Płyty i płytki włóknocementowe – co to takiego i jak je montować? Jak stosować płytki dachowe włóknocementowe?
Z cementu powstają nie tylko betonowe dachówki, ale też płyty i płytki włóknocementowe. Współcześnie pokrycia te są zdrowe, trwałe i dzięki prostym formom oraz różnorodnej kolorystyce świetnie wyglądają na nowocześnie zaprojektowanych budynkach. Jak stosować płytki dachowe włóknocementowe?
Spis treści
- Płyty i płytki włóknocementowe – co to takiego?
- Płyty włóknocementowe na płaski dach skośny
- Płyty faliste na dach
- Płytki włóknocementowe, czyli cementowa łuska
- Jak mocować płyty i płytki włóknocementowe?
- Płyty i płytki włóknocementowe – cena m²
- Jak układać płytki włóknocementowe we wzory?
Płyty i płytki włóknocementowe – co to takiego?
Pokrycia włóknocementowe wytwarza się od początku XX wieku. Jednak długo pozostawały w cieniu innych, a ich kariera napiętnowana była z powodu azbestu, który był popularnym dodatkiem do tego rodzaju materiałów, tanim i skutecznym. Do czasu, aż badania ujawniły, że ma bardzo zły wpływ na ludzkie zdrowie.
Nowe pokrycia włóknocementowe powstają z cementy portlandzkiego zbrojonego włóknami celulozowymi i poliestrowymi lub poliwinylowymi. Ważne są też wypełniacze, na przykład mączka wapienna. Niektóre płyty faliste mają dodatkowe zbrojenie w postaci ukrytych wewnątrz pasów taśmy polipropylenowej. W składzie płyt i płytek znajdziemy też mączkę wapienną i pigmenty barwiące.
Płyty włóknocementowe na płaski dach skośny
Duże płyty włóknocementowe nadają się do krycia połaci o kącie nachylenia nie mniejszym niż 15°, pod warunkiem że na dachu jest dobrze zaizolowane sztywne poszycie. Dostępne są w wielu kolorach i odcieniach szarości, gładkie i fakturowane, błyszczące i matowe oraz samoczyszczące z ochronnymi mikrokulkami w składzie, które sprawiają, że woda deszczowa szybciej z nich spływa, i to wraz z kurzem lub pyłem. Płyty jednak mają pewną istotną wadę – nie wolno po nich chodzić, więc projektując dach, należy uwzględnić specjalne stopnie i ławy umożliwiające dokonywanie przeglądów oraz napraw.
Grubość płyt wynosi 8 mm, a ich maksymalne wymiary to 310 x 125 cm. Największe płyty ważą 60 kg, a w rozłożeniu na 1 m2 ciężar wynosi 15-16 kg.
Płyty faliste na dach
Fale na dachu dają wrażenie trójwymiarowości pokrycia. Tworzą też układ równoległych rynienek, którymi woda spływa z połaci. Można nimi kryć połacie o kącie nachylenia nie mniejszym niż 12°. Mają rozmiary 62,5-115, 125 x 115, 187,5 x 115, 250 x 115, 92 x 58,5, 109,7 x 125, 109,7 x 250, 113 x 125 i 113 x 250 cm. Grubość wynosi 6-6,5 mm, a wysokość fali 3, 4 lub 5,1 cm. Jedna płyta, zależnie od wymiaru, waży od 7 do 46 kg. Ciężar 1 m2 pokrycia z nich wykonanego to 12-15 kg. Jedna płyta, zależnie od jej wymiarów, pozwala na pokrycie od 0,5 do 2,5 m2 dachu.
Kupując płyty faliste, musimy też nabyć pasujące do nich akcesoria wykończeniowe i montażowe.
Producenci mają też w ofercie transparentne płyty z PCW odpowiadające kształtem, wymiarami i grubością płytom falistym. Stosowane są na przykład jako doświetla poddaszy nieużytkowych lub zadaszeń.
Płytki włóknocementowe, czyli cementowa łuska
Płytki są wyrobem bardziej uniwersalnym niż płyty. Nadają się na dachy o bardziej skomplikowanej bryle. Łatwo wykańcza się nimi dachy wielospadowe, a także lukarny zwykłe i typu wole oko. Nie są też przypisane do jednego stylu. Sprawdzą się zarówno na budynkach modernistycznych, jak i nawiązujących architektonicznie do budownictwa dawnego. Trzeba jednak pamiętać, że nadają się na dachy o nachyleniu połaci nie mniejszym niż 20°.
Płytki włóknocementowe mogą mieć kształt romboidalny, romboidalny ze ściętymi lub zaokrąglonymi rogami, prostokątny lub prostokątny ze ściętymi rogami albo przypominający klasyczną dachówkę karpiówkę. Są też specjalne płytki łukowe, niezbędne do tak zwanego krycia niemieckiego, odwzorowującego klasyczny układ płytek łupkowych.
