Zatrzymać ciepło - fachowe ocieplenie domu

Wysokie rachunki za ogrzewanie, zawilgocenie ścian i stropów, a także rozwój grzybów i pleśni w domu – to wszystko nas czeka, jeśli dopuścimy do powstania mostków termicznych. Aby ich jednak nie było, wystarczy fachowe ocieplenie domu.

Zobacz galerię 1 zdjęcie

Autor: Piotr Mastalerz

Każdy chce, aby w domu było ciepło i przytulnie. Jednak za taki komfort trzeba coraz więcej płacić – ceny paliw i energii ciągle rosną, a to zmusza nas do ich oszczędzania. Błędy projektowe i wykonawcze związane z przepływem ciepła w domu powodują spore straty energii cieplnej i jeszcze większe koszty ogrzewania, a pośrednio rozwój grzybów i pleśni.

Miejsca słabe termicznie

Specjaliści od wielu lat pracują nad poprawieniem izolacyjności termicznej naszych domów. Zapotrzebowanie na energię cieplną obniża się dzięki zastosowaniu izolacji cieplnej odpowiedniej grubości i okien o jak najlepszych parametrach technicznych oraz niedopuszczaniu do powstawania mostków termicznych, czyli miejsc, przez które szybko ucieka ciepło. Wszystkich mostków nie da się wyeliminować, ale też nie powinniśmy beztrosko pozwalać projektantom czy wykonawcom na błędy, które spowodują, że nasze rachunki będą bardzo wysokie. Pamiętajmy, że im bardziej skomplikowany jest projekt domu, tym trudniejsze będzie jego ocieplenie. Zwiększa się zatem ryzyko wystąpienia mostków w detalach. Problem pojawia się również, gdy w projekcie nie ma sprecyzowanych rodzajów i odmian materiałów ociepleniowych. Często projektant decyzję dotyczącą materiałów pozostawia wykonawcy, a ten nie zawsze wybiera właściwie. Dlatego lepiej, żeby projekt był dokładny, zawierał jak najwięcej rozwiązań detali, a wykonawca skrupulatnie się do niego stosował.

Taras, schody i podłoga na gruncie

Straty ciepła przez fundamenty, schody zewnętrzne i podłogi na gruncie występują również w budynkach dobrze ocieplonych. Gdzie popełniamy błąd?

1. Schody zewnętrzne, tarasy i podłogi na gruncie

Częstym błędem popełnianym przy montażu płyty spocznikowej schodów zewnętrznych lub płyty tarasu jest połączenie ich konstrukcji z konstrukcją domu i przerwanie ciągłości warstwy izolacji cieplnej. Powstaje wtedy podobny problem jak w przypadku płyty balkonowej. Można go uniknąć, wykonując dwie niezależne konstrukcje oddzielone od siebie warstwą ocieplenia.

2. Połączenie ścian domu z podłogą na gruncie

Zdarza się, że mimo poprawnego ocieplenia ściany zewnętrznej, fundamentowej oraz podłogi na gruncie i tak powstaje mostek liniowy. Częstym błędem jest ocieplenie ściany domu tylko do końca podłogi parteru i pozostawienie ścian fundamentowych bez izolacji. Gdy ściany fundamentowe i piwnic są ocieplone od wewnątrz, zimny styk ściany fundamentowej ze ścianą parteru tworzy długi mostek termiczny. Aby straty ciepła nie były tak znaczne, należy zastosować metodę „zakładki”. Izolujemy ścianę fundamentową w taki sposób, aby warstwa izolacji termicznej zewnętrznej i wewnętrznej mijały się na długości około 50 cm. Przedłużając zewnętrzne ocieplenie, powodujemy, że droga ucieczki ciepła staje się dłuższa. Ważne jest również odpowiednie ocieplenie samej podłogi na gruncie. Warstwa izolacji powinna wynosić co najmniej 5 cm.

Wokół okna

Okno zawsze jest zimniejsze niż ściana. Jednocześnie wymaga wykonania otworu zwieńczonego nadprożem i zamontowania parapetów, co powoduje, że sama ściana wokół okna również przepuszcza więcej ciepła. Aby nie uciekało go zbyt dużo, okno powinno być odpowiednio osadzone w murze i mieć zachodzące na ościeżnicę dobre ocieplenie.

