Dawniej instalacje prowadzono po wierzchu ścian, nie zwracając szczególnej uwagi na estetyczne konsekwencje takich działań, dzisiaj dąży się do tego, aby widoczne (ale nierzucające się w oczy) były jedynie grzejniki i elementy niezbędne do sterowania. Dlatego nowe instalacje układa się najczęściej w podłodze.
Instalacja c.o. w podłodze
Prowadzi się ją od źródła ciepła (najczęściej kotła) do pionowych przewodów, przewodami na poszczególne piętra, a następnie - zależnie od architektury i wielkości budynku – sposobem trójnikowym lub rozdzielaczowym do wszystkich grzejników. Ponieważ rozprowadzenie zwykle robi się w podłodze, musi ona być tak zaprojektowana, aby zmieściły się w niej przewody grzejne oraz warstwa izolacji (styropianu lub wełny mineralnej). Rury - i te w podłodze i te układane w bruzdach w ścianie - powinno się prowadzić w osłonie z peszla lub otulinach cieplnych, a w domach o konstrukcji szkieletowej - w przestrzeni między okładzinami szkieletu i przez drewniane słupki, także w otulinie.
Sposoby prowadzenia instalacji centralnego ogrzewania
Nowoczesne instalacje c.o. najczęściej prowadzi się w podłodze - od źródła ciepła do grzejników - a w domach o więcej niż jednej kondygnacji - również do pionowych przewodów, przewodami na poszczególne piętra i tam do grzejników.
i
i
Grzejniki na ścianach
W nowych instalacjach najczęściej montuje się grzejniki płytowe, rzadziej członowe i konwektory. Zwykle wiesza się je na ścianie zewnętrznej pod oknem i podłącza do instalacji z boku lub od dołu, zależnie od rodzaju grzejnika i sposobu ułożenia instalacji. Do instalacji rozprowadzanych w podłodze i wychodzących z podłogi lub prowadzonych w podłodze albo w ścianie i wychodzących ze ściany pod grzejnikiem nadają się zwłaszcza grzejniki zasilane od dołu, ale używając specjalnych zestawów przyłączeniowych, można też estetycznie i wygodnie podłączyć te zasilane z boku. W zasadzie jednak są one przeznaczone do instalacji prowadzonych tradycyjnie – w bruzdach ściennych lub po wierzchu ścian. Podłączenie grzejnika od dołu jest nie bez racji uważane za bardziej estetyczne.Ze względu na ryzyko korozji nie powinno się instalować grzejników stalowych płytowych w pomieszczeniach wilgotnych (łazienki, pralnie itp.). Lepiej nadają się do nich tak zwane grzejniki drabinkowe, również dzięki swoim dodatkowym walorom – można je wykorzystać jako suszarki do ręczników i drobnej garderoby. Grzejników aluminiowych – z powodu zagrożenia korozją elektrochemiczną – lepiej nie łączyć z miedzianą instalacją.Grzejniki konwektorowe najlepiej umieszczać pod parapetem, który zagina strumień ciepłego powietrza grzejniki i zabezpiecza ścianę powyżej grzejnika przed szybkim zabrudzeniem. Grzejniki płytowe, członowe i konwektory mogą być zasilane wodą o temperaturze 55-90°C. Średnia temperatura powierzchni grzejnika wynosi wtedy od 40 do 60°C.
Automatyka c.o. potrzebna, czy nie?
Ile można zaoszczędzić na ogrzewaniu...
- obniżając temperaturę w pomieszczeniach o 1°C w ciągu całego sezonu grzewczego – mniej więcej 6%;
- instalując elektroniczne termostaty pokojowe i regulatory pogodowe z funkcją okresowego obniżania temperatury – nawet kilkanaście procent;
- korzystając z zaawansowanych układów automatycznej regulacji – do 20%. Ile więcej trzeba wydać na ogrzewanie...
- utrzymując w okresach przejściowych (jesienią i zimą) temperaturę o 1°C wyższą niż potrzeba – nawet 10%.
- ogrzewając pomieszczenia do temperatury 23 zamiast 20°C (wartość przyjmowana do obliczeń) – ponad 20%.
Przy dzisiejszych cenach energii i sprzętu wyposażenie instalacji w programowalne termostaty pokojowe, a nawet droższy regulator pogodowy zwróci się już w pierwszym sezonie grzewczym. W małych domach droga automatyka, choć zapewnia komfort i wygodę użytkowania, raczej nie przyniesie gigantycznych oszczędności.
Ogrzewanie podłogowe - na czym polega?
