Betonowiec, czyli jak powstaje dach betonowy. Czy warto mieszkać pod dachem żelbetowym?

Beton jako materiał na połacie dachu? Dachy o konstrukcji z betonu  to nierzadki widok na Podkarpaciu, Śląsku oraz w Małopolsce. Decydują się na nie inwestorzy zaalarmowani coraz częstszymi huraganami i tornadami. Betonowe poddasza użytkowe wybierają także ci, którzy wiedzą, jak trudno poprawnie wykończyć skosy o konstrukcji drewnianej.

Zobacz galerię 5 zdjęć

Autor: Zofia Cyrek

Wykończony dach z betonowym poddaszem w niczym nie przypomina bunkra. Trudno nawet zgadnąć, że pod pokryciem kryje się masywna żelbetowa skorupa

Żelbetowe połacie dachowe

Żeby mogły powstać, konieczne jest najpierw zbudowanie szczelnego deskowania. Deskowanie częściowo opiera się na ścianach, a częściowo jest podtrzymywane przez tak zwane stemple. Musi być tak zbudowane, żeby ułożony w nim beton nie mógł zsunąć się poza budynek. Gdy jest gotowe, przychodzi czas na zbrojenie (zgodnie z projektem) i beton – najlepiej dostarczony z wytwórni. Powinno się użyć betonu klasy B20. Musi mieć gęstą konsystencję. Trzeba go starannie zagęszczać i wyrównać jego powierzchnię. Monolityczna płyta może mieć 8-10 cm grubości. Na niej układa się izolację cieplną i montuje drewnianą konstrukcję pod pokrycie zbudowaną z krokwi, kontrłat i łat.

Dachy z płyt betonowych

Buduje się je znacznie szybciej, wykorzystując gotowe zbrojone płyty dachowe z betonu komórkowego. Mają długość od 6 do 8,3 m, szerokość od 60 do 75 cm i grubość od 15 do 37,5 cm. Ustawia się je przeważnie poprzecznie (równolegle do okapu dachowego) na ścianach nośnych budynku. Potrzebny jest do tego dźwig. Łączy się je ze sobą na pióro i wpust. Po zaszpachlowaniu szczelin między płytami można je ocieplić i wykonać konstrukcję pod pokrycie. Płyty gwarantują gladką powierzchnię sufitu na poddaszu oraz dają większe możliwości, jeśli chodzi o rozwiązanie konstrukcji pod pokrycie (można ją zbudować na krokwiach, ale także bez ich użycia).

Betonowy dach z więźbą drewnianą

Gdy dach wykonuje się z betonu, praktycznie nie uda się obejść bez krokwi. Utworzą one niezależną konstrukcję wspartą częściowo na betonowym dachu (na przykład w kalenicy) oraz na murłatach lub opartą na murłatach i belce kalenicowej umieszczonej między ścianami szczytowymi budynku. Będą odsunięte od betonu na odległość wystarczająco dużą, żeby dało się pod nimi umieścić ocieplenie. Na krokwiach spoczną kontrłaty, łaty i pokrycie. Może tu paść pytanie, dlaczego nie przymocować kontrłat bezpośrednio do ocieplonego dachu z betonu. Odpowiedź jest prosta. Wymagałoby to przewiercenia się przez ocieplenie w głąb żelbetu, osadzenia w nim kołków rozporowych i zamocowania kontrłat i łat bardzo długimi (około 30 cm) wkrętami. Byłoby to ogromnie trudne, nawet jeśli zdobyłoby się odpowiednie wkręty. Na ocieplonych połaciach można więc co najwyżej ułożyć pokrycie z gontów bitumicznych. Wymaga to jednak zrobienia na ociepleniu zbrojonej wylewki. Jej powierzchnia musiałaby być perfekcyjnie wyrównana, a to bardzo trudne zadanie na skośnej powierzchni. Na tak przygotowanym podłożu trzeba by było później zrobić izolację z papy i dopiero ułożyć pokrycie z gontów.

