Co musisz wiedzieć o wakacjach kredytowych? Najczęstsze pytania i odpowiedzi Rzecznika Finansowego

Wakacje kredytowe to rozwiązanie, które ma wspomóc kredytobiorców w dobie kryzysu. Z wakacji kredytowych od momentu wprowadzenia programu skorzystała już niemal połowa uprawnionych. W tym czasie powstały jednak liczne pytania i wątpliwości dotyczące składania wniosków o wakacje kredytowe oraz skutków skorzystania z tej ulgi. Jakie są najczęstsze problemy kredytobiorców w związku z wakacjami kredytowymi? Sprawdź, jakie wyjaśnienia złożył Rzecznik Finansowy.

Pod koniec lipca br. weszły w życie regulacje, które w sposób zasadniczy umożliwiają lepsze, łatwiejsze przejście przez trudne czasy dla wszystkich, którzy wzięli kredyty hipoteczne. W ramach wakacji kredytowych w 2022 i 2023 roku możesz nie spłacać łącznie 8 rat kredytowych. Dowiedz się więcej: Wakacje kredytowe 2022. Jak działają i jak z nich skorzystać?

Kto może skorzystać z ustawowych wakacji kredytowych?

Wakacje kredytowe to rozwiązanie dla osób, które:

• wzięły kredyt hipoteczny w złotówkach na własne potrzeby mieszkaniowe,
• zawarły umowę kredytu hipotecznego przed 1 lipca 2022 r.,
• kończą okres kredytowania co najmniej po upływie 6 miesięcy od tej daty.

Program nie ma kryteriów dochodowych ani majątkowych, banki nie mogą pobierać opłat od osób z niego korzystających. Są jednak niuanse, które warto poznać.

Co z odsetkami w wakacjach kredytowych?

W okresie trwania tzw. wakacji kredytowych bank nie może pobierać żadnych innych opłat, z wyjątkiem należności, które wynikają z posiadanych przez kredytobiorcę ubezpieczeń powiązanych z umową kredytu. Należy podkreślić, że tego rodzaju dodatkowe opłaty powinny być ujęte przez bank w potwierdzeniu otrzymania wniosku o wakacje kredytowe.

Czy potrzebna jest zgoda współkredytobiorcy do skorzystania z wakacji kredytowych?

Prawo do wakacji kredytowych, czyli zawieszenia spłaty kredytu hipotecznego, przysługuje każdemu kredytobiorcy, który jest stroną umowy o kredyt hipoteczny w rozumieniu ustawy. Nie jest zatem wymagane uzyskanie zgody na złożenie wniosku o tzw. wakacje kredytowe przez każdego ze współkredytobiorców - może to uczynić jeden z nich. 

Czy w czasie wakacji kredytowych można nadpłacić kredyt?

Tak. Skorzystanie z wakacji kredytowych nie blokuje możliwości nadpłaty i wcześniejszej spłaty kredytu. Mamy prawo w każdym czasie dokonać spłaty całości lub części kredytu hipotecznego przed terminem określonym w umowie o kredyt hipoteczny. 

Kto składa wniosek o wakacje kredytowe?

Czy w przypadku podpisania umowy o kredyt hipoteczny przez kilku kredytobiorców, wniosek o wakacje kredytowe może złożyć każdy z nich? Tak. Uprawnienie to przysługuje każdemu kredytobiorcy, który jest stroną umowy o kredyt hipoteczny i spełnia przesłanki skorzystania z wakacji kredytowych.

Czy można skorzystać z wakacji kredytowych, jeśli umowa o kredyt hipoteczny została zrestrukturyzowana?

Ustawa o finansowaniu społecznościowym i pomocy kredytobiorcom nie przewiduje w tej materii ograniczeń. Warunki, które musi spełnić konsument w celu skorzystania z tzw. wakacji kredytowych, nie przewidują możliwości ustalania przez bank - kredytodawcę dodatkowych kryteriów, które powinien spełnić kredytobiorca w celu uzyskania omawianego zawieszenia spłaty kredytu hipotecznego. Generalnie można zatem uznać, że w sytuacji, gdy zawarta umowa jest umową o kredyt hipoteczny w rozumieniu ustawy o kredycie hipotecznym, zaś bank odmawia konsumentowi udzielenia tzw. wakacji kredytowych z uwagi na restrukturyzację takiej umowy, postępuje wbrew ustawie.

Przeczytaj też: Nowe przepisy o kredycie hipotecznym. Można odzyskać kilka tysięcy złotych!

Możliwe jest zatem w takiej sytuacji złożenie reklamacji do tego podmiotu, a następnie wystąpienie z wnioskiem do Rzecznika Finansowego. Warto jednak podkreślić, że w tego rodzaju sprawach może decydować treść ustaleń między stronami i indywidualna sytuacja klienta może wymagać szczegółowego zbadania.

Czy w przypadku kredyt, który był udzielony na refinansowanie kredytu można skorzystać z wakacji kredytowych?

Tak. Warunkiem otrzymania wakacji kredytowych, jest oświadczenie, że wniosek dotyczy kredytu, który był zaciągnięty na własne potrzeby mieszkaniowe. Zgodnie z przepisami ustawy samo korzystanie z kredytu refinansowego nie oznacza automatycznego wyłączenia z możliwości skorzystania z wakacji kredytowych. Czyli można wziąć wakacje kredytowe, jeśli kredyt, którym dokonano refinansowania wcześniej zawartego kredytu hipotecznego, spełnia warunki, o których mowa w ustawie o finansowaniu społecznościowym i pomocy kredytobiorcom.

Czy wakacje kredytowe wpływa na BIK?

