Okna i architektura domu
Niezależnie od funkcji i znaczenia dla wnętrza okna są ważnym elementem architektury domu. Powinny być zgodne ze stylem i z charakterem domu.
Autor: Andrzej Szandomirski
Małe okna i lukarny w tradycyjnym dworku.
Jaki dom, takie okna
Zgodność ta polega między innymi na właściwej wielkości okien w stosunku do ściany. W tradycyjnym domu wiejskim okna były niezbyt duże, rozmieszczone symetrycznie. Duże okna o różnorodnych kształtach znamy z bogatych kamienic, willi i pałacyków końca XIX wieku. W tej architekturze okno jest ozdobą – podkreślaną i wyraźną, ważny jest jego rysunek na tle ściany.
Modernizm wprowadził okna bez podziałów, zamiłowanie do wielkich przeszklonych powierzchni, a także zróżnicowanie okien w jednej elewacji, kształtowanej jak niezależna abstrakcyjna kompozycja. Przyniósł też modę na nowe kształty – okna poziome, tak zwane pasmowe, oraz okrągłe, „okrętowe”.
Wybierając styl domu, pamiętajmy o tym, że tworzą go także okna. Dom nawiązujący do dworu polskiego źle będzie wyglądał, jeśli otwory w elewacji będą zbyt duże. Okna typowe dla bloków z lat 70. nie upiększą domu ze spadzistym dachem.
Stylowo
Okno stylowe, nawiązujące do historycznych wzorów, to okno piękne samo w sobie – musi mieć dobre proporcje, ładny kształt, często bogate obramienie czy zdobienia. Stylowego charakteru nadają oknom szprosy (płaci się za nie dodatkowo, a cena zależy od liczby pól, na które dzielą szybę). Niektóre typy okien stylowych są w stałej ofercie firm produkujących okna, mają nawet handlowe nazwy, takie jak „renesansowe”, „kolonialne”, „bay window” (angielski wykusz poziomy) czy „bow window” (wykusz owalny). Miłośnicy tradycji wolą zazwyczaj okna drewniane, ale trzeba wiedzieć, że okna plastikowe mogą także być łukowe, okrągłe, trójkątne, mogą naśladować rzeźbienia ramy, zdobienia słupka czy ślemienia ościeżnicy. Podobne ozdoby uzyskuje się w wyniku tłoczenia plastikowych profili.
Kolorowo
Niezależnie od stylu czasem kolor okna inny niż biały jest tym detalem domu, który nadaje mu charakter i najbardziej cieszy domowników. Jeśli stolarka jest ważnym elementem przemyślanej kompozycji kolorystycznej elewacji, szukamy okien w konkretnej barwie, na przykład zielonych lub niebieskich. Kolorowe mogą być zarówno okna plastikowe, jak i drewniane.
Drewniane są malowane lub lakierowane, pomalowane mogą zachować naturalny wygląd materiału i rysunek słojów. Muszą być konserwowane.
Okna plastikowe barwione w masie mają trwały (przynajmniej w założeniu) kolor. Mogą mieć także okleinę w wybranym kolorze. Nie ma problemu, jeśli chcemy mieć inny kolor okna od wnętrza, a inny na zewnątrz. Zawsze jednak okno w kolorze innym niż biały lub brązowy jest droższe – do zwykłej ceny trzeba dopłacić od 10 do 40%.
Okna różne czy takie same
Czy lepiej, kiedy okna są takie same, czy też powinny być różne, w zależności od charakteru elewacji, strony świata i widoku? Różne typy okien to bogatsze wnętrza, zróżnicowanie ich charakteru i oświetlenia. W domach projektowanych z myślą o wykorzystaniu ciepła energii słonecznej celowo stosuje się duże przeszklenia od strony południowej i małe okna od północy.
Często ważnym szczegółem architektury jest specjalne okno – na przykład okrągłe, trójkątne, bardzo duże lub bardzo małe. Jeśli wybieramy taki projekt, warto zawczasu pogodzić się z dodatkowymi kosztami. W fazie zamykania stanu surowego budynku rezygnacja z wymarzonego wysokiego na dwie kondygnacje okna lub zamiana go na inne, typowe, nie da dobrego efektu.
Autor: Andrzej Szandomirski
Małe okna i lukarny w tradycyjnym dworku.
Autor: Andrzej Szandomirski
Okno w ścianie czy raczej okno – przezroczysta ściana? Duże, szerokie przeszklenia nowoczesnego domu.