1. Nadproże

Mostek cieplny powstaje w tym miejscu z powodu niejednorodności w budowie ściany. Nadproże musi być mocniejsze niż sąsiadująca z nim ściana, dlatego najczęściej wykonane jest z żelbetu, czyli materiału mogącego przenosić znaczne obciążenia. Powoduje to jednak powstanie mostka materiałowego, ponieważ żelbet ma bardzo dużą przewodność cieplną – przenika przez niego więcej ciepła niż przez pozostałą część ściany. Dlatego tak ważne jest ocieplenie nadproża. Na styku nadproża z oknem w ścianach jedno- i dwuwarstwowych może powstać mostek liniowy. Częstym błędem wykonawczym jest nieprawidłowe ułożenie ocieplenia w tym miejscu lub jego brak. Nierzadko niedociągnięcia zdarzają się już w projekcie, który na przykład przewiduje zbyt cienką warstwę ocieplenia (grubości 3-4 cm w przypadku nadproży w kształcie U, podczas gdy powinna ona wynosić 10-12 cm). Błąd ten wynika z kłopotu ze zmieszczeniem odpowiedniej wielkości przekroju elementu żelbetowego i wystarczającej warstwy ocieplenia. Zdarza się, że projektant zmniejsza grubość ocieplenia po to, żeby uzyskać odpowiednio dużą nośność nadproża. Przy wykonywaniu ścian trójwarstwowych zdarza się, że dla ułatwienia prac robi się tylko jedno nieocieplone nadproże zamiast dwóch osobnych dla warstwy nośnej i elewacyjnej oddzielonych ociepleniem.

2. Ościeża

Częstym błędem podczas montażu drzwi i okien jest ich nieprawidłowe ocieplenie. Jeżeli okno jest zbyt blisko zewnętrznej albo wewnętrznej krawędzi muru, przez ścianę wokół niego ucieka więcej ciepła, niż jest to konieczne.W ścianach dwuwarstwowych izolacja bardzo często kończy się nad ościeżnicą, ocieplone jest tylko lico muru. Warstwa ocieplenia nie zachodzi na ramę okienną i nie tworzy węgarka. W tym miejscu następuje ucieczka ciepła. Sposób osadzenia okien zależy od rodzaju ścian, w jakich będą one montowane. W ścianach jedno- i trójwarstwowych najczęstszym błędem jest złe ustawienie okna. W jednowarstwowych okno montuje się zbyt blisko zewnętrznej lub wewnętrznej krawędzi muru, w trójwarstwowych zaś nie umieszcza się go dokładnie w płaszczyźnie ocieplenia.

3. Parapety

Złe zaizolowanie szczeliny pod oknem pomiędzy parapetem zewnętrznym a wewnętrznym powoduje powstanie mostka termicznego. Częstym błędem jest zbyt głębokie wsunięcie parapetów wewnętrznych pod ościeżnicę. Dodatkowo użycie materiałów zimnych, o dużej przewodności cieplnej – takich jak kamień naturalny czy lastriko – zwiększa ryzyko powstania mostka liniowego.

Na obwodzie stropu

W miejscu połączenia stropu z balkonem może uciekać tyle samo ciepła co przez nieocieploną ścianę zewnętrzną budynku. Podobnie jest z wieńcami, jeśli nie będą odpowiednio ocieplone.

1.Balkon

Połączenie wspornikowej płyty balkonu ze stropem żelbetowym jest kolejnym miejscem, przez które ucieka ciepło. Mostek termiczny tworzy się tam, gdzie element konstrukcyjny przecina warstwę ocieplenia ułożoną na ścianie, a w ścianie jednowarstwowej wtedy, gdy brakuje ocieplenia wieńca na odcinku kilku lub kilkunastu metrów. Ponadto temperatura płyty balkonowej zmienia się wraz z warunkami atmosferycznymi, zaś strop ma temperaturę pokojową. Co powoduje, że balkon oddaje ciepło, ogrzewając tym samym powietrze na zewnętrz domu. Można tego uniknąć, stosując specjalne łączniki zbrojeniowe z wkładką termiczną. Elementy nośne takich łączników kotwi się przed zabetonowaniem w stropie i płycie balkonowej. Dzięki temu przenoszą obciążenia z płyty na strop podobnie jak połączenie monolityczne, a jednocześnie minimalizują straty ciepła. Niestety to rozwiązanie jest dosyć drogie i jeszcze bardzo rzadko stosowane. Popularniejszym, ale bardziej pracochłonnym sposobem jest dokładne ocieplenie płyty balkonu.Częstym błędem jest układanie ocieplenia tylko od spodniej strony płyty balkonowej. Zwykle robi się tak dlatego, że nie ma miejsca na warstwę izolacji między dolną krawędzią drzwi balkonowych a płytą balkonową.

