Ceramika budowalna na budowie domu: poznaj możliwości zastosowania

Ponad tysiąc lat p.n.e. wpadł komuś do ogniska kawałek gliny. W ten przypadkowy sposób rozpoczęła się burzliwa historia ceramiki budowlanej – materiału konstrukcyjnego, który dzięki swym wyjątkowym właściwościom do dziś jest używany do budowy domów. Sprawdź, jak wybierać i kupować cegły i pustaki z ceramiki oraz do budowy jakich ścian można zastosować wyroby z ceramiki budowlanej.

Glina jako materiał budowlany znana jest człowiekowi od przeszło 8 tys. lat. Jak na takiego seniora ma się znakomicie. Do dziś wyroby z wypalanej gliny są chętnie stosowane w budownictwie, zwłaszcza jednorodzinnym.

Ceramika zwykła i ceramika z porami

Przepis na ceramikę tradycyjną właściwie od lat niewiele się zmienił. Wydobywa się odpowiedniej jakości glinę, uzdatnia ją do dalszej obróbki, formuje elementy, suszy i wypala je w temperaturze około 700°C. Procesy te utwardzają glinę, sprawiają, że wyroby stają się mrozoodporne i wytrzymałe na ściskanie.

Elementy z ceramiki poryzowanej formowane są z naturalnej gliny wymieszanej z mączką drzewną lub trocinami. Poddaje się je wypalaniu, podczas którego mączka i trociny zostają spalone. W trakcie tego procesu w materiale powstają zamknięte mikroskopijne pory wypełnione powietrzem.

Taka struktura ceramiki poryzowanej sprawia, że ma ona lepsze właściwości termoizolacyjne niż ceramika tradycyjna. Pory umożliwiają też łatwiejsze wydostanie się wilgoci na zewnątrz domu. Para wodna nie kumuluje się w murze, tylko swobodnie przez niego przenika. Elementy poryzowane mają jednak trochę mniejszą wytrzymałość na ściskanie i nieco większą nasiąkliwość niż te z ceramiki tradycyjnej.

Zalety i wady ceramiki budowlanej

Wyroby z ceramiki budowlanej

Cegły i pustaki z ceramiki budowlanej przeznaczone do wznoszenia ścian wyrabia się z gliny. Ze względu na budowę tradycyjne wyroby z ceramiki można podzielić na pełne i drążone. Elementy pełne zazwyczaj nie mają otworów, a jeśli już, to nie przekraczają one 15% powierzchni ich podstawy. Elementy drążone zawsze mają otwory, których udział stanowi 15-60% w stosunku do powierzchni podstawy. Do wyrobów pełnych zalicza się cegły budowlane, natomiast do drążonych - różnego rodzaju pustaki (np. pustaki MAX, pustaki szalunkowe), cegły modularne, cegły kratówki oraz cegły dziurawki.

Osobną grupę wyrobów z ceramiki budowlaną stanowią pustaki z ceramiki poryzowanej oraz cegły licowe i cegły klinkierowe. W ofercie są również ceramiczne elementy uzupełniające, takie jak: kształtki nadprożowo-wieńcowe (kształtki U), ceramiczne nadproża prefabrykowane oraz kształtki kominowo-wentylacyjne.

Przeznaczenie cegieł i pustaków z ceramiki budowlanej

Zewnętrzne ściany jednowarstwowe, czyli takie, które pełnią jednocześnie funkcję konstrukcyjną i termoizolacyjną, budujemy wyłącznie z ceramiki poryzowanej. Współczynnik przenikania ciepła U dla takiej ściany, o ile zostanie prawidłowo wymurowana, wyniesie od 0,26 do 0,30 W/(m²·K).

Parametry cieplne, o które tak walczy się w ścianach jednowarstwowych, tracą nieco na znaczeniu w przypadku ścian dwuwarstwowych i ścian trójwarstwowych. Są one osłonięte z zewnątrz ciągłą warstwą izolacji i to ona przejmuje funkcję strażnika ciepła. Mury tego typu można więc wznosić zarówno z ceramiki poryzowanej, jak i z ceramiki tradycyjnej.

