Szprosy w oknach - rodzaje, właściwości i ceny szprosów

To, czy wybierzemy okna ze szprosami, czy bez nich, jest sprawą indywidualną. Niektórzy cenią wygląd, inni funkcjonalność okna. Dlatego zanim zamówi się szprosy, warto im się przyjrzeć nie tylko pod kątem estetyki, ale też wpływu na użytkowe parametry okna.

Nowoczesne materiały i technologia produkcji okien umożliwiają wykonanie przeszklenia o dowolnej konstrukcji – od tradycyjnych małych szybek połączonych szprosami po wielkopowierzchniowe tafle w wąskich ramach, które zapewniają maksymalne doświetlenie wnętrza. Wyposażenie okna w szprosy zależy więc tylko od inwencji architekta i naszych upodobań. Warto jednak pamiętać, że taka trwała dekoracja okna wpływa na wiele rzeczy – nie tylko na wygląd elewacji, ale też na izolacyjność cieplną czy łatwość mycia okien. Dlatego decyzja nie może być podjęta pochopnie – okna są przecież inwestycją na wiele lat. Trzeba samodzielnie ocenić, czy lepsze są okna bez szprosów, czy ze szprosami – a jeśli tak, to z jakimi.

Okna ze szprosami: samemu czy z profesjonalistą?

Korzystny wybór to przede wszystkim wybór świadomy. Okna ze szprosami bardzo przykuwają uwagę, dlatego układ szczeblin nie może być przypadkowy. Najlepiej, gdy odpowiada zaleceniom architekta – samodzielne zmiany trzeba wprowadzać ostrożnie. Nieumiejętnie dobrane wykończenie okna może oszpecić zarówno elewację, jak i wnętrze domu. Jeśli jest taka możliwość, warto przy zamawianiu okien ze szprosami skorzystać z programów komputerowych – łatwo dzięki nim utworzyć realistyczne obrazy okien, zmieniać układ i kolor szprosów oraz sprawdzać ich ceny. Kolorowe wydruki można zabrać do domu i spokojnie się zastanowić nad najkorzystniejszym rozwiązaniem.

Co to są szprosy?

Szprosy mogą być szerokie lub wąskie, proste i frezowane, gięte w łuki lub koła. Można je łączyć pod różnymi kątami, promieniście (słoneczka), punktowo wieloramiennie (gwiazdy) lub według własnego pomysłu. Można też dzielić szybę w dowolny sposób – symetrycznie, niesymetrycznie, na dwa duże pola lub kilkanaście małych o nieregularnych kształtach. Za najładniejsze uznaje się szprosy konstrukcyjne. Są wykonane z takiego samego materiału jak rama okna i tak samo wykończone, więc dobrze razem wyglądają.

Nie bez znaczenia jest też to, że szprosy konstrukcyjne najczęściej są wstawiane w przeszklenia o znacznych rozmiarach – taka konstrukcja z założenia ładnie się prezentuje. Największą różnorodnością charakteryzują się szprosy międzyszybowe. Mogą być barwione w masie, oklejane folią lub powłoką drewnopodobną albo lakierowane na dowolny kolor. Można zastosować kolorystykę dwubarwną – inny kolor widoczny ze środka pomieszczenia, a inny od zewnątrz. Szprosów o szerokości 45 mm nie można wyginać w łuki lub koła, ale pozostałe gną się bardzo łatwo przy promieniach 8-22 cm. (Łuk o promieniu 8 cm jest nieosiągalny dla grubszych szprosów konstrukcyjnych). Szprosy naklejane na szybę najlepiej wyglądają wtedy, kiedy w przestrzeni międzyszybowej między nimi znajduje się ramka dystansowa. Jeśli dodatkowo szprosy mają krawędzie zakończone uszczelkami, są łudząco podobne do konstrukcyjnych.

Zobacz galerię 4 zdjęcia

Autor: Gebauer

Zabezpieczone od zewnątrz okapnikami dłużej zachowują trwałość

Rodzaje szprosów

• Szprosy konstrukcyjne

Szprosy konstrukcyjne są częścią ramy okiennej i dzielą szybę na mniejsze tafle. Są wykonane z tego samego materiału co profile ramy – z drewna, PCW, aluminium lub włókna szklanego. Ich minimalna szerokość to 56 mm, popularne są 80-milimetrowe, a na zamówienie wykonuje się dowolne, nawet do 160 mm szerokości. Szprosy mogą mieć różne kształty i rozstawienie, a wykończenie odpowiada palecie dekoracyjnej ram. Do okien rustykalnych można zamówić szprosy stylizowane.

• Szprosy międzyszybowe

Szprosy międzyszybowe to listwy z aluminium lub tworzywa sztucznego umieszczane w przestrzeni między szybami zespolonymi. Nadają się do pakietów szybowych o odstępie między taflami 12-18 mm. Mogą być łączone nakładkami, frezowane lub wykonywane w formie gotowych siatek. Mają szerokość 8, 18, 26 i 45 mm – tych najgrubszych nie można wyginać w formy łukowe. Mogą być barwione w masie, malowane na dowolny kolor lub oklejane folią.

