Ciepły dom z perlitu. Ściany jednowarstwowe bez zaprawy murarskiej – jak sie je buduje i ile kosztują?

Na naszym rynku zadomowił się nowy budulec. Jedyny, z którego muruje się ściany bez użycia jakiejkolwiek zaprawy. To bloczki perlitowe do wznoszenia ścian jednowarstwowych, niewymagających już docieplania.

Spis treści

1. Co to jest perlit?
2. Zastosowanie perlitu w budownictwie i nie tylko
3. Perlit ekspandowany – parametry
4. Perlitowe bloczki
5. Murowanie bez zaprawy
6. Ile kosztuje dom z perlitu?

Co to jest perlit?

Perlit znany jest w budownictwie nie od dziś, ale przypomnijmy sobie, skąd się bierze i jakie ma właściwości. Swoją drogę do punktów sprzedaży rozpoczyna pod ziemią. Na powierzchnię wydostaje się dzięki wulkanom. Jest to bowiem skała, która zmieniła swe właściwości w rezultacie wysokiej temperatury i wysokiego ciśnienia towarzyszących erupcji. Analiza składu perlitu wykazuje, że zawiera on głównie silikaty aluminiowo-potasowe.

Perlit, żeby stał się przydatny dla budownictwa, musi zostać poddany spienianiu, zwanemu naukowo ekspandowaniem. Stąd nazwa – perlit ekspandowany. Odbywa się to w zakładach produkcyjnych, gdzie pokruszony perlit rozgrzewany jest do temperatury od 850 do 1000°C. W rezultacie tego procesu w jego strukturze pojawiają się drobne pęcherzyki wypełnione powietrzem i to one zapewniają mu wyjątkowo dobrą izolacyjność cieplną.

• Przeczytaj też: Perlit ekspandowany

Zastosowanie perlitu w budownictwie i nie tylko

Granulatu perlitowego używa się głównie w celach termoizolacyjnych. Był i jest stosowany jako ocieplające wypełnienie komór w pustakach ceramicznych. Używa się go także w pracach termomodernizacyjnych – do wypełniania pustych przestrzeni w ścianach warstwowych ze szczeliną powietrzną. Można go także używać jako sypkiego ocieplenia stropów, podłóg na gruncie i stropodachów wentylowanych. Dodawany bywa jako kruszywo do betonów i zapraw, mające poprawić ich parametry termiczne, zwiększyć lepkość oraz wytrzymałość na ściskanie. Znajdziemy go między innymi w składzie murarskich zapraw ciepłochronnych, wykorzystywanych przy wznoszeniu zewnętrznych ścian jednowarstwowych.

W innych krajach perlit jest surowcem do produkcji płyt i płytek termoizolacyjno-konstrukcyjnych, będących swego rodzaju odpowiednikiem płytek z betonu komórkowego o najmniejszej gęstości (Multiporu). Ma też mocną pozycję w branży ogrodniczej. Dobrze bowiem reguluje poziom wilgotności, ma neutralny odczyn pH i jest obojętny biologicznie. Często więc stanowi domieszkę do ziemi uprawnej. Może być także podłożem dla upraw hydroponicznych.

• Przeczytaj również: Perlit – zastosowanie w uprawie roślin

Perlit ekspandowany – parametry

Jak wspomnieliśmy, jest on dobrym izolatorem termicznym, co potwierdza wyjątkowo korzystny, niski współczynnik przewodzenia ciepła λ. Jego wartość to 0,030-0,070 W/(m·K). Niezwykle ważną cechą perlitu, jak i wszystkich materiałów budowlanych pochodzenia skalnego, jest wyjątkowo wysoka odporność na działanie ognia i wysokiej temperatury.

Perlit jest niepalny, a co więcej, stanowi doskonałą izolację ogniochronną dla materiałów, które pożar może zniszczyć. Nic więc dziwnego, że ma najwyższą klasę odporności ogniowej – A1, REI 240. Perlitowe mury mogą wytrzymać działanie ognia przez co najmniej 4 godziny, w czym nie mają sobie równych na tle innych stosowanych u nas budulców.

Cechą wartą podkreślenia jest chemiczna i biologiczna obojętność perlitu. Nie zawiera on żadnych substancji, które mogłyby negatywnie wpływać na nasze zdrowie. Przy zachowaniu technologicznej konsekwencji, mogą z niego powstawać przegrody w pełni paroprzepuszczalne, a porowate bloczki będą naturalnym regulatorem wilgotności w pomieszczeniach.

Perlitowe bloczki

Z perlitu i specjalnego spoiwa mineralnego produkuje się u nas charakterystycznego kształtu bloczki do wznoszenia ścian nośnych, jednowarstwowych. Ich budowa i dokładność do 1 mm umożliwiają precyzyjne zazębianie elementów. Fabrykę opuszczają 22 ich typy tworzące system wznoszenia ścian na sucho – bez zaprawy murarskiej. Ściany takie, grubości 35 cm, mają współczynnik przenikania ciepła U na poziomie 0,198 W/ (m^2.K). To ważne, bo w innych technologiach jednowarstwowych, żeby poszczycić się takim wynikiem, trzeba wymurować ściany grubości 48-50 cm.