Betonowy dach bez więźby

Inaczej można postąpić, gdy dach zostanie zbudowany z płyt i ocieplony warstwą twardego polistyrenu ekstrudowanego XPS lub poliuretanu PIR. Wystarczy wówczas nawet 6-centymetrowa warstwa termoizolacji, bo wymienione materiały mają bardzo wysoką izolacyjność cieplną, a i sam beton komórkowy, z którego są wyprodukowane płyty, też jest nie najgorszym izolatorem (współczynnik U dla płyt grubości 20 cm wynosi 0,63 W/(m^2.K)). Kontrłaty i łaty mocuje się tu w podobny sposób jak przy nakrokwiowej metodzie ocieplania dachów skośnych. Można tu użyć wkrętów samonawiercających lub gwoździ do betonu komórkowego o długości 20-25 cm. Wydając więcej na prefabrykowane płyty, zaoszczędzisz w ten sposób na więźbie.

Sprawdź także, jak wygląda betonowanie stropów.

Zobacz galerię 3 zdjęcia

Autor: Zofia Cyrek

Często nad dachem betonowym buduje się więźbę z drewna, bo tak łatwiej jest uzyskać wypoziomowaną konstrukcję pod pokrycie. Łatwiej jest też mocować kontrłaty oraz łaty do drewna niż do żelbetu ukrytego głęboko pod ociepleniem

Okna połaciowe betonowych dachów

Co prawda montuje się je niemal identycznie jak w dachu tradycyjnym, jednak przygotowanie otworów w połaci będzie nieco skomplikowane. W przypadku dachów monolitycznych robi się to na etapie budowy deskowania. Trzeba później zadbać, żeby wewnętrzne powierzchnie tych otworów były odpowiednio ukształtowane. Dolna płaszczyzna otworu musi być prostopadła do podłogi poddasza, a górna – równoległa. Boczne pozostają proste. Uzyskuje się to najczęściej, zabudowując wnętrze otworu okiennego płytami g-k. Gdy do budowy dachu wykorzystujesz płyty, należy je dociąć i zastosować specjalne stalowe wymiany – jeden po jednej, a drugi po przeciwnej stronie otworu. Rama okna połaciowego montowana jest tradycyjnie – do łat montażowych przykręcanych prostopadle do kontrłat. Czasem trzeba uzupełnić szczelinę między ramą a termoizolacją (styropianem lub pianką poliuretanową), żeby nie powstał tu mostek termiczny. Niestety, glify (otwory okienne) będą bardzo głębokie. Najpłytsze mogą być w przypadku dachu z płyt, gdy zrezygnuje się z krokwi. Głębokość wyniesie wtedy około 38 cm. W dachach żelbetowych z ociepleniem ze styropianu oraz z więźbą krokwiową głębokość glifu może sięgnąć nawet 50 cm. Oczywiście lepiej zapomnieć o dorabianiu okien w gotowym dachu – konieczne byłyby wtedy „wycinanki” w żelbetowej konstrukcji.

Zalety i wady betonowych poddaszy

Zalety:

• Dach jest solidny i trudny do zniszczenia. Podczas huraganu uszkodzeniu ulegną tylko pokrycie i elementy więźby. Poddasze będzie bezpieczne.
• Łatwiej zapewnić szczelność dachu.
• Poddasze jest znacznie prostsze do wykończenia.
• Na poddaszu panuje przyjemny mikroklimat. Nawet w upalne dni jest tam chłodno. Zimą skosy są ciepłe w dotyku, ponieważ beton zdolny jest akumulować ciepło.
• Betonowa konstrukcja zapewnia znakomitą izolacyjność akustyczną.
• Dzięki betonowemu dachowi bryła domu jest dobrze spięta, tworzy mocną całość.
• Remont pokrycia nie zmusza do wyprowadzki z poddasza.
• Betonowy dach w razie pożaru zapewnia mieszkańcom większe bezpieczeństwo niż więźba drewniana, która wcześniej czy później zacznie płonąć i się zawali.

Wady:

• Betonowy dach to spore obciążenie dla ścian. Prawdopodobnie dom będzie wymagał mocniejszych fundamentów.
• Otwory okien połaciowych mogą wyglądać jak przeniesione z gotyckiego zamku – bywają bardzo głębokie.
• Ściany szczytowe i kolankowe wymagają solidnego żelbetowego wzmocnienia w postaci słupów i wieńców.
• Przebudowy i modernizacje połaci (na przykład dołożenie okna) są poważnie utrudnione lub wręcz niemożliwe.

Radosław Murat