• Szprosy weneckie

Szprosy weneckie naklejane na powierzchnię szyby z jednej lub z obu stron najczęściej są wykonane z tworzywa sztucznego, rzadziej z drewna lub aluminium. Przykleja się je dwustronną taśmą piankową albo miękkim silikonem, więc łatwo je usunąć. Mogą mieć kształt trapezowy lub zaokrąglony, szerokość 25-40 mm i odstają od powierzchni szyby na odległość 5-15 mm. Można też przyklejać na szybę przycięte na wymiar ramki szprosowe. Wykończenie zależy od materiału, z jakiego są wykonane i odpowiada wykończeniu profili.

• Szprosy wiedeńskie

Szprosy wiedeńskie różnią się od weneckich tym, że ich krawędzie są wykończone uszczelką, a wewnątrz pakietu szybowego znajduje się ramka dystansowa imitująca podział szyby podobnie jak w szprosach konstrukcyjnych. Szerokość szprosów mieści się w zakresie 20-76 mm, a wysokość ponad powierzchnią szyby to 8-12 mm.

• Szprosy nakładane

Szprosy nakładane osadza się po zewnętrznej stronie okna w oddzielnej drewnianej ramce. Nadają się tylko do okien drewnianych. Ramka może być przybita do ościeżnicy – szprosy montuje się do niej na zatrzaskach – albo razem ze szprosami umocowana na zawiasach – wówczas w każdej chwili można ją otworzyć. Szprosy są odsunięte od powierzchni szyby o kilka milimetrów, co umożliwia swobodne spływanie po szybie wody opadowej. Szerokość szprosów to ok. 30 mm, po obwodzie ramka jest nieco szersza. Wykończenie jest w palecie kolorów profili drewnianych. Takie szprosy można też zrobić samodzielnie – kupić gotowe ramki, zaimpregnować je i przymocować na zatrzaskach do ramy skrzydła okiennego.

Jakie okno, takie szprosy

Nie do każdego przeszklenia pasują takie same rozwiązania. Nieprzemyślane wstawienie szprosów może sprawić, że okna nie spełnią związanych z nimi oczekiwań. Warto więc popytać znajomych, jak im się mieszka z oknami ze szprosami – może się okazać, że żałują swojej decyzji.

Przeczytaj też:

Okna narożne w domu: efektowny detal elewacji >>>

Zastosowanie szprosów konstrukcyjnych najczęściej jest wymuszone rozmiarami okna. Niezależnie od materiału, z jakiego jest wykonane – drewno, aluminium, czy PCW – zasada rozmieszczenia szczeblin jest podobna.

Nie chodzi tu bowiem o wytrzymałość ramy, tylko o powierzchnię szyby – jeśli jest zbyt duża, może nie wytrzymać naprężeń. Maksymalna powierzchnia standardowej szyby zespolonej w pakiecie 4-16-4 (tafle szkła grubości 4 mm i przestrzeń międzyszybowa 16 mm) to 3,35 m², przy czym długość jej boku nie powinna przekraczać 2,5 m. Większe przeszklenia trzeba wzmacniać szprosami, ale z ich liczbą nie można przesadzić. Rozmieszczone zbyt gęsto zacieniają wnętrze i narażają okno na deformację. Im mniejszy format szyby osadzonej w szprosach, tym większe ryzyko jej pękania lub rozszczelniania połączeń obwodowych – wynika to z różnicy ciśnień między wypełnioną gazem przestrzenią międzyszybową a otoczeniem.

Mycie okien ze szprosami

Przynajmniej kilka razy w roku okna trzeba czyścić. Te ze szprosami konstrukcyjnymi mają wiele elementów ramy i osobnych szyb, co podczas mycia pochłania dużo czasu. Ponadto małe szyby brudzą się szybciej niż duże, a spływająca z nich woda nie dociera do dolnej krawędzi okna, tylko zatrzymuje się na szprosach, pozostawiając na nich brudny osad. Okna ze szprosami konstrukcyjnymi trzeba więc myć częściej niż te z gładką powierzchnią szyby.

Podobny problem dotyczy szprosów naklejanych na szybę – wszystkie elementy trzeba myć osobno. Wygodne okazują się w tym przypadku nakładane ramki szprosowe, bo do mycia okna można je zdjąć.

Najbardziej uniwersalne rozwiązanie to szprosy międzyszybowe. Są one elementem pakietu szybowego na stałe zamocowanego w ramce międzyszybowej – umieszcza je tam producent szyb, a nie okien. Dzięki temu są bardzo trwałe i odporne na brud. Nie mogą jednak być zbyt grube – od tafli szkła musi je z każdej strony oddzielać przynajmniej 2-milimetrowa szczelina.