Płyta fundamentowa krok po kroku. Na czym polega płyta fundamentowa i jak ją wykonać?
Płyta fundamentowa to żelbetowa konstrukcja układana na warstwie termoizolacji i hydroizolacji. Ma wiele zalet, dlatego jest coraz chętniej wybierana przez inwestorów. A w niektórych sytuacjach jest jedynym możliwym rozwiązaniem.
Autor: Andrzej T. Papliński
Na płycie fundamentowej można posadawiać budynki zarówno na gruntach o bardzo dobrej, jak i słabej nośności. Decydując się na nią, można skrócić czas budowy
Spis treści
- Na czym polega płyta fundamentowa i kiedy się sprawdzi?
- Jak głęboko płyta fundamentowa? Jakie zbrojenie?
- Budowa płyty fundamentowej krok po kroku
- Ogrzewana płyta fundamentowa – jak to działa?
Na czym polega płyta fundamentowa i kiedy się sprawdzi?
Przede wszystkim wybieramy takie rozwiązanie, jeżeli grunt na działce ma słabe parametry geotechniczne. Płyta ma to do siebie, że równomiernie rozkłada obciążenia na większą powierzchnię gruntu, co jest w takich sytuacjach korzystne, bo wówczas budynek nie będzie narażony na nierównomierne osiadanie. Jest ona nieznacznie zagłębiona w gruncie, nie musi bowiem leżeć poniżej poziomu jego przemarzania. Jeśli jest właściwie policzona, zaprojektowana i wykonana, zabezpiecza dom przed spękaniami nawet na terenach szkód górniczych.
Płyta lepiej się sprawdzi niż tradycyjne fundamenty, jeżeli poziom wody gruntowej jest wysoki. Ułatwia wykonanie trwałej izolacji przeciwwodnej, także przeciw wodzie naporowej. W szczególnych przypadkach można do jej budowy zastosować beton wodoszczelny o klasie do W8 lub wzbogacony dodatkami uszczelniającymi, zabezpieczającymi przed przenikaniem wody gruntowej.
Decydując się na posadowienie domu na płycie fundamentowej, można znacznie skrócić czas budowy, bo nie ma wtedy potrzeby robić głębokich wykopów, a wykonanie jest jednoetapowe.
Kolejną korzyścią jest to, że dzięki płycie zyskujemy nie tylko fundament, ale także podłogę pierwszej kondygnacji domu, która przy tradycyjnym fundamentowaniu musi być zrobiona osobno (podkład podłogowy, czyli jastrych). Warto o tym pamiętać, porównując koszt obu rozwiązań.
Dodatkową zaletą płyty jest (gdy została zrobiona na warstwach izolacji cieplnej) możliwość otulenia całego budynku nieprzerwaną warstwą ocieplenia od gruntu pod budynkiem aż po dach. Z tego powodu płyta jest standardem fundamentowania domów pasywnych i zeroenergetycznych. W ich przypadku wymagań co do szczelności izolacji nie sposób osiągnąć przy tradycyjnych fundamentach.
- To rozwiązanie bezpieczne nawet przy wysokim poziomie wód gruntowych
- Jest wybierane także dlatego, że łatwiej w ten sposób szczelnie odizolować ogrzewany budynek od zimnego podłoża
- Płyta tworzy jednocześnie betonową podłogę parteru
- Jest odporniejsza na nierównomierne osiadanie niż fundamenty tradycyjne
- Potrzebny będzie beton wyższej klasy, zamawiany w wytwórni
- Wymaga zatrudnienia profesjonalnej ekipy
Jak głęboko płyta fundamentowa? Jakie zbrojenie?
Płyta fundamentowa jest zagłębiona płycej niż tradycyjne fundamenty, czasami wraz z utwardzonym podłożem tylko na 50 cm. Znajduje się pod powierzchnią całego domu. Tworzy jedną nośną płaszczyznę. Czasami wzmacnia się ją pod ścianami konstrukcyjnymi lub tam, gdzie kumulują się obciążenia. Zazwyczaj ma 20-25 cm grubości i jednakową wysokość w całym swoim przekroju.
Zbroi się ją krzyżowo, układając pręty albo gotowe siatki z prętami (co jest tańsze i szybsze) na górze i na dole płyty. Pod elementami konstrukcyjnymi jest ona ściskana i rozciągana, natomiast tam, gdzie nie działają na nią obciążenia, jest rozciągana górą, ponieważ napiera na nią od dołu grunt.
Czasami zamiast prętów lub siatek stosuje się zbrojenie rozproszone włóknami stalowymi bądź z tworzywa sztucznego. Znajdują się w całym przekroju płyty i są tylko w niektórych miejscach wzmocnione prętami. Na takie zbrojenie zużywa się mniej stali. Płyta zbrojona od góry i dołu jest uniwersalnym fundamentem, na którym można bez obaw ustawiać w każdym miejscu ściany działowe, kominy i inne elementy konstrukcyjne.