Oferowane są też inne bloczki, wyglądem bardziej zbliżone do bloczków z betonu komórkowego. Produkuje się je z perlitu ekspandowanego, a spoiwem jest gips. Mają wymiary 60 x 30 x 25 cm. Są przystosowane do łączenia na pióro i wpust. Muruje się je na zaprawę klejową lub murarską pianę poliuretanową. Niestety, wykonane z nich ściany zewnętrzne, mające grubość 30 cm, trzeba ocieplać. Producent zaleca wełnę mineralną. Przy zastosowaniu izolacji cieplnej grubości 12 cm ściana uzyska współczynnik U na poziomie 0,17 W/(m^2.K).

Miejmy świadomość, że perlitowe bloczki to nie bloki betonowe. Mają zdecydowanie mniejszą odporność na uszkodzenia, porównywalną z betonem komórkowym niskich odmian. Trzeba więc uważać w trakcie transportu i montażu, żeby nie popękały lub się nie ukruszyły. Są za to łatwe w obróbce.

Ważne też, żeby ochronić ściany przed wilgocią. Niezbędna jest solidna hydroizolacja fundamentów, ponieważ dość chłonne bloczki mogą zacząć podciągać kapilarnie wodę z gruntu, co spowoduje obniżenie ich izolacyjności termicznej. Z tego samego względu nie powinno się rzecz jasna wznosić z niego podziemnych przegród budynku ani też stosować do wydzielania pomieszczeń o podwyższonej wilgotności.

Murowanie bez zaprawy

Domy z perlitu zaleca się wznosić na płytach fundamentowych, ponieważ zapewniają one wysoki poziom ochrony przed wilgocią i wodą gruntową. Nie wymagają głębokiego posadowienia i bardzo łatwo je szczelnie odseparować od gruntu.

Samo wznoszenie ścian nie jest trudne, a producent bloczków zapewnia, że może się tego podjąć nawet amator, który przejdzie odpowiednie szkolenie. Bloczki są do siebie idealnie dopasowane. Łączy się je na specjalnie wyprofilowane zamki, nie używając ani zaprawy, ani nawet piany murarskiej, co zdecydowanie przyspiesza tempo robót.

W systemie tym można wznosić domy do wysokości 2-3 kondygnacji, czyli do około 12 m. Powyżej tej wysokości bloczki mogą być stosowane wyłącznie jako materiał wypełniający, a funkcje nośne musi przejąć szkielet stalowy lub rama żelbetowa. Ścian nie trzeba już ocieplać.

Niewypełnione zaprawą spoiny mogą budzić podejrzenie, że utworzą sieć liniowych mostków termicznych, powodujących ucieczkę ciepła i nawiewanie zimnego powietrza do wnętrz, ale nic z tych rzeczy. Jeśli dom buduje autoryzowana firma, inwestycję kończy badaniem termowizyjnym, dającym niezbite dowody, że ściany są termicznie szczelne.

Nadproża w ścianach wykonuje się z belek żelbetowych, które trzeba połączyć z ociepleniem, aby dorównały pod względem izolacyjności pozostałym fragmentom muru.

Stropy w perlitowych domach mogą mieć dowolną konstrukcję – od drewnianej (belkowej) po prefabrykowaną (płyty kanałowe). Podobny poziom dowolności jest pod względem typu i konstrukcji dachowej. Ściany wykańcza się tynkiem cienkowarstwowym układanym na podkładzie z kleju zbrojonego siatką – tak jakby był to system ETICS, tylko zamiast ocieplenia podłoże stanowi mur. Warto zastosować tynk paroprzepuszczalny – silikatowy lub siloksanowy, a we wnętrzach – gipsowy lub cementowo-wapienny. Wykonywanie otworów lub bruzd w ścianach jest bardzo łatwe i nie wymaga specjalistycznego sprzętu.

• Przeczytaj także: Ściana jednowarstwowa, dwuwarstwowa czy trójwarstwowa? Wybieramy konstrukcję ścian zewnętrznych

Ile kosztuje dom z perlitu?

Perlit w stanie sypkim – w sam raz na podsypki termoizolacyjne lub wypełnienie pustek w ścianach warstwowych – kosztuje około 300-340 zł/m³.

Dom z perlitowych bloczków nie należy do tanich – cena 1 m² powierzchni użytkowej to około 3000-4800 zł (stan deweloperski). W przypadku ścian jednowarstwowych odpada koszt ocieplania i wykończenia ścian, który może wynosić około 150-200 zł/m² ich powierzchni.

• Przejdź do galerii: Nowoczesny dom z drewnianą elewacją: galeria zdjęć

Zobacz galerię 11 zdjęć

Autor: Marcin Czechowicz

Widok od drogi – trójkątny szczyt wykończony drewnem to znak rozpoznawczy domu, a zarazem odpowiedź na wymogi planu miejscowego, który narzucał określony spadek dachu. Projekt domu: architekt Maciej Janeczek

Radosław Murat