Powstaje przez ułożenie pod posadzką rur – mogą być miedziane, z polietylenu sieciowanego, z polibutylenu z barierą antydyfuzyjną lub wielowarstwowe z tworzyw z wkładką aluminiową – i doprowadzenie do nich wody ogrzanej w źródle ciepła (o temperaturze 45-55°C). Pętle z pojedynczego odcinka rury układa się na warstwie izolacji (najczęściej ze styropianu) rozłożonej na stropie lub podłodze na gruncie. Przykrywa się je warstwą mieszanki betonowej o grubości co najmniej 4,5 cm. Podłoga nie może mieć temperatury wyższej niż 29°C w pokojach, przedpokojach i kuchniach, 33°C – w łazienkach i 35°C – w pobliżu okien (rury układa się tu gęściej), bo mogłaby być źle tolerowana przez organizm człowieka. Dlatego wydajność grzejnika podłogowego jest ograniczona, mniej więcej do 80 W/m². Ogrzewanie podłogowe oddaje mniej więcej połowę ciepła przez promieniowanie, co sprawia, że uczucie komfortu uzyskuje się przy temperaturze mniej więcej 2°C niższej niż w pomieszczeniach ogrzewanych tradycyjnymi grzejnikami.
Co lepsze: grzejniki czy ogrzewanie podłogowe?
- w dużym pomieszczeniu z ceramiczną posadzką - ogrzewanie podłogowe; podłoga będzie przyjemnie ciepła, a ciepło z instalacji zostanie najlepiej wykorzystane.
- w pokoju z oknami do połogi lub drzwiami na taras - ogrzewanie podłogowe; na grzejniki trudno byłoby znaleźć dobre miejsce; zawieszone na ścianie obok okien utrudniałyby aranżację wnętrza;
- w sypialniach - grzejniki; szybciej reagują na sygnały z urządzeń automatycznej regulacji, więc będzie łatwo obniżać temperaturę na noc i podwyższać rano;
- jeśli masz w rodzinie alergika - ogrzewanie podłogowe; oddaje ciepło głównie przez promieniowanie i nie powoduje wzmożonego ruchu kurzu w pomieszczeniu.
Grzejniki i podłogówka razem
Mimo licznych zalet ogrzewania podłogowego jego specyfika sprawia, że rzadko jest instalowane w całym domu. Zwykle łączy się je z grzejnikami w jednym pomieszczeniu. Ze względu na ograniczoną temperaturę podłogi i w konsekwencji ograniczoną moc grzejnika podłogowego (rury układa się tylko w tej części podłogi, której nie zasłania stała zabudowa - szafy, szafki kuchenne, wanna - lub duże ciężkie meble) w pomieszczeniach o dużych stratach ciepła czasem dodatkowo wiesza się tradycyjny grzejnik, aby zapewnić żądaną temperaturę. Z kolei ogrzewanie podłogowe często instaluje się w łazienkach ogrzewanych grzejnikami, aby uzyskać efekt ciepłej podłogi w miejscach, gdzie staje się boso.
Łączenie grzejników i ogrzewania podłogowego w jednej instalacji jest trudne, ponieważ:
- rozgrzewają się i stygną w różnym tempie (mają inna bezwładność);
- powinny być zasilane wodą o różnej temperaturze (podłogówka maksymalnie 55°C);
- wymagają zastosowania specjalnej armatury regulacyjnej.
W domu ogrzewanym głównie grzejnikami ogrzewanie podłogowe można zasilać z instalacji grzejnikowej, stosując specjalne moduły regulacyjne. W skład modułu wchodzi zawór termostatyczny z nastawą wstępną albo ogranicznikiem temperatury (lub tym i tym) oraz zawór odpowietrzający. Głowica termostatyczna reaguje na zmiany temperatury w pętli grzewczej (a nie w pomieszczeniu) i kiedy przekroczy ustaloną wartość, zamyka zawór, uniemożliwiając przepływ wody przez wężownicę.W domu z dużą powierzchnią ogrzewania podłogowego obiegi podłogówki i grzejnikowy trzeba rozdzielić, każdy wyposażyć w osobną pompę obiegową, a na przewodzie zasilającym wychodzącym z kotła zainstalować zawór trójdrogowy (mieszacz). Kocioł będzie podgrzewał wodę do temperatury wymaganej przez grzejniki, a wodę odpowiednią do zasilania ogrzewania podłogowego (chłodniejszą) uzyska się przez zmieszanie w zaworze trójdrogowym wody zasilającej z powracającą do kotła. Jeśli układ zostanie wyposażony w regulację pogodową, nie tylko obniży się temperatura w obiegu podłogówki, ale jego wydajność zostanie automatycznie dostosowana do zapotrzebowania na ciepło w pomieszczeniu.