Czasami też projektuje się płyty, które są na części swojej powierzchni (w środkowym obszarze między ścianami nośnymi) zbrojone tylko jedną warstwą prętów, na przykład siatką z prętów ø 10 w rozstawie 20 x 20 cm. Takie płyty są cieńsze, mogą mieć tylko 15 cm grubości. Pod ścianami zewnętrznymi oraz nośnymi i elementami konstrukcyjnymi wywierającymi nacisk (kominy, schody itp.) mają one wówczas wieńce obwodowe i żebra, tak zwane ostrogi. Te elementy są grubsze. Mają zazwyczaj kilkadziesiąt centymetrów (25-35 cm) grubości. Zbrojenie tam jest mocniejsze, na przykład z prętów ø 12, i przebiega zarówno górą, jak i dołem. Takie płyty są nieco mniej materiałochłonne. Zużycie stali i betonu jest w tej sytuacji nieco mniejsze niż w płytach o jednakowym przekroju w każdym miejscu. Ponieważ kształt konstrukcji odzwierciedla się w podbudowie, pod zewnętrznymi żebrami podbudowa często schodzi aż do strefy przemarzania. Cieńsza płyta ma również mniejszą bezwładność cieplną, co ma znaczenie, gdy ma ona funkcję grzewczą.
W przypadku płyty ze wzmocnieniami (żebrami) nie ma jednak takiej dowolności rozmieszczenia ścian jak w płycie zbrojonej jednakowo w całym przekroju. Do budowy płyt używa się betonu klasy minimum C20/25. Jest to beton towarowy zamawiany w betoniarni. Pod płytą musi się znaleźć odpowiednio zagęszczone podłoże z piasku, pospółki lub kruszywa o różnych frakcjach.
Rodzaj podbudowy dobiera się do warunków gruntowych. Musi ona być bardzo mocna i bardzo dobrze zagęszczona. W projekcie konstruktor podaje stopień zagęszczenia podłoża, czyli Is, na przykład jako Is = 0,98. Im większa jest wartość parametru Is, tym podłoże jest bardziej zagęszczone. W gruncie pod płytą nie może się gromadzić woda, dlatego bardzo ważne jest zapewnienie odpowiedniego drenażu oraz wskazanie miejsca odprowadzenia wody z gruntu pod płytą.
Budowa płyty fundamentowej krok po kroku
Zaczyna się standardowo – od usunięcia żyznej warstwy gruntu i wykopu. Ten jest zdecydowanie płytszy niż w przypadku fundamentów tradycyjnych. Podłoże pod płytę powstaje ze żwiru i piasku. Musi być dobrze ubite i wyrównane.
W drugiej kolejności wykonywany jest szalunek. Obecnie to przeważnie szalunek tracony, w formie opaski z płyt lub kształtek polistyrenowych. Dodatkowo zapewnia on ocieplenie bocznych krawędzi płyty.
Gdy opaska jest gotowa, na gruncie rozmieszcza się warstwę termoizolacyjną, a właściwie kilka warstw – od dwóch do trzech. Stosuje się tu styropian DACH/PODŁOGA/PARKING, płyty PIR lub najgęstsze płyty z polistyrenu XPS – najlepiej o fazowanych krawędziach. Łączna grubość takiego ocieplenia to 20-40 cm, zależnie od wybranego materiału. Płyty górnej warstwy muszą być przesunięte względem płyt warstwy dolnej. Chodzi o to, aby ich krawędzie nie pokrywały się ze sobą.
Ewentualne szczeliny i miejsca, w których przez termoizolację przechodzą przewody i przyłącza instalacyjne, uszczelniamy niskorozprężną pianą poliuretanową.
Gdy dom ma być murowany, często wzdłuż styropianowej opaski od strony wewnętrznej tworzy się zagłębienie szerokości 30-50 cm i głębokości 40-50 cm, którego dno wypełnia się płytami ociepleniowymi. W tym miejscu betonowa płyta fundamentowa będzie grubsza.
Na ociepleniu rozpościera się plandeki z polietylenowej folii hydroizolacyjnej lub membrany EPDM. Pewne systemy zakładają ułożenie grubej i mocnej hydroizolacji na gruncie. Wtedy jednak na płytach termoizolacyjnych też trzeba ułożyć zwykłą folię budowlaną, aby odseparowała tę warstwę od betonu. Na folii umieszcza się zbrojenie w formie siatki ze stalowych prętów wsparte na podkładkach dystansowych, a później rozprowadza beton.
Do wykonania płyty powinien być zastosowany ten klasy minimum C20/25, a dla zapewnienia większej szczelności – wodoszczelny W4, W6 lub W8. Płyta może mieć zróżnicowaną grubość. W najcieńszym miejscu jest to nie mniej niż 18 cm. Gdy beton zwiąże, na płycie można budować ściany parteru.
- Przejdź do galerii: Etapy wykonywania płyty fundamentowej krok po kroku
Autor: Andrzej T. Papliński
Na płycie fundamentowej można posadawiać budynki zarówno na gruntach o bardzo dobrej, jak i słabej nośności. Decydując się na nią, można skrócić czas budowy
Ogrzewana płyta fundamentowa – jak to działa?
Ciekawym rozwiązaniem jest system ogrzewanych płyt fundamentowych. Projektuje go i montuje firma, która go oferuje. Na przygotowanym gruncie układana jest brzegowa izolacja cieplna ze styropianu oraz izolacja pozioma z tego samego materiału. Na niej rozmieszczane jest zbrojenie, a później specjalna instalacja ogrzewania (wodnego lub powietrznego). Na koniec wszystko zostaje zabetonowane. Taki fundament dobrze oddziela ogrzewany dom od chłodnego gruntu. Dostarcza także ciepło na tej samej zasadzie jak systemy ogrzewania podłogowego, których w związku z tym nie musimy już wykonywać, przynajmniej na parterze.
