Drużyna Ciesielska Rębarz, czyli historia o tym, że na stare techniki budowlane moda nie przemija
Wiele osób jest zainteresowanych domami drewnianymi. Wśród nich są też miłośnicy tradycyjnego budownictwa, którzy odbudowują stare domy z zachowaniem cech charakterystycznych dla danego regionu. Zobaczmy, jak cieśle remontują i odbudowują na Dolnym Śląsku domy przysłupowe z szachulcem.
Autor: FB Drużyna Ciesielska Rębarz
Grupa pasjonatów, która z pasji do tradycyjnego warsztatu cieśli uczyniła także sposób na biznes
Spis treści
- Co to jest dom przysłupowy z szachulcem?
- Ratujmy domy przysłupowe
- Drużyna Ciesielska Rębarz w akcji
- Remont i odbudowa zgodnie z tradycją
- Odbudowa domów przysłupowych
- Odbudowa ścian szachulcowych
- Inne realizacje
Co to jest dom przysłupowy z szachulcem?
Dom przysłupowy przeważnie ma dwie kondygnacje, parter jest kamienny (część gospodarcza) albo drewniany o konstrukcji zrębowej/wieńcowej (część mieszkalna), a piętro ma konstrukcję ryglową z szachulcem, czyli szkieletem z drewnianych belek wypełnionym gliną wymieszaną ze słomą. Konstrukcja drewniana parteru jest wzmocniona przez zewnętrzne drewniane przysłupy. W Polsce takie domy występują najczęściej w południowo-zachodniej części kraju.
Ratujmy domy przysłupowe
Miłośnicy tradycyjnego budownictwa z drewna kupują takie domy i poddają je renowacji. Wiele starych domów przysłupowych na Dolnym Śląsku nie jest wpisanych do rejestru zabytków, co wiąże się z opieką konserwatorską. Jednak ich właściciele chcą je remontować z poszanowaniem historii, tak żeby wyglądały jak przed laty. Na szczęście są tacy zapaleńcy, którzy potrafią odbudować zabytkowe budynki z wykorzystaniem starych technik.
Drużyna Ciesielska Rębarz w akcji
Historia jakich wiele w ostatnich latach. Specjalista od logistyki z międzynarodowej korporacji z wielkiego miasta chciał zamieszkać blisko natury. Marcin Rębarz, jak sam mówi, 15 lat temu kupił stary dom na Pogórzu Izerskim. Nawet nie wiedział, że to dom przysłupowy. Znalazł fachowca, który mu ten dom wyremontował, a podczas remontu bardzo spodobała mu się robota cieśli działających zgodnie z zasadami miejscowego budownictwa i pracujących tak, jak to robili majstrowie przed wiekami. Pasją Pana Marcina jest historia, stopniowo stawał się lokalnym aktywistą zaangażowanym w propagowanie tradycji i kultury pogranicza polsko-czesko-niemieckiego. Z osobistej fascynacji po latach zrodziła się firma - Drużyna Ciesielska Rębarz. Miłością do ciesiółki zaraził również swego syna Jana. Uczyli i uczą się ciesielstwa pod okiem doświadczonych fachowców, wymieniają się doświadczeniami - uczestniczą w warsztatach ciesielskich, jeżdżą na targi dotyczące tradycyjnego budownictwa, renowacji i konserwacji zabytków.
Bogatynia. Tu stoi najwięcej domów przysłupowych
Jan Rębarz, który postanowił zostać cieślą, a nie grafikiem komputerowym, tak to uzasadnił w filmie o warsztatach ciesielskich, zrealizowanym przez Tobiasza Bułynko i Macieja Mitręgę z Narodowego Instytutu Dziedzictwa:
Ciesielstwo jest zdecydowanie bardziej kreatywne niż grafika. W ciesielstwie wyniki pracy kreatywnej stoją, można ich dotknąć, zobaczyć je, służą też innym ludziom. Inni ludzie mają dużo szczęścia, że mogą mieszkać w wyremontowanym pięknym domu. Fajne jest też to, że gdy kończymy jakąś pracę, przychodzi inwestor i przez 5 minut łapie się za głowę, bo nie może uwierzyć, że to jest jego dom, który przed chwilą był przechylony, krzywy, nie nadawał się do mieszkania i groził zawaleniem.
Dom przysłupowy w Kopańcu przed i po rozpoczęciu remontu
Remont i odbudowa zgodnie z tradycją
Drużyna Ciesielska Rębarz odbudowuje stare domy szachulcowe na Dolnym Śląsku. Naczelną zasadą jest praca zgodnie z tradycyjnymi technikami - najczęściej lokalnych cieśli - z zastosowaniem wszelkich wiązań ciesielskich. Negocjacje z inwestorami czasem trwają bardzo długo, ponieważ firma nie stosuje nowoczesnych materiałów budowlanych, tylko naturalne, przygotowane z miejscowych surowców.
Odbudowa domów przysłupowych
Jedną z ostatnich realizacji jest tak zwany Dom Tetzla w Giebułtowie, zbudowany w 1671 r., uznawany za najstarszy dom przysłupowy w Polsce i trzeci najstarszy w Europie. Budynek będący prywatną własnością państwa Alchimowicz, miłośników lokalnej historii i społeczników, po renowacji zostanie przeznaczony na stworzenie polsko-niemieckiego miejsca spotkań. W listopadzie 2024 r. zakończono I etap prac przy ścianie wschodniej. Konstrukcja budynku została poddana renowacji, zniszczone elementy uzupełniono.
Odbudowa ścian szachulcowych
Ściany szachulcowe zostały wypełnione gliną i obrzucone gliną lekką z sieczką słomianą i piaskiem, a wykończone tynkiem wapiennym z kazeiną, który zostanie pomalowany farbą silikatową. Drewno zabezpieczono olejem lnianym wymieszanym z sadzą drzewną.
Inne realizacje
Inne prace Drużyny Ciesielskiej Rębarz to między innymi odbudowa domu przysłupowego w Uboczu koło Gryfowa Śląskiego, odtworzenie konstrukcji i pokrycia dachu w budynku w Kopańcu, remont konstrukcji domu w Skorzynicach.
