczalnia ścieków: jaką oczyszczalnię ścieków wybrać?
Zasada działania przydomowych oczyszczalni ścieków opiera się na naturalnych procesach biologicznych, dzięki którym zanieczyszczenia zawarte w ściekach są rozkładane na proste związki mineralne, nieszkodliwe dla środowiska naturalnego. Oczyszczalnie są tak skonstruowane, aby procesy te zachodziły jak najintensywniej. Zobacz, jaki rodzaj przydomowej oczyszczalni ścieków będzie spełniał oczekiwania Twojego gospodarstwa domowego.
Autor: A. i M. Sterniccy
Najkorzystniejsze warunki do budowy przydomowej oczyszczalni z drenażem rozsączającym są na dużej działce z niskim poziomem wód gruntowych i dobrze przepuszczalnym podłożem
Ścieki oczyszczone w przydomowej oczyszczalni ścieków można rozsączać do gruntu lub odprowadzać do rzeki albo rowu melioracyjnego, nie obawiając się ich negatywnego oddziaływania na środowisko.
Jest wiele rodzajów oczyszczalni różniących się zastosowaną technologią, a co za tym idzie – konstrukcją, wielkością i stopniem oczyszczania ścieków. We wszystkich niezbędnym elementem jest osadnik wstępny. Do niego w pierwszej kolejności dopływają ścieki z domowej kanalizacji. Zawarte w nich ciała stałe cięższe od wody opadają na dno, gdzie tworzą osad. W warunkach beztlenowych część zanieczyszczeń rozkłada się na substancje rozpuszczalne w wodzie, część na nierozpuszczalne związki mineralne, które pozostają na dnie osadnika.
Zobacz także:
- Przydomowa oczyszczalnia ścieków: na jakiej działce?
- Przydomowa oczyszczalnia ścieków. Na co zwrócić uwagę wybierając POŚ?
Tłuszcze i gazy są wynoszone na powierzchnię i w górnej części osadnika tworzą kożuch. Z osadnika odpływają klarowne ścieki, w których ilość zanieczyszczeń jest do 60% mniejsza niż w świeżych. Są one poddawane dalszemu oczyszczaniu.
Drenaż rozsączający
Drenaż rozsączający to układ podziemnych perforowanych rur (drenów), którymi ścieki wstępnie oczyszczone w osadniku gnilnym są rozsączane do gruntu. Podczas przesiąkania przez porowaty grunt zachodzą procesy fizyczne, chemiczne i biologiczne powodujące dalsze oczyszczanie ścieków. Dzieje się to w warunkach tlenowych i prowadzi do zmniejszenia zanieczyszczeń w blisko 95%. Aby drenaż rozsączający spełniał swoje zadanie, na działce muszą być odpowiednie warunki:
- niski poziom wód gruntowych - odległość między dolną ścianką rury drenażowej a maksymalnym poziomem wody gruntowej (waha się on w ciągu roku) nie może być mniejsza niż 1,5 m.
- dobrze przepuszczalny grunt, który zapewni odpowiednie, nie za szybkie i nie za wolne, przesiąkanie ścieków. Najlepszy jest grunt piaszczysty lub gliniasto-piaszczysty.
- odpowiednio duża działka - trzeba zachować wymagane odległości między poszczególnymi elementami oczyszczalni, a także minimalne, określone w przepisach, odległości od innych obiektów na działce i działkach sąsiednich.
Zobacz, trzy sposoby na przydomową oczyszczalnię ścieków z drenażem rozsączającym
Autor: A. i M. Sterniccy
Najkorzystniejsze warunki do budowy przydomowej oczyszczalni z drenażem rozsączającym są na dużej działce z niskim poziomem wód gruntowych i dobrze przepuszczalnym podłożem
Złoże biologiczne
Złoże biologiczne tworzy zgromadzony w zamkniętym zbiorniku naturalny materiał filtracyjny, na przykład skała wulkaniczna, tłuczeń, kamień lub żwir. Mogą to być również specjalne kształtki z tworzywa. Na powierzchni rozwija się błona biologiczna składająca się z mikroorganizmów. Ścieki, które wcześniej zostały podczyszczone w osadniku wstępnym, są doprowadzane do górnej części zbiornika i za pomocą systemu zraszającego rozprowadzane w górnej części złoża biologicznego. Przepływając z góry na dół, kontaktują się z błoną biologiczną i w ten sposób się oczyszczają (mikroorganizmy, które tworzą błonę biologiczną, absorbują zanieczyszczenia i zużywają do potrzeb życiowych rozpuszczone związki organiczne). Ilość zanieczyszczeń zmniejsza się o ponad 95%.
Ścieki oczyszczone na złożu biologicznym trafiają najczęściej do rowów melioracyjnych, rzek, a w sprzyjających warunkach (niski poziom wód gruntowych, dobra przepuszczalność gleby) do gruntu. Jeśli zależy nam na podwyższeniu efektywności procesów oczyszczania, za złożem biologicznym można zamontować osadnik wtórny. Zatrzymywane w nim zawiesiny i resztki błony biologicznej są z powrotem przepompowywane do osadnika wstępnego, skąd ponownie trafiają na złoże biologiczne. Procesy zachodzące w oczyszczalni są całkowicie odizolowane od otoczenia i dlatego ani rodzaj gruntu, ani poziom wód gruntowych nie są istotne, a sam zbiornik ze złożem biologicznym nie zajmuje więcej niż kilka metrów kwadratowych.