2. Wieńce

Częstym błędem jest umieszczenie izolacji termicznej wieńca na zewnątrz ściany jednowarstwowej. Wtedy bowiem ciepło ucieka przez mur obok warstwy izolacji cieplnej. W ścianach dwuwarstwowych wieniec nie powinien się opierać na warstwie ocieplenia. Natomiast w trójwarstwowych wieńce nie mogą tworzyć połączenia warstwy konstrukcyjnej i osłonowej. Błędem jest również niewłaściwy dobór szerokości wieńca w każdej ścianie. Jego szerokość powinna być tak dobrana, aby ocieplenie znalazło się w środku pomiędzy nim a zewnętrzną warstwą ściany.

3. Balustrada

Nawet jeśli zrezygnujemy z balkonu, decydując się jedynie na duże przeszklenia, możemy mieć kłopot z mostkami termicznymi. Będą one związane z mocowaniem metalowej balustrady. Są to mostki punktowe, których raczej trudno uniknąć, ponieważ powstają wszędzie tam, gdzie ocieplenie ściany zewnętrznej zostanie przebite materiałem, który dobrze przewodzi ciepło, a więc powoduje jego intensywną ucieczkę. Mostki punktowe często występują też w miejscach kotwienia markiz czy daszków nad wejściem, ponieważ takie elementy trzeba zamocować do muru, a nie do zewnętrznej warstwy izolacji. Można co prawda skorzystać z nowości technicznych (np. kotwienia chemicznego, które nie dopuszcza do stykania się ściany z łącznikami, zapobiega więc występowaniu mostków), ale jest to dość kosztowne.

Dach

Nie wystarczy tylko zaizolować dach, należy też dobrze wykonać ocieplenie takich miejsc jak: ścianka kolankowa, murłata, okno połaciowe, świetlik czy lukarna. Detale bowiem rzutują na izolacyjność cieplną całego budynku.

1. Ścianka kolankowa, murłata

Mostki termiczne tworzą się w ściance kolankowej oraz w miejscu oparcia więźby dachowej na murłacie. Ocieplając ściany, zapominamy o murłacie, ponieważ przymocowanie w tym miejscu izolacji jest kłopotliwe. Gdy ocieplamy połać dachową, robimy to tylko do poziomu murłaty. Pozostaje zatem pas bez izolacji. Zimne powietrze wpływa właśnie tą drogą. Dodatkowo pomaga w tym zła kolejność wykonania prac – wykonanie podbitki dachowej przed izolacją termiczną ściany. Warstwa ocieplenia kończy się na granicy podbitki, a reszta ścianki kolankowej pozostaje zimna.

Okna dachowe, świetliki, lukarny

Newralgiczne miejsce tworzy się również wokół ościeży okien dachowych. Chcąc zapewnić w pomieszczeniu jak najwięcej światła dziennego, przy oknie połaciowym tworzymy skosy, jednocześnie zapominając o poprawnym zaizolowaniu połączenia skosu z ramą okna. Gdy izolacja przestrzeni między ramą a krokwiami lub łatami będzie cieńsza niż w skosach poddasza, ościeże będzie przemarzać. Utworzy się wówczas mostek materiałowy. W wysokich pomieszczeniach, które wymagają doświetlenia, oprócz okna dachowego montujemy świetliki. Podobnie jak w przypadku okna dachowego wokół świetlika może tworzyć się mostek termiczny. Największy problem stanowi tu dren w rynience kondensacyjnej zainstalowanej w ramie świetlika. Rynienka kondensacyjna również powoduje powstanie mostka termicznego. Aby zapobiec temu zjawisku, izoluje się ją za pomocą pianki poliestrowej lub montuje specjalne konstrukcje świetlików, które minimalizują ten problem.Wystająca z dachu lukarna stwarza ryzyko powstawania nieszczelności w narożach ścian, dookoła okna, na styku sufitu i ściany oraz podłogi i ściany z oknem. Dodatkowym stratom ciepła z poddasza sprzyja styk ściany lukarny i połaci zewnętrznej dachu.