Wybieramy ekran do projektora: rodzaje ekranów projekcyjnych i ich parametry

Projektor multimedialny to marzenie wielu kinomanów. Chcąc uzyskać jak najlepszy obraz trzeba wybrać odpowiedni ekran projekcyjny. Instalując taki sprzęt w pomieszczeniu z możliwością regulowania natężenia oświetlenia i dobrym nagłośnieniem, można stworzyć atmosferę prywatnej sali kinowej.

Projektor umożliwia oglądanie filmów, transmisji telewizyjnych czy grania w gry wideo na ekranie o dużej przekątnej. Może on co prawda wyświetlać obraz na ścianie, ale rozwiązanie to dobre jest tylko dla mało wymagających kinomanów. Zwykła ściana, nawet idealnie gładka i pomalowana śnieżnobiałą farbą nie jest w stanie idealnie odbijać padającego na nią światła. Wyświetlany w ten sposób obraz może być zniekształcony, mieć gorszą ostrość, kontrast i nasycenie barw.

Projektor multimedialny nie jest tanim urządzeniem. Decydując się na taki sprzęt warto zakupić też ekran projekcyjny, dzięki któremu obraz wyglądać będzie dużo lepiej, niż na jakiejkolwiek innej powierzchni. Ponadto wybór odpowiedniego modelu pozwoli „wycisnąć” z projektora maksimum jego możliwości.

Jaki wybrać ekran do projektora

Ekrany projekcyjne wykonane są ze specjalnych materiałów, które poprawiają parametry wyświetlanego obrazu. Ekran do projektora podnosi również komfort użytkowania. Kupując ekran projekcyjny należy zwrócić uwagę na zastosowany rodzaj powierzchni projekcyjnej, rozmiar i proporcje. Ekrany różnią się budową i sposobem zamontowania. Dostępne są ekrany przenośne montowane na statywie, rozwijane ręcznie lub elektrycznie ekrany ścienno-sufitowe oraz konstrukcje ramowe, które przytwierdza się do ściany na stałe.

Modele mobilne składają się ze ekranu projekcyjnego i stojaka. Zestaw taki można po zakończonym seansie zwinąć i schować. Alternatywne konstrukcje to ekrany do projektora ramowe, wykonane najczęściej z aluminiowych profili, które mocuje się do ściany. Ich powierzchnia wykonana jest z dobrego jakościowo materiału, a brzegi odbijają światło na boki. Najdroższą opcją są ekrany projekcyjne rozwijane elektrycznie lub ręcznie. Ich obudowę montuje się na ścianie lub na suficie, a sterowanie rozwijaniem i zwijaniem odbywa się za pośrednictwem korbki, pilota lub smartfonu z zainstalowana aplikacją.

Ekrany różnią się też sposobem projekcji. Do wyboru są ekrany projekcji przedniej (światło pada na przednią stronę), i ekrany projekcji tylnej (ekran podświetlany jest od tyłu). Przed zakupem ekranu należy wziąć pod uwagę takie czynniki, jak typ posiadanego projektora, odległość sofy od przyszłego miejsca zamocowania ekranu i stopień zaciemnienia pomieszczenia. Ważne jest prawidłowe dobranie wymiarów i rodzaju powierzchni, z jakiej wykonany jest ekran. W tym artykule doradzamy, na jakie parametry powinno się zwracać uwagę podejmując świadomy wybór sprzętu.  

Rodzaje ekranów projekcyjnych

Dostępnych jest kilka rodzajów ekranów do projektora – przenośne (podłogowe i montowane na statywie), instalowane na stałe ekrany ramowe, oraz ścienne lub sufitowe ekrany rozwijane (ręcznie lub elektrycznie). Ekran do projektora przenośny rozkłada się na trójnogu ustawionym na podłodze. Jego zaletą jest niska cena, mobilność, szybkość i łatwość instalacji w dowolnym miejscu. Wadą zaś jest mała stabilność całej konstrukcji oraz konieczność rozkładania i składania. Innym rozwiązaniem przenośnym jest ekran do projektora podłogowy. Ustawiony jest na pojedynczej nodze i rozwijany z belki nawojowej ukrytej w walizce. Jest to konstrukcja cięższa i stabilniejsza on wieszanej na trójnogu, oferuje gładszą powierzchnię ekranu, ale jest bardziej kłopotliwa w transporcie.

Ekrany projekcyjne ramowe instalowane na stałe to sztywne konstrukcje wykonane zwykle z profili aluminiowych. Powierzchnia ekranu pokryta jest materiałem odbijającym światło, przekątna może być dużo większa niż w przypadku ekranów przenośnych. Rama ekranu jest malowana na kolor szary lub czarny, kąty wewnątrz ramy odbijają światło do boków, a nie do widza lub do środka ekranu. Czasem rama pokrywana jest aksamitem. Zaletą tego typu ekranów jest ich bezobsługowość, zwarta konstrukcja i dobre naprężenie. Wadą - konieczność wygospodarowania odpowiednio dużej powierzchni na ścianie. Ekranu nie da się schować ani łatwo zdemontować.

Ekran do projektora rozwijany w postaci kasety instaluje się pod lub na suficie (ew. w suficie podwieszanym) blisko ściany, a powierzchnia projekcyjna wysuwana jest w dół. Rozwijanie może być ręczne (za pomocą uchwytu lub korbki) lub elektryczne - sterowane przyciskiem na ścianie, pilotem, smartfonem czy też automatycznie z poziomu projektora (za pośrednictwem wyjścia trigger). Tego typu ekrany mogą być wyposażone w dolną belkę obciążającą lub napinacze, które zapewniają idealnie gładką i naprężoną powierzchnię. Zaletą tego typu konstrukcji jest wygoda obsługi i oszczędność miejsca. Konstrukcje zabudowane w suficie podwieszanym przeznaczone są dla estetów, po zwinięciu ekran jest praktycznie niewidoczny. Podstawową wadą (zwłaszcza modeli sterowanych elektrycznie) jest ich wysoka cena. 