Kredytodawcy przysługuje prawo wpisania informacji o skorzystaniu z wakacji kredytowych do baz danych prowadzonych przez instytucje utworzone na mocy art. 105 ust. 4 ustawy – Prawo bankowe. Ustawa nie zawiera ograniczeń w tym zakresie. Wpis do BIK nie powinien mieć jednak wpływu np. na ocenę zdolności kredytowej kredytobiorcy korzystającego z ustawowego uprawnienia. Praktyki w tym zakresie będą każdorazowo badane pod kątem ewentualnego naruszenia interesów kredytobiorców. Pisaliśmy o tym w artykule: Wakacje kredytowe a zdolność kredytowa. Banki i BIK zajęły jednoznaczne stanowisko! Jak wakacje kredytowe wpłyną na zdolność kredytową?

Rzecznik Finansowy uważa, że skorzystanie przez kredytobiorcę z uprawnień wynikających z ustawy o wakacjach kredytowych nie może ograniczać, ani mieć negatywny wpływ na jego inne prawa.

Czy trzeba od razu zawiesić wszystkie raty we wniosku o wakacje kredytowe?

Czy bank może żądać jednorazowego zadeklarowania skorzystania z wakacji kredytowych na cały okres (lata 2022-2023) pod rygorem utraty prawa do ich uzyskania? Nie. Zawieszenie spłaty kredytu przysługuje konsumentowi w danym okresie. Wybór zatem okresu i liczby zawieszonych rat pozostawiono kredytobiorcy. To on decyduje kiedy chce skorzystać w wakacji kredytowych. Nie ma obowiązku z góry zadeklarowania we wniosku o wakacje kredytowe zawieszenia spłaty rat do końca 2023 roku. 

Czy bank może odmówić wakacji kredytowych?

Czy bank może odrzucić wniosek o wakacje kredytowe, ze względu na wcześniejsze opóźnienia w płatnościach rat kredytu? Warunki, które musi spełnić konsument w celu skorzystania z tzw. wakacji kredytowych, ustawodawca określił przede wszystkim w art. 73 ustawy o finansowaniu społecznościowym i pomocy kredytobiorcom. Nie przewidują one możliwości ustalania przez bank dodatkowych kryteriów, które powinien spełnić kredytobiorca w celu uzyskania omawianego zawieszenia spłaty kredytu hipotecznego. Należy zatem uznać, że w sytuacji, gdy bank odmawia udzielenia tzw. wakacji kredytowych z uwagi na opóźnienie w spłacie kredytu, postępuje wbrew art. 73 ustawy. Możliwe jest zatem w takiej sytuacji złożenie reklamacji do tego podmiotu, a następnie wystąpienie z wnioskiem do Rzecznika Finansowego o rozpatrzenie sprawy.

Czy można skorzystać z wakacji kredytowych i Funduszu Wsparcia Kredytobiorców?

Tak, istnieje taka możliwość. Na mocy art. 75 ust. 1 ustawy o finansowaniu społecznościowym i pomocy kredytobiorcom w przypadku zawieszenia spłaty kredytu w całości albo w części na innej podstawie niż określona w art. 73 tej ustawy (czyli np. w oparciu o Fundusz Wsparcia Kredytobiorców), okres tego zawieszenia kończy się z dniem doręczenia kredytodawcy wniosku, o którym mowa w art. 73 ust. 5 omawianego aktu prawnego. W takim przypadku w potwierdzeniu otrzymania wniosku bank wskazuje również sposób rozliczenia spłaty kredytu w związku z zakończeniem okresu zawieszenia.

Przeczytaj też: Kto może skorzystać z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców? Czym się różni od wakacji kredytowych?

Czy we wniosku o wakacje kredytowe bank może żądać innych oświadczeń?

Czy bank może we wniosku o wakacje kredytowe zażądać oświadczenia, niedotyczącego bezpośrednio tej kwestii (np. oświadczenie o wiedzy i świadomości dot. zawarcia umowy ze zmienną stopą procentową)? Nie. Wniosek dotyczący możliwości skorzystania z tzw. wakacji kredytowych powinien dotyczyć wyłącznie tej kwestii.

Czy można skorzystać z wakacji kredytowych w przypadku stałego oprocentowania kredytu?

Czy bank może nie przedłużać obowiązywania stałej stopy oprocentowania kredytu hipotecznego w przypadku wakacji kredytowych? Nie. Okres zawieszenia spłaty kredytu nie wlicza się do okresu kredytowania, dlatego okres kredytowania oraz terminy przewidziane w umowie ulegają przedłużeniu o okres, na który nastąpiło zawieszenie spłaty kredytu. Ustawa nie rozróżnia w tym zakresie sytuacji kredytobiorców ze względu na rodzaj oprocentowania kredytu, tzn. skorzystanie z wakacji kredytowych jest możliwe bez względu na to czy kredyt, którego wakacje kredytowe mają dotyczyć jest oprocentowany stałą czy zmienną stopą procentową. 

Czy przy wakacjach kredytowych zawieszeniu podlega też ubezpieczenie kredytu?

Nie. Wakacje kredytowe dotyczą tylko zawieszenia spłaty raty kredytu. Nie podlegają zawieszeniu opłaty z tytułu ubezpieczenie kredytu. Oznacza to, że mimo skorzystania z wakacji kredytowych, należy zapłacić ratę posiadanego ubezpieczenia nieruchomości, na życie, czy utraty pracy.

Czy musi być wypłacony cały kredyt, żeby skorzystać z wakacji kredytowych?

Nie. Można skorzystać z wakacji kredytowych jeśli nie zostały wypłacone tylko transze kredytu. Jest tak często w przypadku kredytów na budowę domu. Pisaliśmy o tym w artykule: Wakacje kredytowe a budowa domu