Dofinansowanie do wymiany dachu. Kiedy otrzymamy środki na usuwanie eternitu?
Azbest jest materiałem niebezpiecznym, szkodliwym dla zdrowia. Dlatego trzeba usunąć wszelkie wyroby go zawierające. Jak państwo pomaga finansowo w usuwaniu eternitu? Dlaczego koszty wymiany dachu muszą pokrywać obywatele?
Autor: Getty Images
Wykonawcy delikatnie demontują płyty i usuwają je z połaci
Spis treści
- Azbest materiałem niebezpiecznym
- Jak usuwać azbest?
- Program Oczyszczania Kraju z Azbestu
- Kto płaci za usuwanie azbestu?
- Potrzebne dofinansowanie nowego dachu po zdjęciu eternitu
Azbest materiałem niebezpiecznym
Azbest jest składnikiem powszechnie produkowanych przed laty materiałów budowlanych, np. płyt do krycia dachów i elewacji (eternit) oraz rur, otulin izolacyjnych. To grupa minerałów o budowie włóknistej. I właśnie włókna azbestu są niebezpieczne i szkodliwe dla człowieka (oraz środowiska). Przenikają do dolnych dróg oddechowych i nie ma możliwości ich stamtąd usunięcia. Zalegając w płucach, oskrzelach, wywołują wiele chorób, m.in. nowotwory, azbestozę (pylicę), zwłóknienie płuc.
Jak usuwać azbest?
W 1997 r. wprowadzono w Polsce zakaz produkcji i wprowadzania do obrotu wyrobów zawierających azbest. Od 2003 r. działa wieloletni program mający na celu usunięcie i utylizację materiałów z azbestem. Szczególnie niebezpieczne są prace przy materiałach azbestowych, podczas których włókna tego minerału unoszą się w powietrzu. Dlatego do usuwania azbestu należy zatrudniać specjalistyczne ekipy mające uprawnienia i dysponujące odpowiednim wyposażeniem ochronnym. Materiały z azbestem muszą być złożone na składowiskach odpadów niebezpiecznych.
Czytaj też: Dofinansowanie do wymiany dachu 2025 - jakie warunki trzeba spełnić? Jakie dopłaty do wymiany dachu?
Program Oczyszczania Kraju z Azbestu
14 lipca 2009 r. rząd przyjął uchwałę nr 122/2009 w sprawie ustanowienia „Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032”, który został opracowany przez Ministerstwo Gospodarki. Jest on kontynuacją realizowanego w latach 2003-2008 „Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski”. W ramach tych programów przeprowadzono inwentaryzację wyrobów azbestowych na terenie naszego kraju (Baza Azbestowa). Trwa usuwanie produktów budowlanych z azbestem. Jednak tempo prac jest zbyt wolne. Według raportu Najwyższej Izby Kontroli z 2022 r. po ponad 12 latach działania programu usunięto tylko 17% zinwentaryzowanych wyrobów azbestowych. Zgodnie z raportem Ministerstwa Rozwoju i Technologii według stanu na październik 2024 r. w Polsce zinwentaryzowano 8,7 mln t wyrobów z azbestem, a unieszkodliwiono 1,8 mln t. Dlaczego tempo usuwania azbestu jest tak wolne?
Kto płaci za usuwanie azbestu?
Zlikwidowanie płyt eternitu na dachu wiąże się z dużymi wydatkami. Trzeba nie tylko zapłacić za ich zdjęcie, zapakowanie i wywiezienie na składowisko, lecz także wykonać nowe pokrycie dachowe. Często może być konieczny także remont więźby dachowej. Są to już kwoty rzędu kilkudziesięciu tysięcy złotych. Niestety, nie ma wystarczającej pomocy finansowej ze strony państwa.
Jednostki samorządu terytorialnego finansują tylko utylizację płyt eternitu i innych wyrobów azbestowych (pod warunkiem zgłoszenia tych działań), czyli pokrywają koszty demontażu, pakowania, transportu i przekazania ich na składowisko odpadów niebezpiecznych. To kropla w morzu potrzeb.
Czytaj też: Eternit na dachu - szkodliwość eternitu prawda czy mit?
Nieco większa pomoc jest przeznaczona dla aktywnych rolników, płacących KRUS, korzystających z dopłat bezpośrednich. Dopłaty dotyczą jednak tylko wymiany pokrycia na budynkach gospodarskich, a nie mieszkalnych. Maksymalnie to 20 tys. zł, czyli 40 zł/m² przy dopuszczalnej wielkości dachu do 500 m2. To również nie pokrywa w pełni poniesionych nakładów. Ponadto w programie prowadzonym przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa powstał zator. Rolnicy bardzo długo czekają na rozliczenie już złożonych (2023 i 2024) wniosków i wypłatę środków. W bieżącym roku nie będzie naboru nowych wniosków. Agencja za to przedłużyła termin realizacji przedsięwzięcia z 30 września 2025 do 31 grudnia 2025 r.
Dofinansowanie unowocześnienia dachu w innych programach, np. Czyste powietrze, wiąże się z jego ociepleniem i dotyczy tylko tych działań, a nie wykonania nowego pokrycia.
Potrzebne dofinansowanie nowego dachu po zdjęciu eternitu
Żeby przyspieszyć realizację usuwania azbestu konieczne jest przygotowanie przez państwo programów oferujących dofinansowanie do wykonania nowych pokryć dachowych po usunięciu azbestu. Między innymi takie wnioski znalazły się w raporcie pokontrolnym NIK. Zalecenia te zostały skierowane do Ministra Rozwoju i Technologii oraz marszałków województw.
