Nowoczesne materiały i technologia produkcji okien umożliwiają wykonanie przeszklenia o dowolnej konstrukcji – od tradycyjnych małych szybek połączonych szprosami po wielkopowierzchniowe tafle w wąskich ramach, które zapewniają maksymalne doświetlenie wnętrza. Wyposażenie okna w szprosy zależy więc tylko od inwencji architekta i naszych upodobań. Warto jednak pamiętać, że taka trwała dekoracja okna wpływa na wiele rzeczy – nie tylko na wygląd elewacji, ale też na izolacyjność cieplną czy łatwość mycia okien. Dlatego decyzja nie może być podjęta pochopnie – okna są przecież inwestycją na wiele lat. Trzeba samodzielnie ocenić, czy lepsze są okna bez szprosów, czy ze szprosami – a jeśli tak, to z jakimi.
Okna ze szprosami: samemu czy z profesjonalistą?
Korzystny wybór to przede wszystkim wybór świadomy. Okna ze szprosami bardzo przykuwają uwagę, dlatego układ szczeblin nie może być przypadkowy. Najlepiej, gdy odpowiada zaleceniom architekta – samodzielne zmiany trzeba wprowadzać ostrożnie. Nieumiejętnie dobrane wykończenie okna może oszpecić zarówno elewację, jak i wnętrze domu. Jeśli jest taka możliwość, warto przy zamawianiu okien ze szprosami skorzystać z programów komputerowych – łatwo dzięki nim utworzyć realistyczne obrazy okien, zmieniać układ i kolor szprosów oraz sprawdzać ich ceny. Kolorowe wydruki można zabrać do domu i spokojnie się zastanowić nad najkorzystniejszym rozwiązaniem.
Co to są szprosy?
Szprosy mogą być szerokie lub wąskie, proste i frezowane, gięte w łuki lub koła. Można je łączyć pod różnymi kątami, promieniście (słoneczka), punktowo wieloramiennie (gwiazdy) lub według własnego pomysłu. Można też dzielić szybę w dowolny sposób – symetrycznie, niesymetrycznie, na dwa duże pola lub kilkanaście małych o nieregularnych kształtach. Za najładniejsze uznaje się szprosy konstrukcyjne. Są wykonane z takiego samego materiału jak rama okna i tak samo wykończone, więc dobrze razem wyglądają.
Nie bez znaczenia jest też to, że szprosy konstrukcyjne najczęściej są wstawiane w przeszklenia o znacznych rozmiarach – taka konstrukcja z założenia ładnie się prezentuje. Największą różnorodnością charakteryzują się szprosy międzyszybowe. Mogą być barwione w masie, oklejane folią lub powłoką drewnopodobną albo lakierowane na dowolny kolor. Można zastosować kolorystykę dwubarwną – inny kolor widoczny ze środka pomieszczenia, a inny od zewnątrz. Szprosów o szerokości 45 mm nie można wyginać w łuki lub koła, ale pozostałe gną się bardzo łatwo przy promieniach 8-22 cm. (Łuk o promieniu 8 cm jest nieosiągalny dla grubszych szprosów konstrukcyjnych). Szprosy naklejane na szybę najlepiej wyglądają wtedy, kiedy w przestrzeni międzyszybowej między nimi znajduje się ramka dystansowa. Jeśli dodatkowo szprosy mają krawędzie zakończone uszczelkami, są łudząco podobne do konstrukcyjnych.
i
Okna ze szprosami: cena
Okna ze szprosami są droższe niż te bez podziałów. Płaci się za łączną długość szprosów, ich wymiary, liczbę połączeń brzegowych z ramą okna i połączeń krzyżowych między szprosami – aby ułatwić wyliczenie, producenci podają po prostu kwotę dopłaty za liczbę pól, na jakie szprosy dzielą powierzchnię szyby. Nie wolno mylić liczby pól z liczbą szczeblin – jeden szpros dzieli szybę na dwa pola, a dwie listwy ułożone na krzyż to aż cztery pola w oknie. Średnie kwoty dopłaty za jedno pole to:
- szprosy konstrukcyjne – około 55 zł;
- szprosy międzyszybowe – 20-25 zł;
- nakładane ramki – od 37 zł;
- szprosy naklejane – białe 25-50 zł/m, kolorowe – 20-30%.
Pola łukowe są o 50% droższe niż prostokątne. Jeden poziomy szpros w skrzydle okiennym dzieli je na dwa pola, z czego górne jest łukowe – do ceny okna trzeba doliczyć wartość dwóch pól prostokątnych i dwóch łukowych. Za konstrukcyjne szprosy szerokości 55 mm zapłaci się więc około 275 zł więcej – po 55 zł za dolne pola i po 82,50 zł za górne.
Rodzaje szprosów
- Szprosy konstrukcyjne
Szprosy konstrukcyjne są częścią ramy okiennej i dzielą szybę na mniejsze tafle. Są wykonane z tego samego materiału co profile ramy – z drewna, PCW, aluminium lub włókna szklanego. Ich minimalna szerokość to 56 mm, popularne są 80-milimetrowe, a na zamówienie wykonuje się dowolne, nawet do 160 mm szerokości. Szprosy mogą mieć różne kształty i rozstawienie, a wykończenie odpowiada palecie dekoracyjnej ram. Do okien rustykalnych można zamówić szprosy stylizowane.
- Szprosy międzyszybowe
Szprosy międzyszybowe to listwy z aluminium lub tworzywa sztucznego umieszczane w przestrzeni między szybami zespolonymi. Nadają się do pakietów szybowych o odstępie między taflami 12-18 mm. Mogą być łączone nakładkami, frezowane lub wykonywane w formie gotowych siatek. Mają szerokość 8, 18, 26 i 45 mm – tych najgrubszych nie można wyginać w formy łukowe. Mogą być barwione w masie, malowane na dowolny kolor lub oklejane folią.