Wymiary płytek są bardzo zróżnicowane. Najmniejsze mają 20 x 20, 30 x 30, 20 x 40, 30 x 60 cm, większe 40 x 40 cm, a największe 60 x 30 cm. Grubość wynosi zaś 4-4,5 mm. Jedna płytka waży od 0,7 do 2 kg. Ciężar pokrycia to z kolei 13-20 kg/m2. Jako uzupełnienie, niezbędne do tego, by estetycznie wykończyć połacie, sprzedawane są też małe płytki zastępujące obróbki metalowe lub służące do uzupełniania miejsc, w których cała płytka się nie mieści.
Liczba płytek potrzebnych na pokrycie dachu zależy od ich rozmiaru, średnio wynosi 10-15 szt./m2. Oczywiście pokrycie z płytek wymaga dodatkowych akcesoriów. Sprzedawane są więc różnego rodzaju włóknocementowe gąsiory (oraz trójniki, denka do nich), kominki do odpowietrzania pionów kanalizacyjnych, wywietrzniki i obróbki wiatrownic, a także płytki wzmocnione, przystosowane do mocowania stoperów lub drabinek przeciwśniegowych oraz płytki z przejściem na przewód antenowy.
- Dowiedz się więcej: Co jest najlepsze na pokrycie dachowe? Sprawdź, czym się kierować przy wyborze
- Są lekkie i paroprzepuszczalne.
- Wykazują dużą odporność na promienie UV, więc z czasem ich kolory nie tracą intensywności.
- Nie szkodzą im chemikalia, rzadko porastają mchem i glonami, bo mają wysokie pH.
- Mają wysoką stabilność wymiarową.
- Należą do materiałów niepalnych, więc będą chronić dach przed ogniem.
- Nie nagrzewają się nadmiernie w upalne dni.
- Ich obróbka jest prosta i nie wymaga użycia specjalistycznych narzędzi.
- Nieźle tłumią dźwięki padającego deszczu lub gradu.
Jak mocować płyty i płytki włóknocementowe?
Płyty płaskie. Wymagają przycięcia z każdej strony o 1,5 cm i zaimpregnowania krawędzi preparatem dostarczanym przez producenta. Na połaciach układa się je metodą łuskową, co oznacza, że jedne zachodzą na drugie, tworząc zakłady poziome o szerokości 15 cm. Jest też możliwość montażu płyt bez zakładów. To metoda otwartych spoin, dopuszczalna, gdy połacie mają kąt nachylenia nie mniejszy niż 25°. Jednak łaty i kontrłaty drewniane muszą być wtedy zastąpione profilami ze stali lub aluminium. Otwarte spoiny powinny mieć szerokość 8-10 mm.
Bardzo ważne jest szczelne zaizolowanie dachu przed działaniem wody deszczowej. Producent płyt szczególnie rekomenduje rozwiązanie ze sztywnym poszyciem wykonanym na krokwiach. Izolację powinna stanowić dobrej jakości membrana dachowa lub folia hydroizolacyjna. Krawędzie jej pasów układa się na zakład i skleja systemową taśmą samoprzylepną. Uszczelnione muszą być też wszelkie łączniki i elementy przechodzące przez połać dachową. Kontrłaty przybite przez deskowanie do krokwi muszą mieć po obu stronach skośne fasety i też trzeba je zaizolować membraną.
Podczas montażu na łuskę wykorzystywane są specjalne obróbki blacharskie i profile uszczelniające osłaniające krawędzie płyt. Szczeliny dylatacyjne między płytami mogą się krzyżować, ale dopuszczalny jest też układ na mijankę, kiedy szczeliny pionowe są przesunięte między poszczególnymi rzędami płyt o połowę ich długości lub nawet nierównomiernie.
Płyty przykręca się do łat wkrętami, których łby wyposażone są w uszczelki z kauczuku syntetycznego EPDM. Rozstaw wkrętów nie powinien być mniejszy niż 16 cm, a ich minimalna odległość od krawędzi to 12-15 cm.
Płyty faliste. Układa się je na podkonstrukcji z drewnianych łat o przekroju 4 x 6 cm, rozmieszczanych równolegle do okapu w odstępach wynoszących przeważnie 117 cm. Mocuje się tak samo jak większość wielkowymiarowych elementów do krycia dachu, a więc przykręca wkrętami do drewna wyposażonymi w uszczelki z tworzywa EPDM. Przed mocowaniem w płytach należy najpierw przewiercić otwory na wkręty (o średnicy o 4 mm większej niż średnica wkrętu), choć są i takie płyty, które mają je nawiercone fabrycznie. Po dokręceniu płyty każdy wkręt przekręca się o jeden pełny obrót w przeciwnym kierunku, aby odrobinę poluzować łączenie. Bez tego płyty mogłyby pękać, pod wpływem drobnych ruchów spowodowanych pracą drewnianego rusztu nośnego. Dwa przeciwległe narożniki płyt trzeba ścinać pod kątem, aby dało się je ułożyć z zachowaniem wymaganych zakładów, chyba że są już ścięte fabrycznie. Dzięki ścinaniu naroży płyty nie będą odstawać od siebie. Między dociętymi narożnikami musi pozostawać szczelina o szerokości 5 mm.
