Budowa domu na działce z ograniczeniami: leśnej, rolnej, rekreacyjnej

Przed zakupem działki warto sprawdzić, jakie jest jej przeznaczenie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Można się w nim natknąć na liczne niespodzianki... Swoimi prawami rządzi się działka leśne, rolna, usługowo-mieszkaniowa, rekreacyjna oraz działki na terenach chronionych.

Zobacz galerię 2 zdjęcia

Autor: Andrzej Szandomirski

Budowa domu na działce leśnej wiąże się z pewnymi ograniczeniami: trzeba najpierw zmienić jej przeznaczenie, a potem wyłączyć grunt z produkcji leśnej.

Działka rolna

• Zakup działki rolnej z nadzieją, że za jakiś czas będzie można na niej wybudować dom, jest dość ryzykowne. Wiele zależy od jej wielkości. Warto najpierw sprawdzić, czy można ją odrolnić lub wybudować na niej siedlisko.
• Odrolnienie ma dwa etapy. Pierwszy to zmiana przeznaczenia gruntów rolnych na nierolnicze – przez zmianę miejscowego planu zagospodarowania lub ustalenie warunków zabudowy (gdy brak planu). Zmianę załatwia się w gminnym wydziale geodezji i gospodarki przestrzennej. Drugi etap to wyłączenie gruntu z produkcji rolnej w drodze decyzji wydanej przez starostę powiatowego (albo prezydenta miasta) – ale nie zawsze jest ona wymagana (zależy od klasy użytków rolnych).
• Wybudować siedlisko na działce rolnej mogą ci, którzy dysponują gruntem o powierzchni co najmniej 1 ha, z wykształceniem rolniczym lub minimum 5-letnim stażem pracy w gospodarstwie rolnym.

Działka leśna

• Budowa domu na działce leśnej wiąże się z podobnymi ograniczeniami jak w przypadku działki rolnej – trzeba najpierw zmienić jej przeznaczenie, a następnie wyłączyć grunt z produkcji leśnej (decyduje o tym dyrektor regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych).
• Zdecydowanie większą szansę na odlesienie działki mamy wtedy, gdy w ewidencji gruntów jest ona opisana jako nieużytki, a w razie ich braku – inne grunty o najniższej przydatności produkcyjnej.
•  Na zmianę przeznaczenia w planie miejscowym gruntów na nieleśne musi wydać zgodę minister środowiska (w przypadku gruntów stanowiących własność skarbu państwa) lub marszałek województwa (po uprzednim uzyskaniu opinii izby rolniczej) – dla pozostałych gruntów leśnych.
• O zmianę przeznaczenia wnioskuje wójt (burmistrz, prezydent miasta). Za wyłączenie działki z produkcji leśnej (oraz rolnej) nie płaci się, jeśli wybudujemy na niej dom o pow. do 500 m².

Działka usługowo-mieszkaniowa

• Jeśli z planu zagospodarowania przestrzennego wynika, że przeznaczeniem działki jest zabudowa usługowo-mieszkaniowa, postawienie na niej domu mieszkalnego jest możliwe, pod warunkiem że pomieści on obie funkcje – np. wydzieloną część usługową na parterze. Wybudowanie domu na takiej działce wiąże się jednak z ryzykiem, że w przyszłości w najbliższej okolicy powstanie na przykład stolarnia, zakład pogrzebowy lub skup używanych samochodów.
• Właściciele działek usługowych mogą wystąpić do rady gminy z wnioskiem o zmianę miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Rada gminy nie jest jednak zobowiązana do uwzględnienia takiego wniosku.

Działka rekreacyjna

• Możliwości budowania na działce rekreacyjnej są ograniczone. Dom spełniający kreteria całorocznego można na niej zbudować jedynie wtedy, gdy miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego przewiduje zabudowę mieszkalną.
• Aby zmienić status działki na budowlaną, trzeba wystąpić do urzędu z prośbą o zmianę przeznaczenia w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego na zabudowę mieszkaniową jednorodzinną. Takie przemianowanie może trwać nawet kilka lat albo nie nastąpi wcale. Nadzieja jedynie w zmianie obowiązujących przepisów.
• Decydując się na zakup działki rekreacyjnej, warto zasięgnąć informacji, czy nie leży ona w strefie ochrony konserwatorskiej lub na terenie chronionym – znacznie utrudnia to bowiem uzyskanie pozwolenia na budowę, które musi być dodatkowo konsultowane na przykład z wojewódzkim konserwatorem zabytków.

Działka na terenach chronionych

• Szczegóły dotyczące terenu pod zabudowę i przepisy w sprawie zagospodarowania przestrzennego parku krajobrazowego wraz z wzorem wniosku o wydanie pozwolenia na zabudowę takiej działki można uzyskać w urzędzie gminy. Gdy planujemy budowę na takiej działce, trzeba też uzyskać zgodę dyrektora parku.
• W parku krajobrazowym, w pasie szerokości 100 m od linii brzegów rzek, jezior i innych zbiorników wodnych nie można budować nowych budynków mieszkalnych. Ochrona terenu zakazuje też wykorzystywania do celów gospodarczych skał, w tym torfu, zasobów minerałów i skamielin.
•  Dla wszystkich nowych terenów zabudowy ustala się szczegółowe warunki dotyczące m.in. powierzchni działki, maksymalnej wysokości zabudowy, rodzaju materiałów do budowy ogrodzenia.
• Ważnym punktem są przepisy dotyczące np. oznaczania linii i słupów energetycznych doprowadzających energię elektryczną do zabudowań mieszkalnych tak, by nie stanowiły zagrożenia dla przelatującego ptactwa.
• W domu wybudowanym na terenie parku krajobrazowego zaleca się stosowanie proekologicznych rozwiązań grzewczych i energetycznych (wykorzystanie niskoemisyjnych paliw).