- Szprosy weneckie
Szprosy weneckie naklejane na powierzchnię szyby z jednej lub z obu stron najczęściej są wykonane z tworzywa sztucznego, rzadziej z drewna lub aluminium. Przykleja się je dwustronną taśmą piankową albo miękkim silikonem, więc łatwo je usunąć. Mogą mieć kształt trapezowy lub zaokrąglony, szerokość 25-40 mm i odstają od powierzchni szyby na odległość 5-15 mm. Można też przyklejać na szybę przycięte na wymiar ramki szprosowe. Wykończenie zależy od materiału, z jakiego są wykonane i odpowiada wykończeniu profili.
- Szprosy wiedeńskie
Szprosy wiedeńskie różnią się od weneckich tym, że ich krawędzie są wykończone uszczelką, a wewnątrz pakietu szybowego znajduje się ramka dystansowa imitująca podział szyby podobnie jak w szprosach konstrukcyjnych. Szerokość szprosów mieści się w zakresie 20-76 mm, a wysokość ponad powierzchnią szyby to 8-12 mm.
- Szprosy nakładane
Szprosy nakładane osadza się po zewnętrznej stronie okna w oddzielnej drewnianej ramce. Nadają się tylko do okien drewnianych. Ramka może być przybita do ościeżnicy – szprosy montuje się do niej na zatrzaskach – albo razem ze szprosami umocowana na zawiasach – wówczas w każdej chwili można ją otworzyć. Szprosy są odsunięte od powierzchni szyby o kilka milimetrów, co umożliwia swobodne spływanie po szybie wody opadowej. Szerokość szprosów to ok. 30 mm, po obwodzie ramka jest nieco szersza. Wykończenie jest w palecie kolorów profili drewnianych. Takie szprosy można też zrobić samodzielnie – kupić gotowe ramki, zaimpregnować je i przymocować na zatrzaskach do ramy skrzydła okiennego.
Jakie okno, takie szprosy
Nie do każdego przeszklenia pasują takie same rozwiązania. Nieprzemyślane wstawienie szprosów może sprawić, że okna nie spełnią związanych z nimi oczekiwań. Warto więc popytać znajomych, jak im się mieszka z oknami ze szprosami – może się okazać, że żałują swojej decyzji.
Przeczytaj też:
Okna narożne w domu: efektowny detal elewacji >>>
Zastosowanie szprosów konstrukcyjnych najczęściej jest wymuszone rozmiarami okna. Niezależnie od materiału, z jakiego jest wykonane – drewno, aluminium, czy PCW – zasada rozmieszczenia szczeblin jest podobna.
Nie chodzi tu bowiem o wytrzymałość ramy, tylko o powierzchnię szyby – jeśli jest zbyt duża, może nie wytrzymać naprężeń. Maksymalna powierzchnia standardowej szyby zespolonej w pakiecie 4-16-4 (tafle szkła grubości 4 mm i przestrzeń międzyszybowa 16 mm) to 3,35 m², przy czym długość jej boku nie powinna przekraczać 2,5 m. Większe przeszklenia trzeba wzmacniać szprosami, ale z ich liczbą nie można przesadzić. Rozmieszczone zbyt gęsto zacieniają wnętrze i narażają okno na deformację. Im mniejszy format szyby osadzonej w szprosach, tym większe ryzyko jej pękania lub rozszczelniania połączeń obwodowych – wynika to z różnicy ciśnień między wypełnioną gazem przestrzenią międzyszybową a otoczeniem.
Bumpony - przezroczyste przekładki dystansowe z elastycznego polimeru umieszczane na połączeniach szprosów międzyszybowych w celu oddylatowania ich od szyby.
Listwa z wrębem – szpros konstrukcyjny, który ma na obrzeżach wyprofilowania umożliwiające osadzenie szyby.
Przewiązka (poprzeczka) – poziomy, dekoracyjny, a nie wzmacniający szpros konstrukcyjny w drzwiach balkonowych, najczęściej znajdujący się na poziomie dolnej ramy przyległego okna.
Szpros ślepy – szpros nakładany lub naklejany tylko z jednej strony szyby.
Okna - gdzie kupić?
Poniżej przedstawiamy ranking serwisu Oferteo.pl dotyczący 71 499 Sprzedawców Okien, najlepszych w 2025 roku:
i
Mycie okien ze szprosami
Przynajmniej kilka razy w roku okna trzeba czyścić. Te ze szprosami konstrukcyjnymi mają wiele elementów ramy i osobnych szyb, co podczas mycia pochłania dużo czasu. Ponadto małe szyby brudzą się szybciej niż duże, a spływająca z nich woda nie dociera do dolnej krawędzi okna, tylko zatrzymuje się na szprosach, pozostawiając na nich brudny osad. Okna ze szprosami konstrukcyjnymi trzeba więc myć częściej niż te z gładką powierzchnią szyby.
Podobny problem dotyczy szprosów naklejanych na szybę – wszystkie elementy trzeba myć osobno. Wygodne okazują się w tym przypadku nakładane ramki szprosowe, bo do mycia okna można je zdjąć.
Najbardziej uniwersalne rozwiązanie to szprosy międzyszybowe. Są one elementem pakietu szybowego na stałe zamocowanego w ramce międzyszybowej – umieszcza je tam producent szyb, a nie okien. Dzięki temu są bardzo trwałe i odporne na brud. Nie mogą jednak być zbyt grube – od tafli szkła musi je z każdej strony oddzielać przynajmniej 2-milimetrowa szczelina.