Rodzaje powierzchni ekranu

Rodzaj powierzchni ekranu ma wpływ na sposób w jaki odbijane jest światło płynące z projektora. Ekrany wykorzystujące różne rodzaje i grubości powierzchni projekcyjnej mają inny stopnień odbicia światła oraz inne kąty widzenia.

Ważnym parametrem ekranu jest współczynnik gain. Określa on poziom odbicia światła padającego na ekran. Poziom współczynnika odbicia światła ekranów projekcyjnych może wynosi od 0,7 do ponad 2. Standardowe ekrany mają wartość 1. Oznacza to, że powierzchnia ekranu odbija dokładnie tyle światła, ile na niego padło. Za wartość uniwersalną uznaje się gain 1.3. Współczynnik odbicia powinien być tym wyższy, im więcej światła wpada do pomieszczenia. Projektory z lampami o wysokiej jasności lepiej będą współpracować z ekranami o niższym współczynniku odbicia światła i na odwrót.

Wadą wysokiego współczynnika odbicia jest pogorszenie się kątów widzenia. Przy niskim współczynniku odbite światło jest rozpraszane równomiernie pod szerokim kątem, dzięki czemu osoby siedzące z boku ekranu zobaczą obraz dobrej jakości. Ekrany o wysokim współczynniku odbicia rozpraszają światło w znacznie węższym zakresie. W takim przypadku najlepszy obraz zobaczą osoby siedzące na wprost przed ekranem.

Powierzchnia ekranu do kina domowego powinna mieć kolor w odcieniu szarości. Tego rodzaju ekran zapewnia wysokiej jakości obraz, dobry kontrast i głębie czerni oraz szerokie kąty widzenia. Kolor szary dobrze sprawdza się w pomieszczeniach z jasnymi ścianami, których nie da się całkowicie zaciemnić. Ekran do kina domowego może być wykonany z powierzchni High Contrast, Matt Grey lub Vision Grey.

Natomiast w przypadku ciemnego pomieszczenia, w którym światło emitowane przez projektor nie odbija się od ścian, można zastosować ekran do projektora o białej powierzchni. Biały ekran będzie odpowiedni do projektorów wyposażonych w lampy o niższej jasności, ekrany w tym kolorze wykorzystywane są częściej podczas prezentacji biznesowych, a popularne powierzchnie to np. Matt White, White Ice czy Vision White. W przypadku projekcji tylnej zastosować należy ekran przejrzysty wyposażony w powierzchnię projekcyjną np. typu New Coral lub Vision Rear.

Wymiary i formaty ekranu do projektora

Niezależnie od tego, na jaką przekątną ekranu do projektora się zdecydujemy, i tak będzie on znacznie większy od ekranu telewizora. Przełoży się to na jakoś i intensywność doznań podczas seansów filmowych. Na rynku znajdziemy ekrany o różnorodnych wymiarach i formatach. Do najpopularniejszych należą format 4:3 (wyświetlanie prezentacji z laptopów starszej generacji, np. w rozdzielczości XGA 1024x768) i format 16:9 (oglądanie filmów, telewizji, granie na konsoli). Współczesne projektory do kina domowego wyświetlają obraz w formacie 16:9 i rozdzielczościach Full HD 1920x1080 i UHD 4K 3840x2160. Oprócz tego kupić można ekrany do projektora formatu 16:10 (rozdzielczość WXGA 1280x800 lub WUXGA 1920x1200 stosowana w laptopach), 1:1 (proporcje kwadratu, wyświetlanie tekstu, wykresów i tabel z rzutników), i 21:9 (Cinemascope).

Podstawową zasadą jest, aby dobierać format ekranu do formatu obrazu wyświetlanego przez projektor, a nie na odwrót. Wtedy cała powierzchnia ekranu będzie optymalnie wykorzystana. Jeżeli wyświetlimy obraz formatu 4:3 na ekranie 16:9, pojawią się dwa puste paski po bokach. Z kolei obraz w formacie 16:9 wyświetlony na ekranie 4:3 spowoduje wyświetlenie dwóch pustych pasków na górze i na dole. Co prawda projektory umożliwiają zmianę proporcji wyświetlanego obrazu, ale powoduje to jego rozciągnięcie i zniekształcenie.

Porady dla kupujących i instalujących ekran do projektora

1. Zawsze dobieraj ekran do projektora, a nie odwrotnie.

2. Dolna krawędź ekranu do projektora powinna znajdować się na poziomie ok. 1,3 m od podłogi, środek ekranu powinien wypadać na wysokości wzroku, lub trochę powyżej.

3. Sofa powinna być ustawiona w odległości nie mniejszej niż 1,5 szerokości ekranu. Optymalna odległość widza od ekranu w przypadku kina domowego wynosi od 2 do 2,5 szerokości ekranu. Zasada ta pozwoli wybrać ekran do projektora o wymiarach dopasowanych do pomieszczenia, w którym będzie zamontowany.

4. Im niższa rozdzielczość projektora tym większa powinna być odległość osoby od ekranu. Dzięki temu duże piksele nie są tak bardzo widoczne.

5. Sprawdź w instrukcji od projektora, w jakiej można go ustawić odległości od ekranu.

6. Nie instaluj ekranu do projektora na oknie, nie używaj go jako rolety.

7. Zadbaj o dobre zacienienie pomieszczenia, w którym zamontowany jest ekran.

8. Nie montuj ekranu do projektora w pobliżu grzejnika, kominka, blisko wylotu wentylacji czy klimatyzacji.