Zakłady boczne powinny odpowiadać szerokości jednej fali, a poprzeczne muszą wynosić około 15 cm. Gdy połacie mają nachylenie poniżej 22°, wtedy zakłady uszczelnia się dodatkowo systemowymi taśmami samoprzylepnymi. Do cięcia używa się specjalnych nożyc udarowych lub ręcznych, pilarki z tarczą do betonu lub szlifierki kątowej. Można też skorzystać z piły ręcznej. Skraca się tylko płyty sąsiadujące z okapem lub kalenicą, kominem, oknami połaciowymi lub z grzbietami czy koszami dachowymi. Wkręty umieszcza się w rozstawie podanym w instrukcji montażu. Lokuje się je zawsze w górze fali. Muszą być zakotwione w łacie na minimum 4 cm.
Gąsiory korytkowe mocuje się dwoma wkrętami do listwy kalenicowej. Gąsiory kątowe, przytwierdza się czterema wkrętami do łat dachowych lub sześcioma wkrętami i wtedy dwa dodatkowe łączą też gąsior z listwą kalenicową. Takie same gąsiory wykorzystujemy do wykańczania grzbietów i zasady montażu są tu identyczne. W koszach umieszcza się rynny koszowe z blachy powlekanej, wsparte na deskowaniu (robionym tylko wzdłuż kosza) i przytwierdzane do niego za pośrednictwem tak zwanych stalowych żabek. Dodatkowo, po bokach rynny, pod pokryciem mocuje się falistą uszczelkę piankową, aby woda deszczowa tam nie wpływała.
Do wykonywania obróbek kominów, ścian attykowych lub połączenia pulpitowego połaci ze ścianą stosuje się samoprzylepną, dekarską taśmę uszczelniającą, która łatwo dostosowuje się do kształtu pokrycia, oraz profile osłaniające jej górną krawędź części wyprowadzonej na powierzchnie pionowe.
Płytki. Mocuje się je do łat na dwa sposoby – albo gwoździami miedzianymi lub ocynkowanymi i spinkami burzowymi, albo za pośrednictwem specjalnych haczyków. Na jedną płytkę przypadają zazwyczaj dwa gwoździe oraz spinka. Jeden haczyk wystarcza na jedną płytkę, gwoździami mocuje się wtedy tylko płytki docinane. Otwory na gwoździe są niekiedy nawiercone fabrycznie. Jeśli dany model płytek nie ma otworów, trzeba je nawiercać samodzielnie, pamiętając, by miały średnicę o 1-2 mm większą od średnicy gwoździ. Między sąsiednimi płytkami należy pozostawiać 3-milimetrowe odstępy. Płytki gładkie tnie się tak samo jak płyty, ale modele fakturowane można przycinać tylko ręczną gilotyną. Do wykańczania kalenic i grzbietów używa się gąsiorów. W koszach umieszczana jest rynna koszowa, choć najlepsi dekarze potrafią zrobić kosz pełny, czyli wykończony płytkami tak, że jedna połać przechodzi w drugą płynnie. Obróbki kominów i styku połaci ze ścianami wykonuje się z profilowanych elementów stalowych. Okap może być obrobiony blachą lub wykończony w specjalny sposób docinanymi płytkami.
Płyty i płytki włóknocementowe – cena m²
Cement drogi nie jest, woda też, włókna i inne dodatki także nie należą do produktów luksusowych. Mimo to pokrycia włóknocementowe tanie nie są.
- Płyty faliste są najtańsze, kosztują od 47 do 72 zł/m2.
- 73 zł kosztuje 1 m2 falistych płyt przezroczystych z PCW.
- Płytki to już większy wydatek. Za jedną przyjdzie zapłacić od 4,3-11 zł (podobną cenę mają dachówki ceramiczne).
- Duże, płaskie płyty to produkt luksusowy. Na 1 m2 takiego pokrycia musimy wydać aż 300-450 zł.
Jak układać płytki włóknocementowe we wzory?
Jest wiele sposobów układania płytek włóknocementowych, które sprawiają, że dach wygląda nowocześnie i elegancko lub świetnie wpisuje się w zabytkową bądź stylową architekturę. Poniżej prezentujemy kilka przykładów.
- Przejdź do galerii: Dachówka kontra blacha
Autor: Małgorzata Gora
Ze wszystkich dachowych pokryć blaszanych najwięcej zwolenników mają blachodachówka modułowa i panele do łączenia na rąbek