Do murowania warstwy elewacyjnej ścian trójwarstwowych chętnie wykorzystuje się dekoracyjne i trwałe cegły klinkierowe lub licowe dostępne w szerokiej gamie kolorystycznej i wielu ciekawych fakturach.

W ścianach działowych najważniejsza jest dobra izolacyjność akustyczna. Tu wybiera się więc materiały masywne – głównie cegłę pełną. Polecane są także pustaki, które dzięki swej budowie tłumią hałas.

Z ceramiki tradycyjnej lub poryzowanej buduje się również wewnętrzne ściany konstrukcyjne. Z reguły mają one grubość 18-29 cm.

Ceramika to również dobry materiał do budowy przewodów wentylacyjnych i kominowych.

Wiele firm zajmujących się produkcją ceramiki budowlanej oferuje też pustaki, a niekiedy całe komplety materiałów (pustaki i belki stropowe) na stropy gęstożebrowe.

Cegły, zwłaszcza licowe i klinkierowe, są chętnie wykorzystywane do budowy elementów lub obiektów małej architektury: schodów, ogrodzeń, altan, kominów.

W trakcie budowy domu odchodzi się już od murowania ścian fundamentowych i piwnicznych z cegieł pełnych, choć jeszcze kilkadziesiąt lat temu była to dość powszechna metoda. Ceramikę wyparły na tym polu inne materiały, między innymi bloczki betonowe.

Jak kupować cegły i pustaki z ceramiki budowlanej

Materiały ceramiczne kupować można zarówno w składzie budowlanym, hurtowni, jak i u producenta. Dobrze, gdy sami jedziemy po towar, gdyż możemy go obejrzeć i ocenić jego jakość.

Patrzymy głównie na to, czy na powierzchni cegieł i pustaków nie ma widocznych przebarwień. Norma dopuszcza tylko te o średnicy nie większej niż 5 cm. Nie może ich być jednak zbyt wiele. Ewentualne pęknięcia mogą sięgać co najwyżej do 1/3 długości, ale lepiej unikać takich wyrobów. Chcąc sprawdzić, czy kupowany element jest dobrej jakości, wystarczy przeprowadzić mały test – wybrać jeden i przełamać go. Przekrój powinien być możliwie najbardziej jednorodny. Nie mogą w nim występować białe ziarenka margla (minerału obecnego w złożach gliny). Pod wpływem wilgoci powiększają one swą objętość i powodują pęknięcia i odpryski na powierzchni cegieł. Niepokoić powinny też czarne szkliste przebarwienia na przekroju. Świadczą one o tym, że ceramikę przepalono. Jeżeli ciemne przebarwienia są matowe, nie są powodem do niepokoju.

Wytrzymałość cegieł klasy wyższej niż 10 można ocenić, ostukując je delikatnie młotkiem. Dobre będą wydawać czysty, metaliczny dźwięk. Odgłos głuchy i stłumiony świadczy o złej jakości. Cegła tej klasy zrzucona z wysokości 1,5 m na inne cegły nie powinna pękać. Pustaków i innych wyrobów z ceramiki nie da się w ten sposób przetestować.

Powierzchnie licowe cegieł nie mogą mieć pęknięć przechodzących przez całą ich grubość, gdyż tą szparą do wewnątrz będzie się dostawała woda. Dopuszczalne odchyłki wymiarowe cegieł klinkierowych to 6 mm dla długości, 4 mm dla szerokości i 2 mm dla grubości. Intensywna barwa produktu nie gwarantuje jego dobrej jakości.

Ładny pomarańczowy kolor cegieł lub pustaków świadczy jedynie o tym, że glina zawierała dużo tlenku żelaza. Nie ma on jednak wpływu na wytrzymałość wypalonego elementu.

Najbezpieczniej jest kupować wyroby znanych cegielni, które w ciągu minionych lat wyrobiły sobie dobrą markę na naszym rynku. Wyroby ceramiczne tak jak inne materiały budowlane powinny mieć certyfikat lub deklarację zgodności z odpowiednią normą lub aprobatą techniczną.

Radosław Murat