Osad czynny
Osad czynny to kłaczkowata zawiesina złożona z mikroorganizmów, które powodują tlenowy rozkład zanieczyszczeń (substancji organicznych) zawartych w ściekach. Jest ona zamknięta w zbiorniku, tak zwanym bioreaktorze, zamontowanym za osadnikiem wstępnym. Czasem bioreaktor składa się z dwóch komór, z których jedna jest osadnikiem wstępnym, a w drugiej znajduje się zawiesina z mikroorganizmów. Aby osad czynny był stale zawieszony w ściekach i miał z nimi jak najlepszy kontakt, poddaje się go napowietrzaniu. Podczas rozkładu zanieczyszczeń zwiększa on swoją objętość, tworząc coraz większe i cięższe kłaczki. Te opadają na dno zbiornika i tam gromadzą się w postaci osadu. Ciecz nadosadowa (oczyszczone ścieki) jest odprowadzana z bioreaktora do wód powierzchniowych lub gruntu przez drenaż rozsączający lub studnię chłonną. W większości oczyszczalni osad z dna bioreaktora jest zawracany do osadnika gnilnego oddzielnym przewodem. Prawidłowe działanie oczyszczalni zapewnia automatyczny zespół zasilająco-sterujący. Powierzchnia potrzebna na bioreaktor to około 6 m2.
Zobacz, jaki rodzaj oczyszczalni wybrać, gdy nie można wykonać drenażu rozsączającego
Autor: A. i M. Sterniccy
W oczyszczalniach ze złożem biologicznym lub z osadem czynnym proces oczyszczania odbywa się w zamkniętych zbiornikach – reaktorach – przy udziale wyselekcjonowanych szczepów bakterii beztlenowych lub mikroorganizmów tworzących na powierzchni specjalnego materiału filtracyjnego błonę biologiczną
Roślinna oczyszczalnia ścieków
Oczyszczalnie wykorzystujące rośliny opierają się na prostej i niezawodnej technologii. Zapewniają wysoki stopień oczyszczania ścieków (do poziomu II klasy czystości wód), dzięki czemu można nimi na przykład zasilać staw ogrodowy lub nawadniać rośliny. Do tej kategorii można zaliczyć oczyszczalnie z filtrem gruntowo-korzeniowym oraz oczyszczalnie z fitoreaktorem.
W oczyszczalniach gruntowo-korzeniowych ścieki podczyszczone w osadniku wstępnym są kierowane na filtr gruntowo-korzeniowy. Tworzy go odpowiednio uzdatniona rodzima gleba porośnięta roślinami typowo wodnymi lub występującymi na terenach podmokłych (najczęściej trzciną). Całość jest umieszczona w wykopie wyłożonym nieprzepuszczalną folią. Korzenie roślin przerastają złoże, udrażniają je i zapewniają stały przepływ ścieków. Jednocześnie umożliwiają dopływ tlenu do głębszych warstw złoża, gdzie mikroorganizmy wykorzystują go do rozkładu substancji organicznych zawartych w ściekach. W procesie oczyszczania biorą udział przede wszystkim mikroorganizmy występujące na złożu filtracyjnym, bezpośredni udział roślin to zaledwie 10-15%. Oczyszczalnię można rozbudowywać. Pierwsze lata jej działania wymagają jednak sporych nakładów pracy – trzeba zadbać o to, aby rośliny się dobrze zakorzeniły. Oczyszczalnie gruntowo-korzeniowe zajmują sporo miejsca. Przyjmuje się, że na jednego mieszkańca potrzeba 5-15 m2 złoża. Należy także zapewnić minimalne wymagane odległości osadnika wstępnego od innych obiektów na działce.
Mniej miejsca – około 9 m2, nie licząc osadnika wstępnego – zajmują oczyszczalnie z fitoreaktorem. Jak działają? Ścieki podczyszczone w osadniku wstępnym krążą w kanałach cyrkulacyjnych pod złożem roślinnym. Ich przepływ wymuszają niewielkie pompy mamucie tłoczące powietrze i jednocześnie napowietrzające ścieki. Nadmiar gazów w postaci mikropęcherzyków unosi (powoduje flotację) zawiesiny ku górze w kierunku wielofunkcyjnego złoża biologicznego porośniętego roślinnością. Właśnie cząsteczki zawiesiny flotujące ze ścieków krążących pod złożem biologicznym są pożywieniem dla mikroorganizmów tworzących błonę biologiczną na jego powierzchni. Rozwijają się tu bezkręgowce wodne, które konsumują błonę biologiczną. Dlatego w oczyszczalni nie gromadzi się osad i nie ma problemów z jego usuwaniem. Dynamiczny przepływ cieczy pod złożem powoduje, że nawet zimą, gdy temperatura spada poniżej zera, ścieki w oczyszczalni nigdy nie zamarzają. Zbyt mały lub za duży dopływ ścieków może wprawdzie nieznacznie pogorszyć efekt ich oczyszczania, ale nie zatrzyma procesów zachodzących w fitoreaktorze. Oczyszczone ścieki mogą zasilać ogrodowy staw lub kaskadą spływać do gruntu. Ważne jest to, że jeśli oczyszczalnia pracuje prawidłowo, nie wydzielają się z niej przykre zapachy, więc na co dzień można zapomnieć o tym, co faktycznie zasila oczko wodne.
